به گزارش خبرگزاری اقتصاد ایران، بر اساس اطلاعات بانک جهانی، روند تخریب جنگل‌ها در کشور، افزایشی است. این آمار بیان‌گر خطر جدی برای این منبع طبیعی مهم کشور است و نیاز به برنامه‌های مناسب برای کاهش این روند را نشان می‌دهد.

با توجه به اینکه جنگل از نظر اقتصادی، زیست‌محیطی و تفریحی برای انسان، اهمیت زیادی دارد، شناسایی چالش‌ها و عوامل موثر بر تخریب آن نیز برای سیاست‌گذاری مدیران و برنامه‌ریزان کشور، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. به همین دلیل پژوهشگران با انجام مطالعه‌ای، عوامل اقتصادی و اقلیمی موثر بر تخریب جنگل‌ها در ایران را در بازه زمانی سال ۱۳۷۰ تا ۱۳۹۳، مورد بررسی قرار دادند.

طبق بررسی‌های انجام‌شده در مورد تاثیر برنامه‌های توسعه بر تخریب جنگل‌ها، مشخص شد که برخی برنامه‌های توسعه نسبت به دیگر برنامه‌ها در زمینه جلوگیری از تخریب جنگل موثر بوده‌اند. مقایسه دو به دوی برنامه‌های توسعه نشان داد که برنامه سوم توسعه از برنامه اول و برنامه چهارم از برنامه‌های اول و دوم بهتر بوده‌اند و بقیه برنامه‌ها تفاوت معناداری با هم نداشتند. بنابراین در طی برنامه‌های سوم و چهارم روند مثبتی برای کاهش تخریب جنگل وجود داشته است و این روند در برنامه پنجم ادامه نیافته است. بررسی‌های کلی حاکی از این است که برنامه‌های توسعه در کاهش تخریب جنگل موفق عمل نکرده‌اند.

پژوهشگران این مطالعه بر اساس این یافته پیشنهاد می‌کند: با توجه به مشخص بودن اهداف و میزان دسترسی به اهداف در هر سال برنامه توسعه، در پایان هر سال عملکرد دستگاه‌های متولی اجرای برنامه توسعه، ارزیابی شود تا ضعف‌ها و قوت‌های آن‌ها مشخص شود و برای رفع ضعف‌ها و تقویت قوت‌ها در سال‌های بعد برنامه‌ریزی شود.

در این مطالعه مشخص شد که بین تخریب جنگل و درآمد سرانه کشور، رابطه‌ای U شکل وجود دارد. به همین دلیل برای رسیدن به حداقل تخریب در رابطه بین درآمد سرانه و تخریب جنگل، پیشنهاد می‌شود که در تولید داخلی به پیامدهای محیط‌زیستی توجه شود و به عبارتی با حسابداری سبز، علاوه بر وارد کردن درآمد حاصل از جنگل، هزینه‌های تخریب جنگل‌ نیز لحاظ شود و همچنین در صورت برداشت از جنگل، زمینه کاشت و احیا در نظر گرفته شود. همچنین سیاست‌های جمعیتی کشور نیز بهتر است به سمت تناسب جمعیت با منابع سوق داده شود.

نتایج این مطالعه نشان داد که رابطه بین تخریب جنگل با نسبت بارندگی به دما نیز به صورت U‌ است. با توجه به این یافته،‌ پژوهشگران این مطالعه می‌گویند: تغییر متغیرهای اقلیمی تا حدودی از دسترس خارج است، اما می‌توان کم‌ترین مقدار را میزان بحرانی در نظر گرفت و در سال‌هایی که نسبت بارندگی به دما از آن مقدار بیشتر شد، اقداماتی برای به حداقل رساندن این تخریب منظور کرد.

همچنین در این مطالعه مشخص شد که متغیرهایی مثل میزان بودجه حمایتی از جنگل، نرخ آموزش، قوانین موجود در خصوص جنگل‌ها، آتش‌سوزی، تعداد دام و نرخ بیکاری نیز در تخریب جنگل‌ها موثر هشتند.

در انجام این پژوهش ایرج صالح، حامد رفیعی و سید شهاب میرباقری؛ پژوهشگران گروه اقتصاد کشاورزی دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی دانشگاه تهران، مشارکت داشتند.

یافته‌های این مطالعه زمستان سال ۱۳۹۹ به صورت مقاله علمی پژوهشی با عنوان «بررسی تاثیر متغیرهای اقلیمی-اقتصادی بر تخریب جنگل‌های ایران» در مجله جنگل ایران وابسته به انجمن جنگلبانی ایران، منتشر شده است.