در ابتدای این مراسم محمود شالویی رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی به قرائت پیام محمد مهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و اندیشه اسلامی را قرائت کرد.
بخشی از پیام محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ برای آیین بزرگداشت آیتالله فاطمینیا: «علمای دین پرچم داران آفاق ملکوت و معنویت و وارثان انبیا هستند. طبق فرموده معصوم علیهالسلام عالمان چراغهای زمین و جانشینان پیامبران هستند. از ویژگیهای آیتالله فاطمینیا از عالمان هدایتگر که با بلاغت کلام و کرامت کرداری جلب و جذب مخاطب را به دنبال داشته و زمینه ساز آشنایی جوانان معرفتجو با معارف دینی میشد. مفاهیم فنی و علمی مورد توجه را به گونهای بیان میکرد که عموم مردم بیبهره نمانند.»
در ادامه آیت الله غلامرضا فیاضی رئیس مجمع عالی حکمت اسلامی به ایراد سخنرانی پرداخت و اظهار داشت: انسان برترین مخلوق خداست در آن جهت که به خدا مربوط است و پروردگار مخلوقی بهتر از انسان نیافریده است از این رو فرمود ما انسان را در بهترین ساختار خلق کردیم.
وی افزود: انسان در این ساختار و سرمایه آزاد است و میتواند استفاده صحیح از این سرمایه ببرد تا به مقام احسن الخالقین برسد همچنین میتواند از این سرمایه استفادههای نابجا ببرد طبق آیات قرآن چنین انسانی در اسف السافلبن جای میگیرد.بنابراین انسانها یا در بالاترین درجات خلقت و یا در پست ترین درجات آن قرار دارند.
رئیس مجمع عالی حکمت اسلامی گفت: اینکه انسان میتواند به مدیر بودن خدا پی ببرد با استفاده از عقل است، از این رو انسان ابتدا با این حجت اولیه که عقل است زندگی خود را آغاز میکند. برخی از این عقل استفاده میکنند و آیت الله فاطمی نیا میشود. این افراد میدانند که خلقت انسان با هدف بوده در مسیر همین هدف حرکت میکنند.
وی با بیان اینکه همین عقل میداند که همه مسائل را نمیفهمد و باید پروردگار، پیامبری مبعوث کند تا مسائلی که او نمیفهمد را بازگو کند عنوان کرد: انبیا در بالاترین مرتبه قرار دارند و در مرحله بعد طبق صریح روایات، علما قرار دارند و در زمره بهترین مخلوقان هستند. ما خوشبخت هستیم در عصری زندگی میکنیم که بزرگانی در این دوران بودند و هستند که هر کدام جایگاه رفیعی داشتند، مرحوم آیتاللهفاطمی از این دست علما هستند.
در ادامه حجتالاسلام والمسلمین مرتضی جوادی آملی رئیس بین المللی اسرا به ایراد سخنرانی پرداخت و اظهار داشت: شخصیت امثال آیت الله فاطمی نیا کم نظیر و در بعضی ابعاد بینظیر هستند. شخصیت ایشان را میتوان در بیانشان شناخت و بیانات آن مرحوم نشان از مغزاتی دارد که باید آن را به جامعه معرفی و نشان داد. ایشان در انتخاب نوع مباحث، معارفی عمل میکرد و تلاش داشت تا این معارف را بسیار آسان، سبک و مردمی بیان کند.
رئیس بینالمللی اسرا با اشاره به اینکه استاد مباحث خود را در قالب حکمت و معرفت و اخلاق و عرفان ارائه میکرد گفت: این بزرگ مرد به فلسفه و حکمت باور عمیقی داشتند و میگفتند تا زمانی که این دو در محور دین قرار میگرد بسیار مهم است. باور ایشان این بود که فلسفه و حکمت میتواند در خدمت فهم دینی قرار گیرد و برای بیان آن از سرمایه عقل بهره برده شود.
وی با بیان اینکه جهت دیگر شخصیت آیتالله فاطمی بعد اخلاقی و عرفانی بود گفت: ایشان با اینکه فرمودند من اهل قسم نیستم اما یکبار در یک جا قسم خورده و فرموده است تا انسان لطیف نشود چیزی نصیب او نمیشود. لطیف شدن یک ویژگی ممتازی است که باعث میشود بسیاری از حقایق را درک کند.
جوادی آملی ادامه داد: انسان تندخو و خشن از این لطافت بی بهره است. کسی اگر از لطافت روح بهره نبرد قطعاً از درک بسیاری از حقایق محروم میشود. حکمت و عرفان را زبان عقل و قلب میفهمد و این ارزشمند است و ایشان به واسطه این دو توانست بین مردم سودمند و مفید باشد.
وی در پایان خاطرنشان کرد: واکاوی سیره علمی و عملی و آثار ایشان بسیار در جامعه علمی چون دانشگاهی و غیره بسیار ضروری است تا نور چنین افرادی جامعه را نورانی و راه را بر ما هموار کند.
در ادامه حجتالاسلام و المسلمین سیدحسین فاطمی نیا فرزند آن مرحوم به ایراد سخنرانی پرداخت و با اشاره به موضوعشناسی آیتالله فاطمینیا در ادبیات اظهار داشت: کمتر مطلبی بود که ایشان بیان کنند و برای آن شاهدی از شاعر و مطالب ادبی نیاورد. ایشان مهارت بسیاری در ادبیات داشت.
وی افزود: برای مثال آن مرحوم زمانی که حدیث قرب نوافل را بیان میکردند همواره برای فهم آن، شعر نیز میآوردند؛ چرا که ابیات انتخاب شده توضیح و تفسیر مطالب بیان شده بود. همچنین استفاده ایشان از اشعار در مصائب ائمه اطهار یکی از مهارتهای آن مرحوم برای نشر معارف به شمار میرود.
در پایان صباح زنگنه مؤسس اتحادیه جهانی تقریب و مذاهب اسلامی به ایراد سخنرانی پرداخت و اظهار داشت: استاد فاطمی نیا شخصیتی جامع و کامل بود و در حوزه فکری به حد وسط که فقه و عرفان بود اعتقاد داشت.
وی به اهتمام استاد به استخراج مطالب دیوان متنبی شاعر بزرگ جهان عرب اشاره و تصریح کرد: این شاعر محب اهل بیت بود و اشعارش سراسر پر از حکمت و معارف عمیق است که از بیانات امام علی برگرفته شده است. مرحوم آیت الله فاطمی نیا از این دیوان بهره میبرد.
در پایان از ویراست جدید مجموعه دو جلدی کتاب «نکته ها از گفتهها» رونمایی شد.