صندوق تثبیت بازار سرمایه به استناد ماده ۲۸ قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و ارتقای نظام مالی کشور مصوب سال ۱۳۹۴ به عنوان سوپاپ اطمینانی برای حمایت از بازار در مواقع بحرانی تاسیس شد.
آخرین گزارش عملکرد صندوق تثبیت نشان می‌دهد که دارایی‌های تحت مدیریت این صندوق در پایان سال ۱۴۰۰ به بیش از ۶ همت افزایش یافت که عمدتا به دلیل واریز وجوه از جانب تامین‌کنندگان منابع این صندوق یعنی سازمان بورس و اوراق بهادار و صندوق توسعه ملی بوده است.
ارزش خرید و فروش خرد سهام توسط صندوق تثبیت بازار سرمایه
طبق آمار ارایه شده از سوی صندوق تثبیت بازار سرمایه، خلاصه فعالیت این صندوق در سال ۱۴۰۲ به شرح نمودار و جدول زیر بوده است.
این گزارش می‌افزاید؛ در راستای رسالت صندوق تثبیت بازار سرمایه و حمایت از بازار سهام (شرکت‌های بورسی و فرابورسی)، این صندوق در سال گذشته خرید بلوکی نداشته و در طی سال‌های اخیر موجودی سهام این صندوق به صورت خرید خرد در همه نمادها و حمایت از بازار سرمایه صرف شده است.
طبق این آمار، ارزش سهام خریداری شده توسط صندوق تثبیت بازار سرمایه در سال ۱۴۰۲ رقمی معادل ۱۷ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان بوده است؛ همچنین، ارزش سهام فروخته شده به صورت خرد و بلوکی توسط صندوق تثبیت بازار سرمایه در سال ۱۴۰۲ به ترتیب رقمی معادل ۷.۸ همت و ۳.۳ همت بوده است.
افزون بر این، در طول یک سال گذشته منتهی به اسفند ۱۴۰۲، بیشترین میزان خرید خرد انجام شده از طریق این صندوق در اردیبهشت و خرداد ماه با رقمی معادل ۹ هزار و ۶۳ میلیارد تومان (بیش از ۵۰ درصد کل خرید سال ۱۴۰۲) بوده است. این خرید بیشتر مربوط به سهام شرکت‌های فعال در ۲ صنعت پتروشیمی و پالایشی و تحت تاثیر افشای ابلاغیه نرخ خوراک و سوخت پتروشیمی‌ها و سایر صنایع صورت گرفت.
این اتفاق معاملات بازار سهام را در اردیبهشت، خرداد، تیر و مرداد تحت تاثیر قرار داد و منجر به افزایش فشار فروش در بازار شد که به دنبال آن، صندوق تثبیت بازار سرمایه در این برهه زمانی و در راستای ایفای نقش خود در حمایت از بازار سهام بیشترین خرید را داشته است.
از سوی دیگر، در بهمن و اسفند ۱۴۰۲، کلیت بازار تحت تاثیر اتفاقاتی مانند انتشار گواهی سپرده ۳۰ درصدی بانک‌ها و افزایش نرخ سود سپرده‌ها، جهش حق انتفاع معادن و ابلاغ دستورالعمل قیمت‌گذاری نفت برای پالایشگاه‌ها قرار گرفت که شرایط نامساعدی را برای بازار به ارمغان آورد و منجر به افزایش حمایت و خرید سهام شرکت‌ها توسط صندوق تثبیت بازار سرمایه در ماه‌های مذکور شد.
در مقابل، بیشترین فروش خرد سهام توسط صندوق تثبیت بازار سرمایه در فروردین و اردیبهشت ماه ۱۴۰۲ رقمی معادل ۴ هزار و ۲۴۰ میلیارد تومان بود که این رقم ۳۸ درصد از کل فروش خرد و بلوکی سال ۱۴۰۲ (۱۱ هزار و ۱۶۹ میلیارد تومان ) را در بر می‌گیرد.
بر این اساس، منابع حاصل از فروش سهام، مجدد به گردونه حمایت از بازار سهام بازگشت و خروج منابع رخ نداده است، به عبارت دیگر صندوق تثبیت در کنار حمایت از بازار سرمایه کمک شایانی به نقدشوندگی بازار داشته است.
در مجموع خالص خرید صندوق تثبیت در سال ۱۴۰۲ معادل ۶ هزار و ۴۶۳ میلیارد تومان بوده که گواه بر پر رنگ بودن نقش این صندوق به عنوان خریدار بوده است.
بر پایه این گزارش؛ سال گذشته با ۲۴۲ روز معاملاتی در بازار سهام همراه بودیم که از این تعداد روزها، صندوق تثبیت بازار سرمایه ۹۹ روز (۴۱ درصد) به بازار ورود داشته و با معامله ۵۷۵ نماد و نیز ۲۱ صندوق ETF به حمایت از بازار سهام پرداخته است.
بر این اساس، صندوق تثبیت بازار سرمایه باید در راستای حمایت از بازار بخشی از منابع خود را به صورت دارایی‌های با نقد شوندگی بالا شامل گواهی سپرده بانکی و سرمایه‌گذاری در صندوق‌های با درآمد ثابت نگهداری کند.
از سوی دیگر، این صندوق مطابق آیین‌نامه سرمایه‌گذاری و با منطق حمایت از بازار سرمایه به صورت غیرمستقیم، همواره ۷۰ درصد از منابع نقد شونده خود را به صندوق‌های با درآمد ثابت تخصیص داده و در این زمینه نیز فعال بوده است.
حمایت ۲.۵۵۰ همتی صندوق تثبیت بازار سرمایه از بازار سهام در فروردین ۱۴۰۳
بر اساس اطلاعات ارایه شده مدیر عامل صندوق تثبیت بازار سرمایه، در فروردین ماه امسال صندوق توسعه ملی رقمی معادل ۱.۷ همت را طی دو روز کاری به صندوق تثبیت بازار سرمایه واریز کرده که با احتساب آخرین واریزی‌ها، مجموع واریزی‌های نقدی انجام شده طی ۴ سال گذشته از سوی صندوق توسعه ملی به صندوق تثبیت بازار سرمایه رقمی حدود ۱۰ همت است.
بر این اساس، در نخستین مرحله، رقمی معادل یک همت و در مرحله بعد ۷۰۰ میلیارد تومان به صندوق تثبیت بازار سرمایه واریز و کل این منابع صرف حمایت از بازار سهام شد.
اکنون مجموع دارایی صندوق تثبیت بازار سرمایه رقمی حدود ۲۳ همت است، این رقم طی ۶ سال گذشته در چند نوبت به صندوق تثبیت بازار سرمایه تزریق شد، به همان نسبت این منابع صرف حمایت و سرمایه‌گذاری در بورس و فرابورس شده است.
در مجموع طی ۱۱ روز کاری (از ۱۴ تا ۲۹ فروردین ماه) حدود ۲.۵۵۰ همت خرید حمایتی از بازار سهام توسط صندوق تثبیت بازار سرمایه صورت پذیرفته است.
در فروردین ماه به هیچ عنوان فروش خرد در بازار انجام نشده، تمرکز فعالیت این صندوق در سمت خرید بوده و بر این اساس در روزهای آینده و با توجه به محدودیت اعمال شده در دامنه نوسان، در صورت لزوم خریدهای حمایتی انجام شده است.
همچنین، صندوق تثبیت بازار سرمایه در زمینه معاملات بلوکی تلاش کرده تا مراوداتی را با نهادهای مالی فعال در بازار داشته باشد و منابع آزاد شده حاصل از فروش سهام بلوکی را به صورت خرید خرد سهام، صرف حمایت از بازار کند.
تاریخچه صندوق تثبیت بازار سرمایه
صندوق ثبیت بازار سرمایه در تاریخ ۲۳ خرداد ماه ۹۶ نزد مرجع ثبت شرکت‌ها و در تاریخ چهارم تیر ماه ۱۳۹۶ نزد سازمان بورس و اوراق بهادار به ثبت رسیده و مجوز فعالیت صندوق در تاریخ دوم مرداد ماه ۱۳۹۶ صادر شده است.همچنین مدت فعالیت صندوق به موجب ماده (۴) اساسنامه، نامحدود است.
این صندوق به عنوان نهاد مالی ثبت شده نزد سازمان بورس و اوراق بهادار، دارای شخصیت حقوقی و مالی مستقل غیردولتی بوده و در چهارچوب مقررات حاکم بر نهادهای مالی موضوع قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران مصوب سال ۱۳۸۴، اساسنامه صندوق، مصوبات هیأت امنا و هیأت عامل در راستای تثبیت بازار سرمایه فعالیت می‌کند.
بر اساس ماده ۵ اساسنامه، موضوع فعالیت صندوق شامل سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار ثبت شده نزد سازمان و صندوق‌های سرمایه‌گذاری، اخذ تسهیلات و خرید و فروش دارایی‌های مالی و سپرده‌گذاری است.