در ابتدای این مراسم محمد علی مرآتی (دبیر شانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران) در سخنانی با تاکید بر اینکه «وحدت در کثرت» موضوع و محور جشنواره شانزدهم است، گفت: «در کشورهایی با غنای فرهنگی و هویتی با وجود یک زبان رسمی وحدت در کثرت موسیقی در طول سال‌ها و قرن‌ها موجب شده که اقوام بدون توجه به زبان خود در حوزه موسیقی زبان مشترکی ایجاد کنند.

در نخستین اجرای جشنواره شانزدهم موسیقی نواحی، گروه ابراهیم جرجانی از استان گلستان با اجرای موسیقی ترکمان در صحنه حاضر شد و به اجرای قطعاتی مختلف شامل تک‌نوازی و هم‌نوازی پرداختند؛ در ابتدای اجرای این گروه قطعه‌ای به تک‌نوازی تقی یوسف‌نیا (نوازنده نی) و خوانندگی احمد کشواد به اجرا درآمد. در ادامه نیز محمد ایری (نوازنده نی و زنبورک) به اجرای دو قطعه با سازهای نی زبان‌دار و زنبورک بصورت تک‌نوازی پرداخت.

یاندیم(سوختم)، قاراگوز گریم (عروس چشم سیاه)، بیلانی(دانستن)، گوزل دن(شما قشنگی)، قاشلی یار(ابروی یار)، چیقدیم گولر(گلزار) قطعات اجرایی این گروه بود.

پس از هنرنمایی قربانگلدی کُر، نوازنده کمانچه گروه که مورد تشویق حاضران در سال نیز قرار گرفت، دو قطعه با همنوازی عبدالمناف آهنگر و عاشورگلدی برزین نوازندگان دوتار و نوازنده کمانچه گروه با تک‌خوانی آهنگر و برزین به اجرا درآمد. در آخر نیز ابراهیم جرجانی که سرپرست گروه را بر عهده داشت به اجرای قطعه‌ای بصورت تک‌نوازی با ساز دوتار پرداخت.

دومین گروهی که در نخستین شب برگزاری شانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران به سرپرستی محمد نعیمی روی صحنه به اجرا پرداختند، گروه موسیقی قزلباش و قزاق استان گلستان بود؛ محمد نعیمی که نوازندگی این گروه دو نفره را بر عهده داشت، در ابتدا قطعه‌ای با ساز دوتار اجرا و همزمان آن را خوانندگی کرد. در ادامه نیز او به اجرای قطعه‌ی دیگری با ساز نی پرداخت که این قطعه را سلمان کاغذلو خوانندگی کرد.

دو حالت از مقام هارای، مقام پنج ضربی یوسفعلی (حالت اول و دوم)، مقام گوکلنگ بولو و مقام بایوم)، اجرای دو نوع شاه‌ختایی از قطعات اجرایی برنامه این هنرمندان بود.

پس از گروه قزلباش، گروهی متشکل از دو نوازنده پیشکسوت و با تجربه دوتار از استان خراسان شمالی جهت اجرا روی صحنه رفتند؛ محمد صادقی (نوازنده دوتار )نخستین اجرای این گروه را به صورت تک‌نوازی اجرا کرد و سپس قطعه‌ای با هم‌نوازی و خوانندگی صفرعلی ایزدی نواخت؛ این قطعه نسبتاً طولانی دارای اشعاری با مضامینی در مدح امیرالمومنین (ع) بود. در پایان نیز این گروه دو نفره قطعه‌ای را به صورت هم‌نوازی اجرا کردند که مورد استقبال مخاطبان قرار گرفت.

کلیسا(کلیسیا)، کفتر و لاچین( نوعی پرنده)، هرایی ترکمن(در مورد زلیخا)، شاه‌ختایی(نصیحت خدا بر بشر) از دیگر قطعات اجرایی این گروه بود.

بخش پایانی اجراهای نخستین روز جشنواره موسیقی نواحی به میزبانی شهر گنبد کاووس با اجرای یک تعزیه حماسی که روایت‌گر پیوستن حر به جمع یاران امام حسین (ع) در واقعه عاشورا بود، توسط گروهی از استان قزوین همراه شد؛ نوازندگی این اجرا را که ایوب حاج علی، اسماعیل غفوری، محمد ملاعلی و حسن ملک محمدی بازیگری می‌کردند، محمدرضا عباسی نیکو (نوازنده بادی) و حسین جمشیدی (نوازنده سایدرام) بر عهده داشتند.

در این اجرا موسیقی کلامی، موسیقی سازی و آواز جمعی یا نوحه نقش ملموسی داشت؛ موضوعی که در نخستین نشست پژوهشی شانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران که روز گذشته با موضوع موسیقی تعزیه قزوین برگزار شد نیز مورد بررسی قرار گرفت. در این نشست مطرح شد که «موسیقی تعزیه مرز مشترک و در واقع تلفیقی از موسیقی دستگاهی و موسیقی نواحی است.»

بخش منطقه‌ای شانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران، در دو بخش «نشست‌های پژوهشی» و «اجراهای صحنه‌ای» به دبیری محمدعلی مرآتی و در یک گستره ملی به‌ همت دفترموسیقی معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، توسط انجمن موسیقی ایران و با همکاری ادارات کل فرهنگ و ارشاد استان‌های سراسر کشور به‌صورت غیررقابتی، طی روزهای ششم الی بیست و سوم تیر ماه به میزبانی 5 استان گلستان(6 الی 8 تیر)، چهارمحال و بختیاری(10 تا 12 تیر)، آذربایجان شرقی(14 تا 16 تیر)، کرمانشاه(17 تا 19 تیر) و کرمان (21 تا 23 تیر) در حال برگزاری است.