به گزارش خبرگزاری اقتصادی ایران؛ محمدحسین روشنک، رئیس کمیسیون تجارت اتاق مشهد در ابتدای این نشست، به بحث عضویت ایران در پیمان شانگهای و نیز تعامل تجاری با کشورهای اوراسیا اشاره کرد و گفت: پیمان شانگهای برکات زیادی برای تعاملات اقتصادی کشورمان خواهد داشت اما پاره‌ای مسائل نیز در این بحث باید مورد توجه قرار بگیرند تا از پیوستن به این جنس پیمان‌ها متضرر نشویم و بتوانیم حداکثر انتفاع را کسب نماییم.

وی با اشاره به سفر اخیر ریاست جمهوری ایران به کشور تاجیکستان اظهار کرد: این سفر باب تعاملات تازه‌ای را در روابط دو کشور گشود و در حال حاضر فعالان اقتصادی از اثرات مثبت این سفر بر نوع روابط و مواجهات سخن می‌گویند.

روشنک با اشاره به اهمیت نظرخواهی از بخش خصوصی و حضور نماینده ای از این بخش در سفرهای دولت و مقامات استانی به دیگر کشورها، ابراز کرد: ما مدت‌هاست از وزارت خارجه گلایه داریم که چرا بخش خصوصی در پروتکل هایش حضور رسمی ندارد؟ سمبل بخش خصوصی هم اتاق بازرگانی ایران است. وزارت خارجه باید در سفر به دیگر کشورها از اتاق ایران دعوت کند و در پروتکل ها و دستورالعمل ها به جایگاه بخش خصوصی توجه نماید.

وی تاکید کرد: انتظار ما از دولت ایران این است که به تعهداتش در مقابل بازرگانان و فعالان اقتصادی توجه نماید. جمعی از بازرگانان ما در کشور ترکمنستان گرفتار چالش‌های ناشی از تهاتر کالا شده اند و حالا کسی نیست پاسخگوی آنها باشد. براساس برنامه‌ای که در بحث تهاتر با کشورهای همسایه وجود داشت، بازرگانان ایرانی کالا را ارسال نموده اما ما به ازای آن را دریافت نکرده‌اند. دولت باید پیگیر خسارت‌های فعالان این بخش باشد.

*بی توجهی به کارآفرینان در رسانه ملی

رئیس کمیسیون تجارت اتاق مشهد در بخش دیگری از سخنانش به نادیده گرفتن کارآفرینان در رسانه ملی اشاره و ابراز کرد: صدا و سیما در تولیدات خود، افرادی که صاحب صنعت و تولید و کارخانه هستند را در سیمای اشخاصی سودجو جلوه می‌دهد. این موضوع با سیاست‌های کشور در حمایت و ترویج امر تولید و کارآفرینی در تضاد است. تولیدات هنری باید با رویکرد ارزش‌دهی به کارآفرینان تولید شوند؛ نه آنکه آن‌ها را مدام در موضع منفی قرار دهند.

وی با گرامیداشت یاد فعالان اقتصادی که بیماری کرونا آن‌ها را از جامعه اقتصادی کشور گرفت، متذکر شد: درگذشت یک چهره اقتصادی و صنعتگر به معنای از دست رفتن یک سرمایه بزرگ در بخش تولید است اما رسانه ملی ما تا چه میزان به این مسئله توجه دارد و برای انعکاس چنین ظرفیت‌های از دست رفته‌ای، زمان می‌گذارد. اگر نگاه ما به ارزش افزوده‌ای باشد که فعالان اقتصادی و تولیدکنندگان برای جامعه دارند، قطعا ظرفیت آن‌ها را بیشتر و بهتر مغتنم می‌داریم. 

روشنک تصریح کرد: تقاضای ما از صداوسیما این است که احترام و ارزش کارآفرینان را درنظر بگیرد و رویکرد تولید محتوای خود را بر حمایت از این بخش متمرکز نماید.

* برون‌رفت ما از مشکلات موجود، با بهره گیری از پتانسیل گفتگو در سطح بین‌المللی ممکن می شود

احمد زمانیان یزدی، رئیس کمیسیون حمل و نقل و ترانزیت اتاق مشهد نیز در این نشست عنوان کرد: برون‌رفت ما از مشکلات اقتصادی موجود کشور، با بهره گیری از پتانسیل گفتگو در سطح بین‌المللی ممکن و میسر خواهد بود.

وی تاکید کرد: تعاملات بین‌اللملی کمک می‌کند تا ما مسیرهای تجاری خود را مکرر ارتقا ببخشیم و فراز و فرودهای سیاسی منطقه، ما را در این بخش متوقف نسازد.

زمانیان متذکر شد: انتظار ما این است که گزارش اتاق مشترک ایران و تاجیکستان در خصوص دستارودهای سفر ریاست جهموری به این کشور، در اختیار انجمن صنفی شرکت های حمل و نقل بین المللی قرار بگیرد تا بتوانیم براساس آن برنامه ریزی نماییم.

*اهمیت توسعه تعاملات بین‌المللی با هدف توسعه ظرفیت‌های اقتصادی کشور

مژگان ثابت تیموری، نایب رئیس کمیسیون گردشگری اتاق مشهد نیز در بخشی از این نشست اظهار کرد: در سال جاری صادرات و واردات تا حدی دچار مشکل شده و بخش حمل و نقل و ترانزیت نیز با محدودیت هایی مواجه گردیده است. از طرفی، با توجه به چالش های ناشی از مسائل مرتبط با ارمنستان و آذربایجان، بخش گردشگری ما نیز تحت تاثیر قرار گرفته است.

وی با تاکید بر اهمیت توسعه تعاملات بین‌المللی کشورمان با هدف توسعه ظرفیت‌های اقتصادی در بخش‌های مختلف، متذکر شد: روابط مستحکم با کشورهای دیگر کمک می‌کند تا باب فرصت‌های جدید برای اقتصاد کشورمان گشوده شود و این موضوع جز با اتخاذ یک دیپلماسی قوی امکان پذیر نخواهد بود.

تیموری متذکر شد: در بحث گردشگری سلامت نیز در گذشته برای جذب گردشگر سلامت از افغانستان، عمان و عراق ظرفیت‌های خوبی فراهم شد اما با تحولات افغانستان این حوزه دچار چالش شده و امیدواریم با دیپلماسی هوشمندانه دولت، این وضعیت بهبود یابد.

 *لزوم توجه ویژه به افغانستان و تاجیکستان

علی غفوری مقدم، معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صمت استان نیز گفت: محور توسعه صادرات و مناسبات تجاری ایران بر گسترش روابط با کشورهای همسایه تعیین شده و رئیس جمهوری به صورت مشخص بر 15 کشور در این زمینه تاکید کرده است. در این زمینه سهم هر استان برای توسعه صادرات مشخص می گردد. برای استان ما نیز تاجیکستان و افغانستان مهم است و با توجه به اینکه بیش از 40درصد سهم صادرات ایران به افغانستان از مسیر خراسان رضوی می گذرد و 60 درصد صادرات استان ما نیز به این کشور صورت می گیرد، باید توجه ویژه ای به آن داشته باشیم.

وی افزود: باید مراقب باشیم که رقبا این موقعیت را از ما نگیرند و بیشتر به این مسئله بپردازیم.

غفوری مقدم با اشاره به موضوع تجارت با تاجیکستان عنوان کرد: منتظر بسته عملیاتی سازمان توسعه تجارت در این زمینه هستیم. با توجه به سفر اخیر رئیس جمهوری به این کشور نیز پیگیری هایی صورت گرفته و ما منتظر نتایج آن هستیم و به محض ابلاغ بسته تعامل با تاجیکستان، آن را اعلام خواهیم کرد. ظاهرا در دیدار رئیس جمهوری برخی از موانع برای توسعه تجارت با این کشور بررسی شده است و گشایش های مطلوبی حاصل آمده است.

وی با اشاره به الحاق ایران به پیمان شانگهای نیز بیان کرد: این موضوع فرصت بزرگی برای ما خواهد بود و باید در آینده به آن پرداخت.

معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صمت خراسان رضوی خاطر نشان کرد: در بحث تاجیکستان موضوع اعزام هیات تجاری و نیز برگزاری نمایش را در دستور کار قرار می دهیم و به رفع مشکلات گذشته و محدودیت ها توجه خواهیم کرد. اعزام هیات تجاری و برپایی نمایشگاه به صورت تخصصی و در محورهای خاصی خواهد بود تا خروجی مشخصی از آن به دست آید.

*لزوم کاهش سهم مالیاتی استان، متناسب با آسیب اقتصادی بخش‌های مختلف

مرتضی قندچی، رئیس اتحادیه کارگزاران گمرکی خراسان رضوی یکی دیگر از حاضران در این نشست بود که به ایراد سخن پرداخت. او اظهار کرد: حوزه حمل و نقل بین المللی آسیب زیادی از کرونا متحمل شده و به واسطه اتفاقاتی که رخ داد، بسیار متضرر شد. صادرکنندگان و کارگزاران گمرکی خراسان رضوی نیز بیشتر از دیگر استانها متضرر شدند و بسیاری از ظرفیت‌های حمل کالا، دیگر به این استان بازنگشت.

وی ادامه داد: در بحث گردشگری نیز اگرچه سهم درآمدی استان از این حوزه کاهش یافته، اما سهم مالیاتی استان متناسب با آن تقلیل نیافته است. باید به این توجه شود که استان ما در زمره استان هایی است که بیشترین آسیب را به لحاظ منابع و درآمد از کرونا متحمل شده است.

وی افزود: به نظر می رسد مجموع ضرر و زیانی که در بخش های حمل و نقل و ترانزیت، صادرات و گردشگری تجربه کردیم، بیش از اکثر استان ها بوده و لازم است تا این موضوع در تخصیص درآمد مالیاتی مورد توجه قرار گیرد.

محمد دانش، عضو هیات مدیره اتاق بازرگانی مشترک ایران و تاجیکستان نیز در همین خصوص بیان کرد: با توجه به ارزآوری مقوله حمل و نقل بین المللی و ترانزیت کالا و حضور ایران در کریدور ارتباط همسایگان، این حوزه بسیار مهم تلقی می شود. از سویی، در خصوص ارتباط حمل و نقلی ما با تاجیکستان باید به مسائلی چون تحریم های ظالمانه آمریکا و اخذ مالیات از بخش ترانزیت (با وجود معافیت مالیاتی) توجه گردد.

وی افزود: با شیوع کرونا و پس از بسته شدن مرز ترکمنستان، عمده بار به صورت واگنی به تاجیکستان وارد شده؛ اما راه آهن ایران همواره با کمبود واگن مسقف و... مواجه بوده است. از طرفی، تاجیکستان هم سختگیری زیادی اعمال می کند و این موضوعات برای توسعه روابط تجاری دو کشور باید مدنظر قرار گیرد.

دانش خاطرنشان کرد: واردات کامیون به ایران در این دوسال منجر به ضرر و زیان بسیاری بر بخش ترانزیت شده است. درباره مسیر ترانزیتی جایگزین کتای در افغانستان هم بحث گران بودن آن مطرح است.

محمد تقوایی، مدیرکل دفتر جذب و سرمایه گذاری استانداری خراسان رضوی نیز در ارتباط ویدئوکنفرانسی با این جلسه درباره سفر استاندار به افغانستان و گلایه فعالان اقتصادی از عدم حضور نماینده بخش خصوصی استان در این دیدار گفت: بخش خصوصی برای سفر استاندار به افغانستان دعوت شده بود؛ اما حضور نماینده ای از این بخش را شاهد نبودیم. استاندار دیدارهایی با وزرای افغانستان و رئیس گمرک این کشور داشت.

*امیدواری برای بهبود روابط با ترکمنستان

مجید محمدنژاد، رئیس اتاق مشترک ایران و ترکمنستان نیز در بخش دیگری از این نشست ابراز کرد: طی دو سال اخیر سختگیری هایی از سوی ترکمنستان نسبت به دیگر کشورها از جمله ایران اتفاق افتاد و شرایط مراودات تجاری با این کشور سخت تر شد؛ اما چون دولت سیزدهم به بخش خصوصی و تعامل با کشورهای همسایه، نگاه متفاوتی دارد، انتظار داریم اتفاقات مطلوبی با توجه به این نگاه، رقم بخورد.

وی خواستار توسعه سریع تر تعاملات با کشورهای حوزه اوراسیا شد و افزود: قبلا تعاملی صورت گرفت و قرار بود تهاتری برای بدهی ایران به ترکمنستان رقم بخورد؛ بر همین اساس، شرکت ها در قالب ضمانت نامه داخلی کالا و خدمات فنی و مهندسی به ترکمنستان صادر کردند؛ اما با وجود دستور پرداخت این کالاها و خدمات از سوی ترکمنستان به ایران، هنوز پرداختی از سوی ایران صورت نگرفته است. این پرداخت از محل معوقات شرکت ملی گاز ایران به ترکمنستان باید اتفاق می افتاد.

وی افزود: تجار حدود 50میلیون یورو طلبکارند و در قرارداد ترکمنستان قید شده این مبالغ باید از دولت ایران اخذ گردد؛ اما تاکنون اتفاقی در این خصوص رخ نداده است.

صبوحی، عضو کمیسیون حمل و نقل و ترانزیت اتاق مشهد نیز گفت: در حوزه حمل و نقل به تاجیکستان و ترکمنستان مشکلات رو به بهبود است؛ اما در بحث تاجیکستان، بحث تامین ناوگان ریلی بسیار مهم است. این کشور کمتر از 2000 واگن و کمتر از 3000 خط ریلی دارد و این فرصت خوبی است تا از تاجیکستان در این مقطع زمانی برای تامین واگن پیگیری شود. ضمن اینکه شرکت های حمل و نقل ریلی نیز باید فعال تر شوند.

درخواست ایجاد هسته ای تخصصی برای بررسی تغییرات افغانستان

در ادامه، این نشست وارد بررسی دستورکار شد. هادی نبی زاده، رئیس اتاق مشترک ایران و افغانستان شعبه مشهد در این بخش ازجلسه گفت: هدف اتاق مشترک، حمایت از تجار و بررسی چالش ها و مشکلات سرمایه گذاران و رفع آن ها و نیز پیگیری توافقاتی است که صورت می گیرد. برگزاری دوره های آموزشی حل اختلاف نیز موضوعی است که باید به آن توجه شود.

وی افزود: در خصوص تجارت با افغانستان و مشکلات و راهکارها جلساتی با استاندار داشتیم و بر این موضوع تاکید کردیم که هم اکنون برخی از کشورها همچون ترکیه به دنبال سهم خواهی از بازار و اقتصاد افغانستان هستند. در این وضعیت، ما نباید از ارتباط اقتصادی با همسایه شرقی عقب بمانیم.

نبی زاده تصریح کرد: در نشستی خواستار ایجاد هسته ای تخصصی برای بررسی تغییرات افغانستان شدیم و خروجی هایی نیز در این زمینه داشته ایم. فراتر از آن، درخواست کردیم تا جلسه ای با هیات رئیسه اتاق ایران داشته باشیم و مسائل و مشکلات تجارت با افغانستان را مطرح کنیم. تاکید ما بر این است که مسئولیت بخش خصوصی در جهت رشد تعامل تجاری با این کشور باشد.

وی ادامه داد: در بحث توریست درمانی نیز که پیش از این افغانستان با هندوستان و پاکستان در این حوزه ارتباط داشت و زمان مناسبی است تا ما نیز به این بخش ورود کنیم. از طرفی، برای رشد تجارت ایران با افغانستان به اتاق ایران و خراسان پیشنهاد دادیم تا تعهد ارزی برای مراوده با افغانستان حداقل یکسال حذف شود.

نبی زاده اذعان کرد: برای توسعه تعاملات با افغانستان باید به واردات از این کشور هم بپردازیم. اگر شرکت های تجاری مشترکی ایجاد شود، می توان به این مهم دست یافت.

*نقش بخش خصوصی فعال در حوزه ترانزیت، در سفر استاندار به افغانستان چه بود؟

زمانیان، رئیس کمیسیون حمل و نقل و ترانزیت اتاق مشهد نیز در ادامه این نشست با انتقاد از بی توجهی مسئولان دولتی به ظرفیت های تعاملی بخش خصوصی، گفت: در حمل و نقل بین المللی و ترانزیت، استان ما از نظر حجم کار بسیار توانمند است و رتبه دوم را در کشور در اختیار دارد و 80درصد حمل و نقل و ترانزیت به آسیای میانه و همسایگان شرقی از طریق شرکت های استان ما صورت می گیرد. جایگاه انجمن حمل و نقل بین المللی استان هم در سطح کشور بسیار مهم است.

وی خاطرنشان کرد: استاندار اخیرا سفری به کشور افغانستان داشت و با بعضی مقامات دولتی و محلی دیدار نمود اما چرا برای این سفر از بخش خصوصی همراهی و نظرخواهی انجام نگرفت. فعالان اقتصادی در عرصه میدان و از نزدیک با مشکلات و مسائل تجاری و حمل و نقل به افغانستان درگیر هستند و طبیعتا پیش از هر مذاکره‌ای باید جانب نظر و دیدگاه آن ها نیز اخذ می شد.

رئیس کمیسیون حمل و نقل و ترانزیت اتاق مشهد تصریح کرد: آیا می دانید به خاطر طالبان، اکثر خطوط کشتیرانی، کانتینری به مقصد افغانستان ارائه نمی دهند؟  آیا استانداری از ما پرسید چرا حجم ترانزیت از مسیر افغانستان کاهش یافته است؟ در حال حاضر شاهدیم که به دلیل کمبود کانتینر، کرایه ها در مسیر چین - افغانستان بسیار افزایش یافته است. هر چقدر در استان به بخش ترانزیت بی محلی شود، ما به سمت و سوی رساندن صدای خود به مراجع ملی گام بر می داریم. در سطح ملی، وزیر راه و شهرسازی برای بحث ترانزیت از ما دعوت می کند اما مسئولان استان ما به افغانستان می روند و پیش از آن از بخش خصوصی نظرخواهی انجام نمی دهند.

زمانیان اذعان کرد: طبق شنیده های ما، در سفر استاندار به افغانستان توافقات خوبی حاصل آمده که از جمله آن، بحث 24 ساعته شدن فعالیت مرزی است؛ این موضوع بسیار مطلوب می باشد و باید تحقق آن را پیگیری نماییم. همچنین پیش بینی شده که 8 لاین برای عبور کامیون ها در مرز افغانستان درنظر گرفته شود که این هم بسیار خوب است؛ اما باید ببینیم شرکت نفت که در گلوگاه مرز قرار دارد آیا حاضر به جابه جایی خواهد بود تا این ظرفیت فعال شود؟ کاش صدای بخش خصوصی شنیده شود تا مشکلات موجود از همه ابعاد بررسی و چاره جویی شوند و به حل صرفا یک بعد از مسائل، کفایت نشود.

مصوبه ای برای نظرخواهی از بخش خصوصی

روشنک، رئیس کمیسیون تجارت اتاق مشهد نیز پس از استماع اظهارات «زمانیان» اظهار کرد: باید موضوع نظرخواهی از بخش خصوصی برای دیدارهای خارجی مسئولان استانی و دولتی از سوی بخش خصوصی مطالبه شود. اگر در پروتکل ها، این موضوع گنجانده شود، می تواند به حصول نتایج بهتر و کارآمدتر برای اقتصاد کشور و استان منجر شود چون بخش خصوصی مرتبط در هر حوزه، به خوبی با مشکلات و مسائل در روابط تجاری و اقتصادی کشورها، آشنا است.

غفوری مقدم، معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صمت استان نیز با اشاره به شکل گیری ستاد ویژه افغانستان در استانداری گفت: کمیته هایی ذیل ستاد مذکور تعریف شده که یکی از آن ها کمیته ویژه ترانزیت و حمل و نقل است و در آن کمیته باید از ظرفیت انجمن شرکت های حمل و نقل بین المللی و بخش خصوصی به راهبری کمیسیون حمل و نقل اتاق مشهد بهره گرفته شود.

وی افزود: با توجه به اینکه نظام سیاسی جدید در افغانستان شکل گرفته، باید مصوبات سفر استاندار پیگیری گردد. یکی از مطالبات جدی ما، بحث حمایت از فعالیت های تجاری در ارتباط با افغانستان و پوشش ریسک در این زمینه است. از پتانسیل صندوق ضمانت باید در این زمینه بهره بگیریم. ضمن اینکه در تصمیم گیری های جدیدی که اتفاق می افتد، قرار است اختیارات جدیدی به استان ها داده شود. خراسان رضوی استانی مرزی است و امیدواریم موقعیت ویژه ای در زمینه اختیارات مرتبط با افغانستان برای این خطه رقم بخورد. یکی از درخواست های ما این است که رایزن بازرگانی ایران در افغانستان از استان ما باشد.

وی افزود: راجع به برگزاری نمایشگاه ها و اعزام هیات های تجاری باید در چارچوب مصوبات سفر استاندار حرکت کنیم. ضمن اینکه بهبود تراز تجاری با افغانستان باید مدنظر قرار گیرد. این نکته که در سطح ملی، استان خراسان رضوی را به عنوان استان معین تجارت با افغانستان بپذیرند، بسیار مهم است.

*لزوم تسهیل در امر صدور ویزا برای رونق بخش گردشگری

ثابت تیموری، نایب رئیس کمیسیون گردشگری اتاق مشهد نیز خواستار برگزاری جلسه ای مشترک بین اتاق با وزارت امور خارجه برای تسهیل در امر صدور ویزا شد و گفت: نهادها و دستگاه های دولتی باید پاسخگوی بخش خصوصی در حوزه اختیارات خود باشند.

وی افزود: در بحث پیمان شانگهای، لازم است تا خروجی خوب و عملیاتی برای ارائه پیشنهادها داشته باشیم.

محرابی، عضو کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی خراسان رضوی نیز در بخشی از این نشست بیان کرد: اقتصاد خراسان رضوی وابسته به حوزه گردشگری است اما در هیچ جلسه ای در استان، این بخش محوریت اصلی را نداشته است و این حوزه مغفول مانده است. با اینکه از ارزآوری گردشگران و توریستها، اطلاع کافی وجود دارد، چرا بر این حوزه تمرکز نمی شود؟

وی افزود: اتاق مشترک ایران و افغانستان باید کمیته گردشگری داشته باشد و از اعضای کمیسیون گردشگری اتاق بهره ببرد.

محرابی از نبود امکانات سخت افزاری و نرم افزاری برای گردشگری بین ایران و افغانستان گلایه و ابراز کرد: محدودیت در صدور ویزا برای افغانستانی ها و کمبود پروازهای مستقیم بین شهرهای دو کشور و حتی تاجیکستان و... مشکلات بسیاری را برای بخش گردشگری به دنبال داشته است.

وی گفت: تقاضا و اشتیاقی که با هدف زیارت و اخذ خدمات سلامت برای مردم افغانستان به وجود آمده، بسیار زیاد است و باید فکری اساسی برای این ظرفیت صورت بگیرد. قطعا این پتانسیل می تواند در آتیه به توسعه گردشگری ما کمک کند.

آجیلیان، عضو کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی خراسان رضوی نیز با اشاره به گردشگری به عنوان مقوله اقتصادی پیشران اظهار کرد: اخیراً بحث اتوبان مشهد- کربلا- مکه در اخبار مطرح شده است که در صورت اجرایی شدن آن تحول عظیمی را می توانیم در بحث گردشگری شاهد باشیم و می تواند یکی از موضوعات مهمی باشد که از سوی کمیسیون های اتاق به عنوان برنامه بلند مدت پیگیری شود.

وی افزود: با توجه به فارسی زبان بودن مردم افغانستان و تاجیکستان و همچنین قرابت فرهنگی این کشورها با ایران، می توان با فراهم نمودن زیرساخت های لازم، زمینه حضور گردشگرانی از کشورها مذکور را مهیا کنیم.