ﺑﻪ ﮔﺰارش ﺧﺒﺮﮔﺰاری اﻗﺘﺼﺎداﯾﺮان

به گزارش خبرنگار اقتصاد ایران ابراهیم جعفری در حاشیه رونمایی از کتاب مرحوم اسدالله صمدی با عنوان" مروری بر ضرب المثل‌های پند آمیز گلپایگان اظهار کرد : ضرب‌المثل‌ها جمله‌های حکمت‌آموز کوتاهی هستند که کاملا حسی و ملموس‌ هستند و به سرعت می‌توانند مطلبی را در ذهن افراد جا انداخته و آنان را قانع سازند.
وی افزود: در پشت هر ضرب‌المثل و آموزش حکمت‌های عملی زندگی وجود دارد؛ اساساً فرهنگ‌هایی که بنای آن‌ها بر اساس اَمثال، کنایات و حکمت‌هاست و موضوع ها را به صورت غیرمستقیم بیان می‌کنند، به عنوان فرهنگ‌ها و زبان‌های غنی به شمار می‌روند که زبان فارسی یکی از آن‌ها است؛ زیرا تعداد کنایات و امثال و حکم آن زیاد است.
پژوهشگر علوم ارتباطات اجتماعی گفت : دهخدا با آثار معروفش عنوان کرده است که ضرب المثل یکی از ۲۴ فَن ادبی است؛ واژه شناسی، تبار شناسی، فصح، نحو، معنی، داستان، داستانک و فن‌های دیگر نیز از این دست هستند، ضرب المثل جمله‌ای کوتاه، پرمغز، دارای تشبیه و گاهی استعاره، و مضمونش حکیمانه است و در دل مردم جای دارد.

جعفری ادامه داد: امثال و حِکَم همیشه برای نوع بشر جذاب و دوست داشتنی بوده است؛ در همه‌ کشورهای دنیا، جایگاه ضرب المثل و کاربرد همیشگی آن از عوامل ساختاری زبان به شمار می‌رفته و ریشه آن‌ها مورد توجه قرار گرفته است.
وی افزود : امثال و حکم فارسی نه تنها شیوایی و زیبایی خاصی دارد، بلکه لحن و کلام عاطفی‌ که پشت هر عبارت است، از جذابیت و تاثیر خاصی برخوردار است.
پژوهشگر علوم ارتباطات اجتماعی گفت: ضرب المثل‌ واسطه‌ مفهومی بین کلمات است که بیشتر برای آنکه در لفافه صحبت کرد و نیز رساندن منظور و نیت پنهانی افراد، از آن استفاده می‌‌شود؛ در بعضی موارد هم، برای کنایه زدن و در معنای عام‌تر آن، گوشه زدن به کار برده می‌شود، ویژگی منحصر به فرد این نوع از ادبیات، باعث شده که در هر دوره‌ای از تاریخ زندگی بشر، ضرب المثل ها تغییر و تحول بسیاری داشته باشند.
جعفری ادامه داد: ضرب المثل‌ها از ابتدایی‌ترین فنون ادبی به شمار می‌روند‌، بشر به خاطر روابط اجتماعی و فرهنگی و سنتی و مدرنش، همیشه نیازمند یک زبان گویا و در عین حال کوتاه و موجز بوده است.

وی گفت: ضرب المثل در ادبیات به مانند نماد در هنر است؛ که به صورت نثر و نظم از آرایه‌های ادبی برخوردار است، ضرب المثل در هر شرایطی که استفاده شود، ایجاز و اختصار در آن وجود دارد، و آهنگین است و به راحتی در حافظه سپرده می شود، سرعت انتقال آن بسیار زیاد بوده و می‌تواند معانی خوبی را انتقال دهد.
پژوهشگر علوم ارتباطات اجتماعی با اشاره به اینکه ضرب المثل‌ها و حکمت‌ها متفاوت‌ هستند، گفت: ضرب المثل ها در بین مردم رایج بوده و از دل مردم برآمده اند؛ اما حکمت‌ها توسط اندیشمندان، ادیبان و نویسندگان به وجود آمده و به همین دلیل چندان بر سر زبان عوام نیستند؛ اگر چه وَجه پندآموز دارند.

جعفری ادامه داد: تاریخچه و داستان برخی از ضرب‌المثل‌هایی که هم‌اکنون نیز کاربرد دارند، برای بسیاری از مردم نهفته مانده، و یا فراموش شده است؛ اما همچنان در سخن به کار می‌رود.
وی افزود: جمله‌های کوتاه در ضرب المثل که از اندیشه و علم مردم معمولی پدیدار می‌شوند، میراث ماندگار نسل‌های گذشته و غنای معنوی پیشینیان است، که سینه‌ به‌ سینه و نسل‌ به‌ نسل انتقال داده شده‌اند، و انسان را با آمال و آرزوها، غم‌ها و شادی‌ها و عشق و نفرت و اوهام و خرافات آن روزگاران آشنا می‌سازند.

جعفری گفت: ضرب‌المثل‌ها علاوه بر گفت‌وگو‌های روزانه، در ادبیات مکتوب نیز کاربرد دارند و در نوشته‌های منظوم و منثور شُعرا و نویسندگان مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند، نویسندگان و شاعران با این کار علاوه بر افزودن زیبایی، نوشته خود را از لحاظ معنی و مضمون پربارتر می‌‌سازند.
وی ادامه داد: در حقیقت ضرب‌المثل‌ها نه تنها آیینه زندگی و حیات یک جامعه به شمار می‌آیند، بلکه انعکاس‌دهنده‌ و سند معتبر فرهنگ و عقاید و باورهای گذشتگان نیز هستند.

علی اکبر جعفری در پایان افزود: مطالعه ضرب‌المثل‌ها روشن‌کننده آن است که نیاکان ما چگونه می‌اندیشیدند و چه روحیه‌ای داشتند؛ ما نیز از بین بسیاری از ضرب‌المثل‌ها می‌توانیم اساسی‌ترین مفاهیم فرهنگی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و آموزشی را استخراج و استنباط کنیم، به همین دلیل مطالعه مردم شناسی، جامعه‌شناختی و تاریخی ضرب‌المثل‌ها در ادوار و اعصار مختلف، روشن‌کننده بسیاری از حقایق برای نسل جدید خواهد بود.

در نخستین سالگرد درگذشت اسدالله صمدی از کتاب " مروری بر ضرب المثل‌های پند آمیز گلپایگان " حاصل ۱۸ سال مجاهدت علمی آن چهره فرزانه، رونمایی شد.

گزارش از : مرضیه جابری