گرمای بیش‌ازحد بیشتر از اینکه برای ما طاقت‌فرسا باشد، روی عملکرد کامپیوتر می‌تواند اثر بگذارد. یک روز گرم تابستانی را در نظر بگیرید که در حال بازی هستید و ناگهان نرخ‌ فریم اجرای بازی به‌طرز عجیبی افت می‌کند! با فاکتورگیری از احتمالات دیگر، یکی‌ از مهم‌ترین عوامل افت عملکرد، افزایش گرمای قطعات کامپیوتر به‌حساب می‌آید. حتی اگر از بهترین CPU برای کامپیوتر استفاده کنید، در گرمای زیاد با مشکل مواجه خواهید شد.

با بررسی همه چیز درباره CPU خواهید دید که گرمای زیاد و مدیریت آن یکی از مشکلات اصلی تولیدکنندگان پردازنده محسوب می‌شود و دست‌وپای آن‌ها را برای افزایش هرچه بیشتر سرعت کلاک می‌بندد.

در پردازنده‌های اینتل، زمانی‌که پردازنده‌ی مرکزی گرمای زیادی تولید کند، مکانیزم گلوگاه حرارتی (Thermal Throttling) فعال می‌شود تا سرعت کلاک را کاهش دهد و درنتیجه‌ی آن طبیعی است که عملکرد سیستم کاهش یابد. حال اگر بخواهید از فعال‌شدن گلوگاه حرارتی جلوگیری کنید و در طول تمام مدت اجرای بازی با حداکثر عملکرد کامپیوتر بازی کنید، چه؟

برای جلوگیری از گلوگاه حرارتی بهترین کار بهبود سیستم خنک‌کننده‌ی کامپیوتر، ازطریق استفاده از فن‌های قدرتمند و به‌روز است. سیستم‌های خنک‌کننده‌ی مختلفی برای کامپیوتر دردسترس است که یکی از بهترین آن‌ها خنک‌کننده واترکولینگ محسوب می‌شود.

واترکولینگ سیستم خنک‌کننده‌ای است که به‌جای جریان هوای مستقیم، از مایع برای کاهش دمای پردازنده کمک می‌گیرد. سیستم خنک‌کننده‌ی اکثر کامپیوترهای رومیزی با جریان هوا به‌صورت مستقیم کار می‌کند. درواقع، هیت‌سینک به‌واسطه‌ی خمیر حرارتی که روی CPU قرار می‌گیرد، گرما را به‌کمک ساختار پره‌ای‌اش به بیرون منتقل می‌کند و فن‌ها با ایجاد جریان هوا، گرمای درون هیت را خارج می‌کنند تا دما کاهش یابد.

خنک‌کننده‌ی واترکولینگ از پمپ و دو لوله و رادیاتوری با یک یا چندین فن تشکیل می‌شود. قسمت پمپ روی پردازنده قرار می‌گیرد و گرمای پردازنده به آب یا مایع سردکننده درون آن منتقل می‌شود. سپس، آب گرم ازطریق لوله به‌سمت رادیاتور می‌رود و در آنجا با قرار‌گرفتن در‌معرض جریان هوا سرد می‌شود. حالا مجدداُ ازطریق لوله‌ی دیگر مایع یا آب خنک به پمپ برمی‌گردد تا چرخه را تکرار کند.

برای بررسی تفاوت بین سیستم‌های خنک‌کننده و آشنایی با فرق خنک کننده مایع یا بادی، می‌توانید مقاله آن را مطالعه کنید.

نصب واترکولینگ روی کامپیوتر با درنظرگرفتن نکات اساسی و دقت و حوصله از دست خود شما برمی‌آید و پیچیدگی خاصی ندارد.

عکاس: هادی غنی‌زادگان / زومیت

زمان خرید خنک کننده مایع باید دقت کنید که مدل مناسب خنک‌کننده را با‌توجه‌به ابعاد کیس تهیه کنید. برای مثال، مدل‌های ۳ فنه با اینکه خنک‌کنندگی بیشتری دارند، فضای بیشتری نیاز دارند؛ پس لزوماً نمی‌توانیم آن‌ها را روی هر کیسی نصب کنیم.

در ویدئو آموزش نصب واترکولینگ روی کامپیوتر، ما از مدل مشابه خنک کننده مایع اوست GT-AVT360 ARGB استفاده کردیم که بدون RGB روی لوله‌ها است. از مزیت‌های خنک‌کننده اَوِست می‌توان به مدیریت بهتر کابل و وجود براکت متناسب با انواع پردازنده‌ی اینتل و AMD اشاره کرد. جنس رادیاتور این خنک‌کننده از آلیاژ آلومینوم است و اتصال بلوکی روی پمپ که روی پردازنده قرار می‌گیرد، جنس مسی دارد.

برای نصب واترکولینگ روی کیس کامپیوتر، در قدم اول باید کیس خود را آماده کنید. اتصالات را قطع کنید و اگر دستگاه را تازه خاموش کرده‌اید، صبر کنید تا با محیط هم‌دما شود. پنل کیس و رم‌ها را از روی کیس باز کنید تا حین نصب واترکولینگ امکان مانور بیشتری داشته باشید.

اقلام همراه خنک‌کننده:

• براکت‌های اختصاصی برای پردازنده‌ی اینتل یا AMD
• پیچ برای نصب براکت اینتل یا AMD
• براکت برای نصب پشت مادربرد دارای قسمت چسبنده
• خمیر سیلیکون
• پیچ‌های نصب رادیات
• دو کابل برای RGB و برق فن‌ها که یکی از کابل‌ها مناسب مادربردهای بدون RGB است و یک طرف آن به SATA وصل می‌شود

دقدم اول، سراغ نصب رادیاتور و سوارکردن آن روی کیس می‌رویم. توجه کنید که رادیاتور باید بالاتر از پمپ قرار بگیرد تا عملکرد پمپ بهتر باشد و اصطلاحاً هوا نگیرد.

• ابتدا کابل‌های رادیاتور را متناسب‌ با مادربرد روی رادیاتور متصل کنید. سوکت مشکی کابل RGB را به‌گونه‌ای که خار روی آن به‌سمت پایین باشد، روی رادیات نصب کنید تا صدای کلیک آن را بشنوید.
• رادیات را در داخل کیس و به پنل بالایی پیچ کنید. برای پیداکردن بهترین مکان باید مراقب باشید که با فن‌های دیگر کیس تداخل نداشته باشد.

• پنل پشت کیس را باز کنید تا به پشت مادربرد دسترسی داشته باشید.
• گیره‌های براکت پشتی مادربرد را براساس مدل مادربرد دراندازه مناسب قرار دهید.
• محافظ روی قسمت‌های چسبنده براکت پشتی را بردارید و پایه‌ها را در محل مناسب بگذارید با فشار اندکی آن‌ها را ثابت کنید. صدای کلیک برای تشخیص قرارگیری صحیح کمک می‌کند. قسمت‌های چسبنده را کمی فشار دهید تا کامل بچسبند.
• طبق راهنمای نصب خنک‌کننده و مدل پردازنده‌ای که دارید، پیچ‌ها را آماده کنید. پیچ‌ها از طرف پایه‌ی کوچک روی مادربرد قرار می‌گیرند.
• براکت مناسب پردازنده را بردارید و روی پمپ سوار کنید. طبق ویدئو باید براکت به‌صورت کشویی به‌گونه‌ای روی پمپ سوار شود که برآمدگی آن وارد فرورفتگی‌ها روی پمپ شوند.

آغشته‌کردن پردازنده به خمیر سیلیکون روش‌های مختلفی دارد که طبق بررسی‌ها، بهترین حالت آن آغشته‌کردن به‌شکل X است.

• طرف مسی پمپ یک لایه برچسب دارد که باید آن را جدا کنید.
• پمپ را به‌گونه‌ای روی پردازنده قرار دهید که پایه‌ی بلند پیچ‌ها در گیره‌های پمپ قرار بگیرند. در این‌ بخش، می‌توانید لوله‌ها و کابل‌ها را در زاویه‌ی مناسب قرار دهید تا مانع نصب رم‌ها نشوند.
• فشار اندکی روی پمپ وارد کنید تا خمیر سیلیکون روی سطح پخش شود.
• اکنون مهره‌های پمپ را روی پایه‌ها به‌صورت ضربدری ببندید. برای سفت‌کردن مهره‌ها می‌توانید می‌توانید در آخر از پیچ‌گوشتی کمک بگیرید. حواستان باشد که تمام پایه‌ها را به یک اندازه سفت کنید.

• دو کابل از رادیاتور و دو کابل از پمپ داریم که در هرکدام یکی برای تأمین برق و دیگری برای روشن‌شدن RGB است. درصورت تمایل، می‌توانید کابل‌های RGB را وصل نکنید.
• اگر مادربرد شما در اتصال RGB محدودیت دارد، می‌توانید سوکت RGB پمپ را به سوکت RGB رادیات وصل کنید. بدین‌ترتیب، روی مادربرد فقط یک سوکت اشغال می‌شود.
• حالا سوکت برق پمپ و رادیات را روی مادربرد متصل کنید. روی مادربرد در قسمت هدر مخصوص نصب پمپ عبارت AIO_PUMP را مشاهده می‌کنید و رادیات را باید روی هدر Fan نصب کنید.

نصب خنک‌کننده‌ی واترکولینگ با برگرداندن رم‌ها و مدیریت کابل‌ها به سلیقه‌ی خودتان و بستن پنل‌های کیس تمام می‌شود و حالا می‌توانید سیستم خود را روشن کنید. برای اطمینان از درست کارکردن خنک‌کننده، می‌توانید از روش‌های بررسی دمای سی پی یو کمک بگیرید.