حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در بحث اصلی خود در این دیدار، به ضرورت مراقبت کامل و چند برابری ملت‌ها و مسئولان کشور‌ها در دوران تحولات بزرگ جهانی پرداختند. 

ایشان تسلط استعماری انگلیس در قرن ۱۸ بر مناطق مهمی از آسیا از جمله شبه قاره هند و تسلط غربی‌ها بر مناطق وسیعی از غرب آسیا بعد از جنگ جهانی اول را نتیجه خواب و غفلت ملت‌ها و دولت‌های این مناطق خواندند و افزودند: ملت‌های مناطق یاد شده بعد‌ها رنج‌های فراوانی کشیدند تا بتوانند از سلطه چپاولگرانه استعمارگران رهایی یابند.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای جهان امروز را هم در آستانه تحول و از برخی زوایا در حال تحول دانستند و تضعیف قدرت‌های استعماری و برآمدن قدرت‌های جدید منطقه‌ای و جهانی را دو خصیصه این تحولات بزرگ برشمردند.

ایشان با استناد به حرف‌های برخی منابع غربی، شاخص‌های اقتدار آمریکا از جمله در زمینه اقتصاد را در حال تنزل خواندند و گفتند: قدرت آمریکا برای تغییر دادن دولت‌ها نیز افول محسوسی کرده است.

رهبر انقلاب در همین زمینه گفتند: روزگاری آمریکا با اعزام یک مامور با یک چمدان پول به ایران، کودتای ۲۸ مرداد را سازمان داد، اما امروز در هیچ کشوری، این امکان قدرت‌نمایی را ندارد و به همین دلیل به جنگ پرهزینه ترکیبی روی آورده، اما در این مسیر نیز ناکام مانده است.

ایشان ناکامی در سوریه و فرار ذلت‌بار از افغانستان را دو نمونه مشهود افول قدرت آمریکا خواندند و گفتند: بقیه مستکبران نیز به همین رویه دچار شده‌اند همچنان که این روز‌ها در کشور‌های مختلف آفریقایی علیه فرانسه به عنوان استعمارگر دیرین این قاره قیام می‌شود و مردم هم از این قیام‌ها حمایت می‌کنند.

رهبر انقلاب گفتند: البته اینکه می‌گوییم دشمن در حال ضعیف شدن است به معنی ناتوانی او از مکر و نقشه‌کشی و ضربه زدن نیست؛ بنابراین ما یعنی آحاد مردم و مسئولان باید بیدار و مراقب باشیم.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای نقشه‌کشی‌های آمریکا را منحصر به ایران ندانستند و گفتند: آمریکا امروز در منطقه، برای عراق، سوریه، لبنان، یمن، افغانستان و حتی برای کشور‌های خلیج فارس که دوستان قدیمی و سنتی آن هستند، برنامه دارد.

ایشان در تبیین نقشه آمریکا گفتند: معلومات اطلاعاتی ما نشان می‌دهد دولت آمریکا مجموعه‌ای برای بحران‌سازی در کشور‌ها از جمله ایران ایجاد کرده که مأموریت آن یافتن و تحریک نقاطی است که به نظر آن‌ها می‌تواند باعث بحران شود.

رهبر انقلاب گفتند: از نظر آنها، تفاوت‌ها و اختلاف‌های قومی و مذهبی و مسئله جنسیت و زن جزو نقاط بحران‌ساز در ایران است که می‌خواهند با تحریک آن‌ها به کشور عزیز ما ضربه وارد کنند، اما شتر در خواب بیند پنبه دانه!
ایشان با اشاره تصریح برخی آمریکایی‌ها به اینکه می‌خواهند در ایران وضعیتی مانند سوریه و یمن ایجاد کنند، افزودند: آن‌ها بدون تردید نمی‌توانند چنین کاری کنند مشروط به اینکه ما مراقب و حواس‌جمع باشیم، راه را خطا و اشتباه نرویم، حق را با باطل اشتباه نگیریم، روش‌های دشمن را بشناسیم، در هیچ حرف و اقدام و حرکت به دشمن کمک نکنیم و دچار خواب و غفلت نشویم چرا که در حالت خواب، حتی یک بچه می‌تواند به شما ضربه بزند چه برسد به یک دشمن مسلح و آماده کار.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با تشریح ملاک و معیار قرآنی برای تشخیص راه حق از باطل، گفتند: قرآن می‌فرماید پیامبر و کسانی که با او همراه هستند، در مقابل کفار با شدت عمل می‌کنند؛ بنابراین اگر پیمودن راهی موجب خوشحالی کفار شد، آن راه، مسیر همراهی با پیامبر نیست، اما اگر مسیر و اقدامی باعث ناراحتی و عصبانیت استکبار و قدرت‌های ضد دین و ضد اسلام شد، راهی خوب و همراهی با پیامبر است.

ایشان همگان را به مراقبت کامل گفتار و رفتار و پرهیز از همسویی با نقشه دشمن فراخواندند و تأکید کردند: باید مراقب باشیم حرفی که می‌زنیم در جهت نقشه دشمن نباشد و جدول او را کامل نکند چراکه گاهی کسی در اثر غفلت با حرف یا عمل خود جدول دشمن را کامل می‌کند که این خطرناک است.

رهبر انقلاب اسلامی با اشاره به ناکامی چهل و چند ساله‌ی دشمنان به علت پیروی ملت از رهنمود‌های امام خمینی، انگشت اشاره و جهت‌گیری‌های امام بزرگوار را امری مغتنم برای استمرار حرکت موفقیت‌آمیز ملت ایران دانستند و گفتند: دشمن دو نقطه اساسی یعنی «وحدت ملی» و امنیت ملی» ایرانیان را هدف گرفته است.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، وحدت را به معنی کنار هم بودن اقوام و مذاهب مختلف و کنار گذاشتن اختلاف‌های سیاسی، مذهبی، قومی و گروهی در جایی که پای منافع ملی در میان است، خواندند و افزودند: نگذارید دشمن وحدت ملی را بهم بزند.

ایشان امنیت ملی را نقطه آماج دیگر بدخواهان ایران دانستند و گفتند: کسانی که امنیت ملی را تهدید می‌کنند، دشمن ملت هستند و دانسته یا نادانسته برای دشمن کار می‌کنند.

رهبر انقلاب اسلامی افزودند: بحمدالله ملت ما بیدار است و بنده به این بیداری ملت بسیار خوش‌بین و امیدوار هستم البته این خوش‎‌بینی، شعار و رجزخوانی نیست بلکه بخاطر تجربه و مشاهدات چهل و چند ساله و وجود نشانه‌های برجسته و امیدآفرین همچون توانایی‌های جوانان و محبت‌ها، وفاداری‌ها، اخلاص‌ها و حضور‌های خوب مردم از جمله در اربعین امسال است.

ایشان استمرار حرکت ملت در مسیر پر افتخار انقلاب با همین توان و انگیزه و ایمان را ضروری خواندند و با تأکید بر اینکه بدون پشتیبانی مردم، مسئولان هیچ کشوری نمی‌توانند کار بزرگ و مهمی انجام دهند، گفتند: دشمن در دشمنی و نقشه‌کشی خود جدی است، ما هم در مقابله با دشمن به شدت جدی هستیم.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در بخش پایانی سخنانشان با اشاره به حضور خوب ملت در مراسم اربعین و با تشکر صمیمانه از ملت عراق بخاطر پذیرایی و مهمان‌نوازی ارزشمند و با همه وجود از ۲۲ میلیون زائر اربعین، و همچنین تشکر از دولت و مسئولان عراقی و نیرو‌های انتظامی عراق و بخصوص از حشدالشعبی در تأمین امنیت این رویداد بزرگ، افزودند: از نیروی انتظامی خودمان هم صمیمانه تشکر می‌کنیم که در رفت و آمد‌ها و مرز‌ها انصافاً فکرشده و شبانه‌روزی، کار‌های ارزشمند و خوبی کرد و باید قدردان این نیرو‌های فداکار و جوانان خوب در بخش‌های مختلف باشیم.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای همچنین در آغاز سخنانشان در بیان آشنایی ۶۰ ساله خود با مردم سیستان و بلوچستان و مناطق جنوب خراسان گفتند: اولین مبارزه آشکار بنده با رژیم طاغوت در محرم ۱۳۴۲ در بیرجند انجام و با همراهی محبت‌آمیز علما و مردم روبرو شد، در رمضان همان سال نیز در زاهدان این حرکت با حمایت علمای هوشیار شیعه و سنی و مردم مومن منطقه ادامه یافت.

ایشان با اشاره به دوران تبعید در ایرانشهر و خاطرات شیرین و پرمعنای مراودت با علمای اهل سنت و مردم خونگرم سیستان و بلوچستان افزودند: این مناطق در همه حوادث از جمله مبارزه با منافقین و تروریست‌ها، دفاع مقدس، برقراری امنیت و ایجاد وحدت، شهدای گرانقدری اعم از شیعه و سنی تقدیم اسلام کرده‌اند که این واقعیت، شناسنامه درخشان این مناطق است. 
رهبر انقلاب وضع فعلی سیستان و بلوچستان را با قبل از انقلاب، غیر قابل مقایسه خواندند، اما تاکید کردند: با وجود کار‌های فراوان انجام شده، مسئولان باید با جدیت، خدمت‌رسانی به منطقه را قوت و گسترش دهند که ایجاد خط آهن شمال به جنوب در استان و تامین حق مردم در زمینه آب از جمله کار‌های ضروری است. 

ایشان افزودند: البته اگر مصوبات سفر اوایل دهه ۸۰ به سیستان و بلوچستان، کامل اجرا و دچار بی‌توجهی و غفلت نمی‌شد چهره امروز استان متفاوت بود که امیدواریم این دولت با کار و تلاش جدی، مشکلات را کاهش دهد.