رنج‌هایی که آن سوی روایت‌ها پنهان هستند
اقتصاد ایران: رشت- خبرنگاری حرفه‌ای دشوار که کاهش بار مشکلات فعالان آن نیازمند توجه ویژه مسوولان ذی‌ربط است.
ﺑﻪ ﮔﺰارش ﺧﺒﺮﮔﺰاری اﻗﺘﺼﺎداﯾﺮان
خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: خبرنگاران پشت انبوه اخبار و گزارش‌هایی که هر روز تولید می‌شود از چشم‌ها پنهان هستند، افرادی که از رویدادهای کوچک و بزرگ، از رنج‌ها و چالش‌ها، از تیرگی‌ها و روشنایی‌های ایام می‌نویسند.
آنها راویانی هستند که مردم در گوشه و کنار دنیا از دریچه نگاه ایشان از رویدادها با خبر می‌شوند. وقتی شعله‌های آتش زبانه می‌کشند یا سیل و زلزله آبادی‌ها را ویران می‌کنند، یا آن زمان که جنگ پیکر زندگی را به خاک و خون می‌کشاند، خبرنگاران هستند که در صحنه حضور می‌یابند و به روایت فاجعه می‌پردازند.
آنها با چشمان خیس و ضربان پرتنش قلب‌هایشان برای دیگران از عمق فاجعه می‌نویسند، حرف می‌زنند و تصویر ارسال می‌کنند تا فریاد دردمندان را به گوش دیگران برسانند. شاید کمتر کسی بداند که در طول سال‌های جنگ تحمیلی ۲۴۴ خبرنگار به شهادت رسید و یا اینکه روز خبرنگار یادآور روز شهادت خبرنگاری با نام «محمود صارمی» است.
صارمی که مسؤول دفتر ایرنا در مزارشریف افغانستان بود در ۱۷ مرداد ماه سال ۱۳۷۷ همراه با ۸ نفر از کارکنان سرکنسولگری ایران در این شهر توسط عوامل گروه طالبان به شهادت رسید و باز شاید در انعکاس روایت‌های آنچه که در غزه می‌گذرد، ما کمتر به این موضوع می‌اندیشیم که از آغاز جنگ در ۷ اکتبر گذشته تا همین چند روز پیش، ۱۶۵ خبرنگار زیر آتش ارتش صهیونیستی به شهادت رسیده‌اند.
و البته در این میان می‌دانیم که روایت رویدادها تمام ماجرا نیست و خبرنگاران می‌توانند جایگاهی مهم در رفع نواقص، مبارزه با فساد و رانت و رانت‌خواری و اصلاح امور جامعه داشته باشند.
بی‌تردید مهیا بودن فضای فعالیت مناسب برای خبرنگاران در راستای اطلاع رسانی مطلوب و نقد چالش‌ها وگره‌های موجود می‌تواند نقشی به سزا در کاهش مشکلات و توسعه کشور داشته باشد.
دشواری‌ها
سختی‌های کار خبرنگاران و عکاسان خبری موضوعی آشکار است آنها تلاش می‌کنند در کنار همه مشکلاتی که در زندگی حرفه‌ای و شخصی خویش دارند، سرعت عمل، حضور ذهن و دقتشان در جمع آوری و تنظیم اخبار و گزارش‌ها خدشه دار نشود.
اما در این میان سختی‌های معیشت، میزان دستمزدها، بیمه، بازنشستگی و امنیت شغلی چالش‌هایی هستند که فکر بسیاری از خبرنگاران به ویژه فعالان این حرفه در شهرستان‌ها را به خود مشغول ساخته است، مشکلاتی که هر سال وقتی برگ‌های تقویم به هفدهمین روز از مرداد می‌رسد، از آنها سخن گفته می‌شود و مسؤولان ذی‌ربط نیز در راستای رفع آنها وعده می‌دهند ولی مرداد به انتها نرسیده همه این وعده‌ها از یاد می‌روند.
«لیلا حقگوی» خبرنگار یکی از نشریات مکتوب گیلان در گفت و گو با خبرنگار مهر اظهار کرد: متأسفانه درآمد خبرنگاران بسیار اندک بوده و متناسب با شرایط کار آنان نیست و یکی از مهم‌ترین مشکلات خبرنگاران، بحث بیمه آنان است.
وی افزود: اغلب خبرنگاران درآمد ثابت ندارند و با این وجود هزینه بیمه آنان نسبتاً بالا است و سال به سال نیز افزایش قابل توجهی پیدا می‌کند این در حالی است که متأسفانه دریافتی خبرنگاران تغییر خاصی نمی‌کند و همین مساله این قشر را با مشکل مواجه می‌سازد.
حقگوی ادامه داد: یکی دیگر از مشکلات خبرنگارانی که بیمه رسانه‌ای نبوده و از طریق صندوق اعتباری هنر بیمه شده‌اند، بحث سختی کار است متأسفانه بیمه این گروه از خبرنگاران، مشمول قانون بیمه مشاغل سخت و زیان‌آور نمی‌شود که به نظر من این موضوع به هیچ وجه عادلانه و منصفانه نیست و امیدوارم مسؤولان به این موضوع توجه ویژه داشته باشند.
وی با اشاره به اینکه بی‌ثباتی کار رسانه‌ها و نبود امنیت شغلی، از دیگر مشکلات و دغدغه‌های خبرنگاران است، افزود: خبرنگاران از مشکل معیشت، مسکن و... رنج می‌برند و از دریافت تسهیلات بانکی مناسب برای رفع گوشه‌ای از مشکلات خود محروم هستند تسهیلاتی که در اختیار خبرنگاران قرار می‌گیرد بسیار ناچیز است و آنان برای دریافت همین تسهیلات اندک هم باید از هفت‌خان رستم عبور کنند.
انتقاد از بلاتکلیفی مسکن خبرنگاران گیلانی
«بهرام قربانپور» فعال رسانه‌ای گیلان در گفت وگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: نامگذاری روز خبرنگار در روز شهادت شهید صارمی یک اتفاق مهم و بزرگ برای اصحاب رسانه بوده و دارای پیام‌های روشن است.
این فعال رسانه‌ای با اشاره به برخی چالش‌ها و مشکلات صنفی خبرنگاران اضافه کرد: در طول این سال‌ها قواعد سازمان یافته و منسجمی برای حمایت از اصحاب رسانه و خبرنگاران تعریف نشده است.
قربانپور با بیان اینکه دسته بندی و رتبه بندی خبرنگاران مقوله مغفول مانده است، گفت: رتبه بندی‌های صنفی که بعضاً در حوزه رسانه صورت می‌گیرد خارج از اصول کارشناسی و مبانی علمی بوده و بیشتر سلیقه محور است.
وی با اشاره به اینکه مساله بیمه خبرنگاران سابقه تاریخی دارد، افزود: مشکلات بیمه‌ای، درآمد پایدار و همچنین امنیت شغلی از دغدغه‌های شایع و قدمت دار خبرنگاران است.
مدیر مسؤول دیده بان گیلان با انتقاد از ارائه مجوزات بی حد و حصر رسانه‌ای از سوی ارشاد بیان کرد: صدور مجوز رسانه‌ای برای افراد باید بر اساس چارچوب‌ها، سوابق محوری و تجربه انگاری و همچنین دانش خبری باشد.
قربانپور با انتقاد از عملکرد و رفتار سلیقه‌ای در جشنواره‌های رسانه‌ای بیان کرد: تعدد برپایی جشنواره‌ها و رویداد رسانه‌ای نباید بر کیفیت آن لطمه وارد کند.
به گفته وی، برپایی جشنواره‌ها و کارگاه‌های آموزشی در حوزه خبر و رسانه در گیلان زمانی مفید و مؤثر است که همراه با خروجی باشد.
این فعال رسانه‌ای با اشاره به بلاتکلیفی موضوع مسکن خبرنگاران گیلانی اضافه کرد: در ابتدا خبری مبنی بر ساخت مسکن برای خبرنگاران روی خروجی رسانه‌ها قرار گرفت و سپس به فراموشی سپرده شد.
قربانپور همچنین با انتقاد از عدم پاسخگویی برخی مسؤولان به سوالات رسانه‌ها بیان کرد: برخی مسؤولان از خبرنگاران واهمه دارند و به هیچ انتقادی بر نمی‌تابند.
عدم فقدان سواد رسانه در بین برخی از خبرنگاران
«حمیدرضا دنیادیده» خبرنگار خبرگزاری فارس و صاحب امتیاز و مدیرمسؤول پایگاه خبری تیتر گیلان نیز در گفت و گو با خبرنگار مهر می‌گوید: امروزه فقدان سواد رسانه در بین برخی از خبرنگاران و صاحبان جراید نیز دیده می‌شود و به نوعی غریب است به گونه‌ای که بسیاری از همکاران از روی بیکاری به خبرنگاری روی آورده و بدون حتی مرور اخبار دیگر رسانه‌ها، یک شبه صاحب رسانه می‌شوند.
نداشتن استقلال مالی و درآمد پایدار از دیگر چالش‌هایی است که این خبرنگار استان به آن اشاره می‌کند و می‌گوید: امروزه اگر تورمی است برای همه گروه‌های درآمدی جامعه این نقیصه وجود دارد و آنها را رنج می‌دهد و این چالش برای روزنامه نگاران و خبرنگارانی که درآمد حداقلی ندارند یک ابر چالش است و موجب انحراف فکری رسانه و رویدادهای رسانه‌ای می‌شود.
این خبرنگار گیلانی با بیان اینکه خبرنگاران حلال مشکلات هستند اما در بسیاری از موارد در استیفای حقوق خود باز می‌مانند، تصریح کرد: قشر قابل توجهی از خبرنگاران از داشتن مسکن حداقلی محروم هستند و سیاست‌های تشویقی دولت در مسکن کردن جامعه خبرنگاران تاکنون بی نتیجه مانده و مستلزم همت و عزم و اراده است.
به گفته دنیادیده، فقدان برنامه مسنجم و هماهنگ برای جریان سازی رسانه‌ای در قبال هجمه‌ها و امپراطوری رسانه‌ای غرب در برش استانی از دیگر مواردی است که باید نهادهای متولی، مسؤول و ناظر در حوزه رسانه بیش از پیش به آن توجه کنند.
بسیاری از خبرنگاران فاقد بیمه رسانه هستند
زهرا خبرنگار یکی ازپایگاه‌های خبری گیلان نیز به خبرنگار مهر گفت: حدود دو الی سه سال است که خانه مطبوعات گیلان در انتظار اختصاص یافتن زمین برای مسکن خبرنگاران از سوی اداره راه و شهر سازی در راستای اجرای طرح مسکن ملی است اما متأسفانه هیچ اقدامی تا کنون از سوی اداره راه و شهرسازی صورت نگرفته است.
وی همچنین یادآور شد: خبرنگاران بسیاری از بیمه رسانه بهره‌مند نیستند و از سوی صندوق هنر بیمه هستند البته عضویت در بیمه صندوق هنر هم خیلی سخت است و مراحل عضویت طولانی است از سوی دیگر بسیاری از خبرنگاران حقوق ثابت یا حق التحریر ندارند و به امید رپرتاژ آگهی‌های سازمان‌ها و نهادها باید باشند که آن هم اخیراً بدین ترتیب شده است که آگهی‌ها مستقیم به دست مدیر مسؤول رسانه می‌رسد و دست خبرنگاران از پورسانت آگهی‌ها کوتاه شده است.
این فعال رسانه‌ای تصریح کرد: متأسفانه عضویت در خانه مطبوعات نیز هیچ گونه تسهیلات و مزیتی برای خبرنگاران به همراه ندارد، این در حالی است که در دیگر استان‌ها دریافت کارت عضویت خانه مطبوعات تسهیلات ویژه و خدماتی نظیر تخفیف هزینه هتل و سینما و … برایشان دارد، ولی خبرنگاران گیلانی از این گونه مزیت‌ها بی‌بهره هستند.
ضرورت توجه ویژه مسؤولان
«امیرحسین طاهری» مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی گیلان در گفت وگو با خبرنگار مهر ضمن گرامیداشت روز خبرنگار و یاد و خاطر شهید محمود صارمی و تقدیر از زحمات خبرنگاران و دست اندرکاران عرصه خبر اظهار کرد: خبرنگاران پرچم داران عرصه روشنگری و جهت دهی جامعه هستند و شهدای رسانه با شهادت شأن چراغ هدایت جامعه را روشن کردند.
وی با اشاره به اهمیت جهاد تبیین در حوزه رسانه افزود: خبرنگاران در تبیین دستاوردهای انقلاب اسلامی نقش مؤثری ایفا کرده و در ترسیم آینده‌ای روشن برای کشور اثرگذار هستند.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی گیلان با اشاره به اهمیت و جایگاه نقد بیان کرد: خبرنگاران در کنار تبیین دستاوردها و عملکردها باید چالش‌ها و مشکلات را در بیان و مقام نقد بیاورند.
طاهری با اشاره به برخی مشکلات و تنگناها در حوزه و خبر و رسانه اضافه کرد: مسؤولان در هموارسازی راه برای اطلاع رسانی شایسته و اثرگذار از سوی خبرنگاران تلاش کنند.
به گفته وی، برخورداری از بیمه تأمین اجتماعی، ایجاد امنیت شغلی و بهره مندی از امکانات به روز و پیشرفت از جمله ملزومات و ضروریات اصحاب رسانه و خبرنگاران جهت اطلاع رسانی است که باید مورد توجه قرار گیرد.