به گزارش خبرگزاری اقتصادایران، یکی از برنامه‌های مهم دولت، تقویت تولید کالاهای اساسی و کاهش وابستگی به سایر کشورها است. در این راستا یکی از موانع بازدارنده، محدودیت آب در کشور است، بنابراین دولت تلاش می‌کند تا با کاهش سطح زیر کشت و محدود کردن تولیدات محصولات آب‌بر، در واقع عرصه را برای تولید محصولات اساسی و استراتژیک بازتر کند.

سالانه 28 میلیون تن سبزی و صیفی در کشور تولید می‌شود و 800 هزار هکتار زمین‌های کشاورزی هم به کشت این محصولات اختصاص دارد و کارشناسان معتقدند اگر بخشی از این زمین‌ها به کشت محصولات مهم مانند گندم، خوراک دام و طیور که اتفاقاً کشور در محصول دوم وابستگی 70 درصدی دارد، اختصاص یابد مانع خروج ارز از کشور خواهد شد.

در همین راستا وزارت جهاد کشاورزی عوارض صادراتی 7 محصول آب‌بر مانند پیاز، سیب‌زمینی، گوجه‌فرنگی، هندوانه، ملون، خربزه و طالبی را در سال 1402 با ارزش 70 تا 100 درصد پایه صادراتی ابلاغ کرد.

در نامه‌ای که معاونت بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی به سازمان توسعه تجارت ایران نوشته، ضمن تعیین عوارض صادراتی این 7 محصول آب‌بر اعلام کرده است با عنایت به بند 6 سیاست‌های کلی برنامه هفتم و منویات و تأکیدات مقام معظم رهبری مبنی بر کشت و تولید کالاهای اساسی متناسب با ابلاغ الگوی کشت، با توجه به منابع آبی کشور و مطابق بند «ث» ماده یک و ماده 5 آئین‌نامه اجرایی قانون تمرکز وظایف و اختیارات مربوط به بخش کشاورزی، صادرات این محصولات جالیزی از تاریخ اول فروردین ماه 1402 با اخذ عوارض از کلیه مبادی مجاز کشور و مشهود به کنترل و تأییدیه سیستمی توسط وزارت جهاد کشاورزی در سامانه جامع گمرکی (EPL) مجاز است.

وزارت جهاد همچنین اعلام کرده ارزش پایه‌ای محصولات فوق‌الذکر به صورت فصلی مورد بررسی و پایش و در صورت لزوم از طرق قانونی بازنگری و اصلاح می‌شود.

 تعیین عوارض صادراتی جدید در حقیقت کمک به اجرای الگوی کشت نیز است که وزارت جهاد کشاورزی اجرای آن را از مهرماه کلید زده است. اجرای الگوی کشت چندین دهه است که روی میز دولتی‌ها مانده بود و توان اجرایی برای آن وجود نداشت. وزارت جهاد کشاورزی دستورالعمل‌های اجرای این طرح را ابلاغ کرده و امیدوار است با اجرای آن، کشت محصولات آب‌بر کمتر شده و تولید به سمت محصولات اساسی برود. ابلاغ دستورالعمل‌ها براساس ظرفیت تولید استان‌ها و شرایط تولید درنظر گرفته شده است که می‌تواند موجب افزایش عملکرد و بهره‌وری در واحد سطح شود.

در واقع از حدود 125 تا 130 میلیون تن تولیدات محصولات کشاورزی کشور، بخش اعظم آن محصولات اساسی نیست و ایران در اینگونه محصولات عمدتاً واردکننده است. وابستگی 70 درصد به واردات خوراک دام، واردات یک‌میلیون تن برنج، یک میلیون تن شکر و وابستگی 90 درصدی به واردات روغن از جمله آنها است. اجرای الگوی کشت که افزایش عوارض صادرات هم زمینه تسهیل اجرای آن را فراهم می کند، می‌تواند به کاهش وابستگی بینجامد.