به گزارش خبرگزاری اقتصادایران، افزایش مشارکت در انتخابات به عنوان یک مؤلفه مهم توسعه سیاسی در کشور می‌تواند به شکل قابل توجهی بر توسعه سایر بخش‌ها همچون توسعه اقتصادی اثرگذاری جدی داشته باشد. تجربه نشان می‌دهد، افزایش مشارکت در انتخابات، به طور مستقیم و غیر مستقیم در زمینه رشد «امنیت اقتصادی و تجاری»، «سرمایه‌گذاری خارجی» و «قدرت دولت برای انجام اصلاحات» مؤثر واقع خواهد شد.
از منظر توسعه سیاسی نیز میزان مشارکت شهروندان در انتخابات یک نظام مردم‌سالار می‌تواند بر امنیت ملی، تقویت همبستگی و وحدت ملی تأثیر بسزایی داشته باشد. به نحوی که به میزان افزایش مشروعیت و مقبولیت یک نظام سیاسی، امنیت داخلی کشور نیز تثبیت شده و در مقابله با تهدیدات خارجی مستحکم‌تر ظاهر شود. اما مشارکت پایین بالعکس روند توسعه سیاسی و اقتصادی در یک کشور را با مشکل مواجه کند.
مخاطرات کاهش مشارکت در انتخابات
احسان خاندوزی، نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس می‌گوید: هر زمان شکاف داخلی و احساس بی پشتوانه بودن حاکمیت رخ نموده است اهرم‌های فشار اقتصادی خارجی و حتی فشارهای امنیتی مضاعف شد. در خاطر داریم بلافاصله پس از فتنه ۱۳۸۸ صدور قطعنامه‌های سازمان ملل متحد برای تحریم ایران سرعت گرفت و همچنین دو ماه پس از ناآرامی بنزینی آبان ۱۳۹۸ رئیس جمهور آمریکا دستور ترور شهید سلیمانی را صادر کرد.
به اعتقاد وی، این نمونه‌ها و مصادیق بسیار دیگری حاکی از آن است که اگر کاهش مشارکت در انتخابات ۱۴۰۰ به شکل محسوس و طبق نقشه بدخواهان به معنای قهر مردم با حاکمیت تلقی شود می‌توان منتظر افزایش فشار اقتصادی باشیم. نکته کلیدی آن است که کاهش و افزایش تحریم‌ها ارتباط روشنی با انتخاب نامزد الف یا ب ندارد بلکه مشخصاً ناشی از پدیدار شدن شکاف داخلی و ادعای کاهش پشتوانه نظام در عرصه عمومی می‌باشد.
خاندوزی می‌گوید: یکی از اهداف تحریم کنندگان می‌تواند دشوار ساختن اداره اقتصاد برای دولت باشد اما چنانچه دولت انقلابی با پشتوانه مشارکت بالای مردم در انتخابات و بدون ظاهر شدن تفرقه و قهر داخلی بر سر کار آمده باشد احتمال این نوع از تحریم نیز بسیار کمتر خواهد بود.
علی مروی، رئیس اندیشکده کسب و کار می‌گوید که مشارکت پایین در انتخابات، احتمال انجام اقدامات پوپولیستی و عوام فریبانه توسط دولت بعد را به منظور افزایش سرمایه اجتماعی بالا می‌برد. با اتخاذ این رویه، سال‌های آتی قربانی توفیقات کوتاه‌مدت می‌شود و تمایل دولت بعد برای انجام اصلاحات (نظام بانکی، یارانه‌ها، نظام مالیاتی، نظام بازنشستگی و…) به دلیل ریسک بالای عدم همراهی مردم به شدت کاهش پیدا می‌کند.
وحید کشمیری پور، تحلیلگر بازار سرمایه می‌گوید: رئیس‌جمهوری که با مشارکت بالای مردم در انتخابات انتخاب خواهد شد، به طور قطع از کارایی و توان بالاتری برخوردار خواهد بود؛ چراکه اجرای تصمیمات متخذه از سوی او، به پشتوانه سرمایه اجتماعی که دارد، راحت‌تر از سوی جامعه و نخبگان پذیرفته می‌شود. ضمن اینکه در سطوح بین‌المللی نیز به پشتوانه بالای رأی مردم، فضای بهتری برای مذاکرات فراهم خواهد بود.
ویژگی رأی‌دهندگان در جوامع مدرن
در همین رابطه، محمدعلی قشقایی، کارشناس اقتصادی با بیان اینکه تحقیقات بین المللی نشان داده، افراد تحصیل‌کرده و افراد شهرنشین به مراتب بیشتر از افراد روستانشین و افراد کم سواد در انتخابات مشارکت داشته‌اند، می‌گوید: شهروندان مدرن و آگاه عموماً دغدغه بیشتری برای دفاع از حقوق سیاسی و اقتصادی خود از طریق حضور در انتخابات دارند.
وی با بیان اینکه طبق تحقیقات، تورم و بیکاری ۲ عامل اصلی کاهش‌دهنده میزان مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری ایران بوده، گفت: این در حالی است که افزایش درآمد سرانه و تحصیلات ۲ عامل مهم افزایش مشارکت در انتخابات بوده است.
این کارشناس اقتصادی با اشاره به اینکه ریاضت‌های اقتصادی در تمام دنیا تا حدی باعث کاهش رغبت مردم به مشارکت در انتخابات می‌شود، افزود: در انتخابات فرانسه، افزایش یک درصدی تورم معادل کاهش ۲ درصدی محبوبیت رئیس جمهور برای انتخابات ۴ ساله دوم وی شد و نیز افزایش یک درصدی نرخ بیکاری، کاهش ۲.۳ درصدی محبوبیت او را در پی داشت.
قشقایی با بیان اینکه دو عامل نرخ مشارکت انتخابات پیشین و نارضایتی از حزب فعلی (دولت تدبیر و امید) را می‌توان در تخمین میزان مشارکت در انتخابات آتی مؤثر دانست، گفت: با توجه به نرخ مشارکت بالای ۷۰ درصدی سال ۹۲ و ۹۶ و نیز وجود چهره‌های محبوب فراجناحی در میان کاندیداها، می‌توان احتمال مشارکت بالای ۵۰ درصدی را انتظار داشت.
رابطه نرخ مشارکت و امنیت سرمایه گذاری با رونق بورس
وی با بیان اینکه اکثر بورس‌های بین‌المللی در کشورهای توسعه‌یافته قرار دارند، چراکه در آنجا بیش از سایر کشورها امنیت سرمایه‌گذاری برای سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی مهیا شده، گفت: امنیت یک بازار تحت تأثیر عوامل مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی قرار دارد که مشارکت سیاسی مردم یکی از عوامل اثرگذار بر آن‌هاست.
قشقایی با اشاره به اینکه یکی از مهم‌ترین رویدادهای سیاسی که توسط سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی رصد می‌شود انتخابات است، ادامه داد: سرمایه‌گذاران بورس با رأی خود در تعیین رئیس جمهور آتی، این امکان را فراهم می‌کنند تا خط مشی‌های اقتصادی و مالی مربوط به رونق یا عدم رونق بورس در یک دوره کوتاه مدت یا بلند مدت تعیین شود.
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه سرمایه‌گذاران خارجی چنانچه بخواهند به صورت مستقل یا با مشارکت بخش خصوصی و یا بخش عمومی در یک کشور فعالیت کنند، تنها در صورت مساعد بودن شرایط، تصمیم به سرمایه‌گذاری می‌گیرند، گفت: «ثبات سیاسی»، «افق سرمایه‌گذاری»، «نبود تنش داخلی و خارجی»، «مردم‌سالاری» و غیره از جمله مؤلفه‌های ترغیب‌کننده سرمایه‌گذاری است که به نوعی در آمار مشارکت انتخابات خود را نشان می‌دهد.
اولویت‌های کشور از نگاه کارشناسان
البته در حال حاضر با نگاهی گذرا به نقطه نظرات کارشناسان و اقتصاددانان، دغدغه‌ها و اولویت‌هایی همچون «حجم نقدینگی و مهار نرخ تورم»، «کمبود آب»، «چالش کاهش رشد نرخ جمعیت»، «چالش پایان عصر نفتی»، «چالش صندوق‌های بازنشستگی» و «ناترازی و زیان انباشته موجود در سیستم بانکی» و «کسری بودجه» برای اقتصاد ایران قابل تصور است که مسئولیت مواجهه هوشمندانه با این مسائل متوجه رئیس‌جمهور سیزدهم خواهد بود.
دغدغه‌ها و اولویت‌هایی که برخی پیامدهای آن‌ها گریبان‌گیر زندگی روزمره مردم نیز شده و برخی ضرورت برنامه‌ریزی برای آینده نه چندان دور را می‌طلبد؛ برنامه‌ریزی واقدام از سوی رئیس‌جمهوری با پشتوانه مردمی بالا و برگزیده از انتخاباتی پرشور./مهر