ﺑﻪ ﮔﺰارش ﺧﺒﺮﮔﺰاری اﻗﺘﺼﺎداﯾﺮان

به گزارش خبرگزاری مهر، مساله فاضلاب برای کشور مساله مهمی است، به طوری که سال گذشته نزدیک به ۱.۶ میلیارد مترمکعب میزان پساب تولیدی حاصل از بازچرخانی در تأسیسات فاضلاب بوده است که ۷۹.۸۹ میلیون مترمکعب (۴.۹۹ درصد) در بخش صنعت، ۸۲۵ میلیارد متر مکعب (۵۱.۶۴ درصد) در بخش کشاورزی، ۸۵.۹۲ میلیون مترمکعب (۵.۳۷ درصد) در بخش آبیاری فضای سبز، ۱۱ میلیون متر مکعب (۰.۷۳ درصد) در بخش تغذیه آبخوان و ۵۹۶ میلیون مترمکعب (۳۷.۲۷ درصد) در بخش تخلیه آب‌های سطحی (غیرقابل استفاده شرب) مورد استفاده قرار گرفته است.

این در حالی است که جمع‌آوری و تصفیه فاضلاب شهری علاوه بر الزامات و ضرورت‌های زیست محیطی و بهداشتی، به عنوان تأمین کننده بخشی از منابع آب نامتعارف به شمار می‌آیند و بازچرخانی فاضلاب کمک شایانی به پایداری تأمین آب در مصارف گوناگون می‌کند.

فاضلاب شهری در قیاس با کل مصرف آب کشور رقم قابل توجهی است و از آن جایی که فاضلاب‌های صنعتی و شهری رو به افزایش است، مسئله فاضلاب به موضوعی زیست محیطی و بهداشتی بسیار نگران کننده در جامعه تبدیل شده است بر این اساس هر میزان شبکه فاضلاب توسعه یابد، منافع آن هم به محیط زیست می‌رسد و هم توسعه بهداشت را به دنبال دارد.

دفع فاضلاب و استفاده از پساب حاصل از تصفیه فاضلاب مسئله بسیار مهمی است، در کشور از گذشته تا کنون فعالیت‌های بزرگی در این زمینه انجام شده است و اکنون حدود ۶۰ درصد جمعیت شهری تحت پوشش تأسیسات فاضلاب قرار دارند.

آنچه در دوره دولت سیزدهم برنامه‌ریزی شد به مدار آمدن ۴۶ طرح با حجم یک میلیون و ۲۰۰ هزار متر مکعب در کشور بوده است. در حال حاضر (پایان زودهنگام دولت سیزدهم) از این مقدار ۵۹۸ هزار مترمکعب به بهره‌برداری رسیده است که حکایت از تحقق ۵۰ درصدی برنامه دارد. در سال ۱۴۰۴ و با بهره‌برداری از ۵۵ طرح دیگر که در برنامه وزارت نیرو لحاظ شده است، ظرفیت طرح‌های فاضلاب به بهره‌برداری رسیده به بیش از ۱۴۷۱ هزار مترمکعب در شبانه‌روز خواهد رسید. در این رابطه ۵۷% حجم سرمایه‌گذاری دفتری انجام شده برای به بهره‌برداری رساندن این طرح‌ها در دولت سیزدهم انجام شده است.

در زمینه فاضلاب روستاها نیز اقدامات جدی انجام شده است و در حال حاضر ۶۷ صدم درصد جمعیت روستایی تحت پوشش شبکه جمع آوری و تصفیه فاضلاب هستند.

هم اکنون با توجه به شرایط اقلیمی، توسعه فاضلاب و استفاده از پساب آن به عنوان یک آب قابل بازیافت هم مورد توجه است.

موارد استفاده از پساب در شهرها می‌تواند برای مصارف صنعتی، آبیاری فضای سبز شهرها، آبیاری گیاهان غیر مثمر و شهرداری‌ها می‌تواند باشد.

بازچرخانی آب و استفاده مجدد از پساب) فاضلاب تصفیه شده) یکی از رویکردهایی است که هم اکنون با جدیت و به‌منظور حفظ منابع آبی در وزارت نیرو دنبال می‌شود. همچنین بازچرخانی آب و استفاده مجدد از پساب فاضلاب در صنایع یکی از تمهیدات برای حفاظت از منابع آب است.

۲۴۴۶ میلیون متر مکعب حجم فاضلاب جمع‌آوری شده در کشور

سید مرتضی احتشامی، مدیر نظارت بر بهره‌برداری فاضلاب شرکت مهندسی آبفای کشور حجم فاضلاب جمع‌آوری شده درکل کشور را ۲۴۴۶ میلیون متر مکعب در سال عنوان کرد و گفت: ضریب تبدیل آب به فاضلاب به طور متوسط ۷۵ درصد است و این امر بستگی به منطقه و شرایط آب و هوایی دارد حداقل ۷۰ و حداکثر ۸۰ درصد می‌شود.

وی با بیان اینکه پساب تولیدی جهت کشاورزی، صنعت، تغذیه آبخوان، آبیاری فضای سبز و تخلیه به آب‌های سطحی استفاده می‌شود، افزود: استاندارد خروجی پساب‌ها از ضوابط و استانداردهای زیست محیطی سازمان حفاظت محیط زیست ابلاغی سال ۱۳۷۸ تبعیت می‌کند.

وی با بیان اینکه ۳۷ میلیون نفر تحت پوشش تأسیسات فاضلاب قرار دارند، طول شبکه جمع‌آوری و خطوط انتقال را ۷۲ هزارو ۵۰۰ کیلومتر و تعداد تصفیه‌خانه‌های فاضلاب در مدار بهره برداری را ۲۶۴ عدد و تعداد شهرهای دارای تأسیسات فاضلاب را ۳۴۷ و حجم پساب تولیدی را ۱.۶ میلیارد متر مکعب در سال عنوان کرد.

از طرفی هاشم امینی، مدیرعامل شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور گفته است: پساب‌ها فی ذاته می‌توانند یک تهدید به لحاظ زیست محیطی و بهداشتی برای کشور باشند، با اقدامات وزارت نیرو امروز پساب به عنوان یک فرصت برای بخش صنعت و مدیریت منابع آبی کشور است و ما به جای اینکه آب تازه را در حوزه صنعت استفاده کنیم، پساب را استفاده می‌کنیم.

وی گفته است این فرصت باعث شده صنایع خودشان مراجعه کرده و تمایل دارند به جای اینکه آب زیرزمینی و آب سطحی استفاده کنند از پساب‌ها به جهت پایداری استفاده کنند. این موارد ابتکاراتی بود که در این دوره صورت گرفت و کمک کرد که تابستان ۱۴۰۳ با توجه به اینکه بارش‌هایی داشتیم ولی عمده شهرهای کشور با برنامه‌های آبرسانی و پروژه‌های تنش آبی که در سطح شهرها و روستاها صورت گرفته نگرانی جدی از بابت تأمین آب شرب و بهداشت نداشته باشیم.

با توجه به اینکه آب در کشور به عنوان یک موضوع اصلی مطرح است، درحالیکه وضعیت منابع آبی ما در شرایط مطلوبی نیست و از طرفی میزان بارندگی سالیانه در مقایسه با اغلب کشورهای دنیا کمتر است، بر این اساس میزان، شدت وزمان بارش‌ها و همچنین تغییرات اقلیم همگی دست به دست هم می‌دهد که بیشتر به فکر مدیریت صحیح منابع آبی و حفظ آن باشیم.

در همین رابطه بازچرخانی آب می‌تواند یک راهکار اصلی و اساسی باشد. نزدیک به ۷ تا ۸ درصد ذخیره منابع آبی کشور در حوزه شرب استفاده می‌شود و بخش عمده این آب تبدیل به فاضلاب می‌شود. این فاضلاب به لحاظ تکنیکی قابلیت تصفیه با کیفیت بالا برای ورود به چرخه طبیعت و برای مصارف مختلف را داراست.