ﺑﻪ ﮔﺰارش ﺧﺒﺮﮔﺰاری اﻗﺘﺼﺎداﯾﺮان

خبرگزاری مهر، گروه بین الملل: در طی بیش از ۹ ماهی که از عملیات طوفان الاقصی و حملات همه‌جانبه رژیم صهیونیستی به غزه می‌گذرد، وضعیت در جنوب لبنان و شمال سرزمین‌های اشغالی بارها به سطح جنگ تمام عیار پیش رفته است. جدیدترین تحول میدانی در این منطقه حمله به منطقه مجدل شمس در ۲۷ جولای ۲۰۲۴ است. در این حمله که به زمین بازی کودکان انجام شده است، ۱۲ نفر کشته و دست کم ۲۹ نفر زخمی شدند. رژیم صهیونیستی از دقایق ابتدایی مدعی انجام این حمله از سوی حزب‌الله شد. اما حزب‌الله در بیانیه‌ای قاطعانه هر گونه دخالت در انجام چنین حمله‌ای را رد کرد.

اهمیت مجدل شمس و جولان اشغالی سوریه

بعد از آغاز طوفان الاقصی از اکتبر ۲۰۲۳ و به دنبال آن حملات همه‌جانبه رژیم صهیونیستی به نوار غزه و کرانه باختری، وضعیت در شمال سرزمین‌های اشغالی با مرزهای جنوبی لبنان و همچنین جولان اشغالی بارها به سمت جنگ تمام عیار پیش رفته است. بلندی‌های جولان منطقه‌ای است که رژیم صهیونیستی در سال ۱۹۶۷ در جریان جنگ شش روزه از سوریه تصرف کرد و در سال ۱۹۸۱ آن را ضمیمه اراضی تحت اشغال خود نمود. در این منطقه که بر اساس قوانین بین‌المللی و قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل، سرزمینی اشغالی محسوب می‌شود، بیشتر مهاجران ساکنان را سوری‌ها تشکیل داده‌اند و حتی پیشنهاد شهروندی اسرائیل را رد کرده‌اند. جولان اشغالی سوریه بیش از ۴۰ هزار نفر جمعیت دارد که بیشتر آنها مسیحیان دروزی هستند. در این منطقه چهار روستای مجدل شمس، بقعاثا، عین قنیا و مسعدهد از اهمیت برخوردار هستند.

در طول سالیان اخیر اشغالگران تلاش زیادی را برای سلطه بر این مناطق و یهودی‌سازی آن انجام داده‌اند. در این بین، مجدل شمس یک شهر عمدتاً دروزی نشین در این منطقه است که به طور غیررسمی مرکز این منطقه نیز محسوب می‌شود. از سال ۱۹۶۷ رژیم صهیونیستی کنترل مجدل شمس را در دست داشته است گرچه جامعه بین‌المللی آن را درون مرزهای سوریه می‌داند. بعد از هفتم اکتبر ۲۰۲۳ صهیونیست‌ها به شدت نگران حضور محور مقاومت در این منطقه هستند و این مساله باعث شد تا کنترل و امکانات نظامی امنیتی خود در این منطقه را چند برابر کنند. این منطقه به واسطه جمعیت، منابع زیرزمینی و موقعیت سوق الجیشی در حوزه‌های نظامی و اقتصادی بر امنیت رژیم صهیونیستی تأثیر مستقیم دارد. به گونه‌ای که نادیده گرفتن آن افزایش تهدید علیه امنیت رژیم صهیونیستی را به همراه دارد. از جمله وضعیت بلندی این منطقه سبب برتری نیروهای نظامی یک طرف بر طرف دیگر می‌شود و به نوعی یک تهدید مستقیم علیه تل‌آویو نیز محسوب می‌شود.

واکنش‌ها به حمله به مجدل شمس

واقعه مجدل شمس واکنش‌های مختلفی را در بین مقامات صهیونیست و دیگر طرف‌های منطقه‌ای برانگیخت. رژیم صهیونیستی از ابتدای این واقعه حزب‌الله لبنان را در معرض اتهام قرار داد. دانیل هاگاری، سخنگوی ارتش اسرائیل در اولین مصاحبه مقامات صهیونیست اظهار کرد که «این حمله موشکی مرگ‌بارترین حمله به غیرنظامیان اسرائیلی از تاریخ هفتم اکتبر بوده و ما برای پاسخ به حزب‌الله آماده خواهیم شد.» بنیامین نتانیاهو نخست وزیر این رژیم نیز که در زمان حمله در آمریکا حضور داشت، اعلام کرد که زودتر به اسرائیل پرواز می‌کند تا با اعضای کابینه امنیتی جلسه‌ای برگزار کند. نتانیاهو همچنین گفت: حزب‌الله بهای گزافی برای حمله موشکی که باعث کشته شدن کودکان در مجدل شمس شد، خواهد پرداخت. دولت‌های غربی از جمله آمریکا، فرانسه و انگلیس نیز با استناد به اطلاعات ارائه شده از سوی رژیم صهیونیستی حزب‌الله را عامل این حمله دانستند.

در سوی دیگر، حزب‌الله اعلام کرد که ادعای رسانه‌های رژیم اشغالگر درباره حمله موشکی به مجدل الشمس را تکذیب و تاکید می‌کند که مقاومت اسلامی لبنان هیچ ارتباطی با این حمله نداشته و انجام آن را رد می‌کند. همچنین برخی از مردم مناطق مجدل شمس و اهالی منطقه جبل شیخ نیز که از دروزی های جولان هستند اظهار کردند که انحراف موشک گنبد آهنین عامل این انفجار بوده است. تارنمای صهیونیستی یسرائیل هیوم نیز به نقل از منابع خود فاش کرد، تحقیقات اولیه نشان می‌دهند که سامانه پدافند هوایی اسرائیل در رهگیری موشک‌های شلیک شده در فضای جولان دچار اشتباه و مشکل شده است. در این بین، نکته قابل توجه عدم واکنش جدی دولت‌های منطقه به این واقعه بود. در واقع تنها واکنش جدی از سوی ایران مطرح شد و سخنگوی وزارت امور خارجه و سفیر ایران این واقعه را گسترش دامنه جنگ از سوی رژیم اشغالگر دانست.

رد پای اسرائیل در حمله به مجدل شمس

به رغم اتهامات رژیم صهیونیستی علیه حزب‌الله و تهدید لبنان به جنگ تمام عیار، می‌توان به دلایلی اشاره کرد که رد پای رژیم صهیونیستی در این حملات را نشان می‌دهد.

۱. کارنامه سیاه رژیم صهیونیستی در کشتار غیرنظامیان

برای ارزیابی در مورد واقعه مجدل شمس بهتر است تا رویکرد رژیم صهیونیستی در قبال غیرنظامیان را با یکدیگر مقایسه کرد. رژیم صهیونیستی در طول ۹ ماه گذشته از آغاز جنگ در غزه، جمعیتی نزدیک به ۴۰ هزار غیر نظامی را به شهادت رسانده است که عمده آنها زن و کودک هستند. فیلیپ لازارینی کمیسر کل آژانس امدادرسانی سازمان ملل متحد (آن روا) جنگ کنونی غزه را جنگی علیه کودکان و آینده آنها دانست و گفت: در نتیجه حملات (رژیم) اسرائیل به غزه بیش از ۱۲ هزار کودکان جان باخته‌اند. صهیونیست‌ها همچنین در واکنش به عملیات یمن در تل‌اویو، غیر نظامیان در بندر حدیده یمن را هدف قرار دادند. بنابراین صهیونیست‌ها از کشتار غیرنظامیان در مجدل شمس ابایی نداشتند.

۲. کشاندن حزب‌الله به جنگ تمام عیار

چنانچه در سخنان نتانیاهو دیده می‌شود، وی حزب‌الله را به پاسخی که تاکنون دریافت نکرده، تهدید کرده است. از ابتدای عملیات طوفان الاقصی حزب‌الله جبهه جدیدی را از شمال به سرزمین‌های اشغالی گشوده و بخش زیادی از توان عملیاتی رژیم اشغالگر صرف این منطقه شده است. به علاوه رژیم صهیونیستی به دلیل مشکلات اقتصادی در شمال، در دو ماهه اخیر تلاش زیادی برای درگیری حزب‌الله در جنگ تمام عیار انجام داده است که هر بار با پاسخ متقارن و منطقی حزب‌الله مواجه می‌شود.

۳. همگرا کردن بلندی‌های جولان

به طور کلی سیاست یکدست‌سازی از رویکردهای اصلی رژیم صهیونیستی در برخورد با جمعیت بومی در منطقه جولان اشغالی است. روزنامه صهیونیستی هاآرتص در دسامبر ۲۰۲۱ به نقل از نفتالی بنت نخست‌وزیر وقت رژیم صهیونیستی یهودی‌سازی و ایجاد شهرک‌های صهیونیست‌نشین را هدف بنیادی این رژیم در جولان اشغالی سوریه دانست. طی یک دهه اخیر سیاست یهودی‌سازی در این منطقه هر بار با مقاومت مردم روبرو شده است. به نظر می‌رسد که تل‌آویو قصد دارد از این واقعه به عنوان تکانه‌ای در دستیابی به هدف خود استفاده کند. چه اینکه برخی معتقدند ایجاد شکاف میان مقاومت و طایفه دروزی در لبنان، فلسطین و سوریه و شوراندن آن‌ها علیه مقاومت، می‌تواند ضمن ایجاد تشنج در این منطقه، راه را برای دستیابی به اهداف صهیونیست‌ها هموار سازد.

۴. فرار از مشکلات داخلی و بین‌المللی

نتانیاهو و دولت وی در ماه‌های اخیر زیر شدیدترین حملات سیاسی از سوی مخالفان داخلی قرار دارند. رژیم صهیونیستی طی دو سال اخیر چندین انتخابات پارلمانی بی‌نتیجه را پشت سر گذاشت و به ویژه بعد از طوفان الاقصی مشکلات اقتصادی، جمعیتی و مهاجرت معکوس از این منطقه افزایش یافته و دولت نتانیاهو در آزادسازی اسرا نیز ناکام بوده است. در چنین شرایطی به نظر می‌رسد حمله به مجدل شمس به عنوان منطقه‌ای که تحت اشغال صهیونیست‌ها قرار دارد، اما مردم آن خود را اسرائیلی نمی‌دانند، می‌تواند نگاه‌ها را از ناکارآمدی‌های متعدد داخلی و نیز جنایت‌های مداومی که در نوار غزه مرتکب می‌شود، دور کند.

۵. ایجاد فاصله بین دروزی‌ها با مقاومت

چگونگی کنشگری دروزی‌ها در تحولات منطقه برای رژیم صهیونیستی مهم است. ولید جنبلاط رهبر درزویان لبنان بعد از آغاز عملیات طوفان الاقصی سیاست انزوا و سکوت را در دستور کار خود قرار داد، اما با تشدید جنایات رژیم صهیونیستی در غزه و حملات هوایی ارتش صهیونیستی به مناطق غیرنظامی جنوب لبنان، جنایات این رژیم در غزه و جنوب لبنان را محکوم کرد و به دفاع از مقاومت اسلامی لبنان پرداخت. به نظر می‌رسد رژیم صهیونیستی روی این موضوع که در شرایط کنونی کشته شدن دروزیان سوری تبار در واقعه مجدل شمس ممکن است به مقاومت اهالی این منطقه از پذیرش شهروندی رژیم صهیونیستی پایان دهد حساب ویژه‌ای باز کرده است. چرا که جذب این افراد در ساختار سیاسی و اجتماعی این رژیم و پایان وفاداری آنها به دولت سوریه مطلوب رژیم اشغالگر است.

۶. راه‌اندازی کمپین رسانه‌ای

رژیم صهیونیستی در طول ماه‌های اخیر با شدیدترین فشارهای رسانه‌ای و مردمی در جهان روبرو است. از ابتدای حملات این رژیم به غزه گروه‌های مردمی در سراسر جهان به اعتراض علیه رفتارهای غیرانسانی این رژیم پرداخته‌اند. اوج‌گیری اعتراضات در اروپا به رغم ایجاد ممنوعیت دولت‌های اروپایی در آلمان و فرانسه و اعتراض دانشجویان در دانشگاه‌های اروپا و بیش از ۲۰ دانشگاه آمریکا که بیش از یک ماه طول کشید، بسیاری از اقدامات رژیم اشغالگر برای توجیه حملات خود در غزه را زیر سوال برد. در عین حال در یک هفته اخیر، حجم اعتراض‌ها علیه اقدامات رژیم صهیونیستی به گونه بی‌سابقه افزایش یافته است.

در روزهای اخیر بیش از ۱۰۰ نقطه در فلسطین اشغالی عرصه اعتراض علیه دولت نتانیاهو است. سخنرانی نتانیاهو در کنگره با تظاهرات ضد صهیونیستی گسترده مردم و آتش زدن پرچم آمریکا همراه بود. مهم‌تر از همه، المپیک پاریس به عنوان مهم‌ترین رویداد ورزشی سال در حالی برگزار می‌شود که موج حمایت از فلسطین تمام فرانسه را تحت تأثیر قرار داده و بسیاری از مردم فرانسه و کشورهای حاضر در این مسابقات، خواستار اخراج رژیم صهیونیستی از این بازی‌ها شده‌اند. به نظر می‌رسد که رژیم صهیونیستی با هدف قرار دادن مجدل شمس سعی می‌کند از این واقعه به عنوان فرصتی مغتنم برای راه‌اندازی کمپین رسانه‌ای مغرضانه جهت قربانی نشان دادن خود در مقابل مقاومت بهره‌برداری کند.

نتیجه

با اینکه بسیاری از گزارش‌ها خطای سامانه پدافندی رژیم صهیونیستی را عامل هدف قرار دادن مجدل شمس دانسته‌اند و برخی نیز این حمله را ساختگی می‌دانند اما مقامات رژیم صهیونیستی در دو روز اخیر هجمه گسترده‌ای را علیه حزب‌الله به راه انداخته‌اند. با توجه به اهمیت راهبردی منطقه جولان اشغالی و منطقه مجدل شمس و همچنین شرایط میدانی که منطقه جنوب لبنان و شمال سرزمین‌های اشغالی با آن مواجه است، رژیم صهیونیستی در پی آن است که برای سرپوش گذاشتن بر روی اقدامات خود در کشتار غیرنظامیان فلسطینی و نیز کشاندن لبنان به جنگ تمام عیار و مظلوم‌نمایی در عرصه جهانی از این واقعه استفاده کند.

سجاد مرادی کلارده؛ پژوهشگر روابط بین‌الملل