خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: بازار گوشت در هفته‌های اخیر به یکی از حساس‌ترین شاخص‌های معیشتی تبدیل شده و نوسانات قیمت آن، توجه دستگاه‌های نظارتی و سیاست‌گذاران را به ضرورت بازتعریف سازوکارهای تنظیم بازار جلب کرده است. در چنین شرایطی، ورود محموله‌های جدید از مبادی خارجی، به‌ویژه گوشت پاکستانی، به‌عنوان یک عامل تعیین‌کننده در تعادل‌بخشی به قیمت‌ها مورد توجه ویژه قرار گرفته است.

تلاقی چند عامل اقتصادی، از جمله تغییرات عرضه دام سنگین در کشور، کاهش برخی واردات، و بازیگری واسطه‌ها، موجب فشاری مضاعف بر بازار شده و انتظار عمومی برای مداخله مؤثر را افزایش داده است. همین تنش‌های مقطعی باعث شده نگاه‌ها به سمت ظرفیت‌های وارداتی جدید معطوف شود. ورود گوشت از کشورهای جایگزین، اگر با برنامه‌ریزی دقیق انجام شود، می‌تواند بازار را از حالت تنش خارج کرده و قیمت‌ها را از سطوح فعلی پایین بکشد. محموله‌های پاکستانی از این منظر جایگاه ویژه‌ای یافته‌اند.

انتظار شکل‌گرفته پیرامون ورود این محموله‌ها به دلیل تفاوت محسوس در قیمت تمام‌شده و سرعت عرضه است؛ عواملی که به‌صورت طبیعی توان ایجاد شکاف در قیمت بازار را دارند و می‌توانند رقابتی تازه در میان تأمین‌کنندگان ایجاد کنند. همچنین سازوکار نظارتی نیز اهمیت دوچندان پیدا کرده است. اعتماد عمومی به سلامت گوشت‌های وارداتی و داخلی، بخش جدایی‌ناپذیر از آرامش بازار است و نهادهای نظارتی تلاش می‌کنند با کنترل دقیق محموله‌ها، این اطمینان را پایدار نگه دارند.

ورود گوشت پاکستانی قیمت‌ها را می‌شکند

جواد باقری، رئیس اتحادیه گوشت دامی مشهد در گفتگو با خبرنگار مهر با تأکید بر اینکه «تأمین دام در استان خراسان رضوی پایدار است»، نوسانات اخیر قیمت گوشت در مشهد را ناشی از افزایش کشوری قیمت دام سنگین، حذف واردات گوشت برزیلی، ورود دیرهنگام گوشت پاکستانی و نقش دلالان دانست.

رئیس اتحادیه گوشت دامی مشهد افزود: با توزیع گوشت منجمد و ورود گوشت گرم پاکستانی در هفته آینده، قیمت گوشت در مشهد کاهش خواهد یافت.

وی درباره علت نوسانات قیمت گوشت در مشهد در هفته اخیر بیان کرد: در حوزه دام سبک و گوشت گوسفندی هیچ مشکلی نداریم و قیمت‌ها چند ماه است که ثابت مانده. قیمت دام زنده گوسفندی حدود ۳۵۰ هزار تومان و گوشت لاشه ۷۲۰ هزار تومان است. ران و دست گوسفندی هم بین ۸۵۰ تا ۸۸۰ هزار تومان عرضه می‌شود. قیمت گوشت گوسفند در مشهد همچنان پایین‌تر از میانگین کشور است.

باقری افزود: در دام سنگین، افزایش قیمت در سطح کشور اتفاق افتاده و طبیعی است که روی مشهد هم اثر بگذارد. با این حال گوشت جوانه درجه یک در مشهد کیلویی ۶۵۰ هزار تومان است و گوشت اصطلاحاً کترینگی بین ۸۷۰ تا ۹۲۰ هزار تومان عرضه می‌شود؛ در حالی‌که این قیمت‌ها در بسیاری از استان‌ها بالاتر است.

رئیس اتحادیه گوشت دامی مشهد درباره اقدامات کنترلی گفت: از چند روز قبل توزیع گوشت منجمد گوساله را آغاز کرده‌ایم؛ دست و گردن گوساله منجمد کیلویی ۵۶۴ هزار تومان و ران و راسته منجمد کیلویی ۵۹۸ هزار تومان عرضه می‌شود. این گوشت‌ها جوان هستند و برای تنظیم بازار وارد شده‌اند.

وی همچنین از ورود گوشت گرم پاکستانی به‌عنوان عامل مهم کاهش قیمت خبر داد: مجوز واردات گوشت گوساله پاکستانی صادر شده و هماهنگی‌ها انجام شده است. فعلاً تهران تحویل گرفته اما مشهد هنوز ورودی نداشته است. اگر گوشت پاکستانی هفته آینده وارد مشهد شود، قطعاً قیمت‌ها خواهد شکست و بازار به تعادل می‌رسد.

باقری درباره تأثیر خروج دام از استان اظهار کرد: خراسان رضوی مهد دام است و تأمین دام استان به‌حدی نیست که فقط برای مصرف داخلی نگه‌داشته شود. بر اساس دستور کشوری، گوشت از استان به تهران و شهرستان‌های دیگر ارسال می‌شود. اگر خروج دام محدود می‌شد، قیمت‌ها در مشهد پایین‌تر می‌ماند.

رئیس اتحادیه گوشت دامی مشهد سهم دلال‌ها و واسطه‌ها در گرانی را جدی دانست و گفت: دلال‌ها قطعاً نقش دارند؛ مگر می‌شود نقش نداشته باشند؟ اگر گوشت از مسیر اصلی خودش توزیع شود، بازار منظم است. اما برخی‌ها میان مسیر سنگ‌اندازی می‌کنند و قیمت را بالا می‌برند.

وی درباره افزایش تقاضا در ابتدای ماه نیز گفت: هفته گذشته اول ماه بود؛ حقوق کارمندان واریز شده و تقاضا بالا رفت. این موضوع هم در کنار عوامل دیگر در قیمت‌ها اثرگذار بود.

باقری گفت: هدف ما این بوده که تا جای ممکن قیمت‌ها را کنترل کنیم. با توزیع گوشت منجمد و ورود گوشت پاکستانی طی روزهای آینده، امیدواریم قیمت‌ها دوباره روند کاهشی داشته باشد.

تمام محموله‌های گوشت داخلی و وارداتی تحت نظارت دامپزشکی هستند

رضا افشاریان، رئیس اداره نظارت بر بهداشت عمومی و مواد غذایی دامپزشکی خراسان رضوی نیز در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: همه محموله‌های گوشت، چه وارداتی و چه داخلی، پیش از عرضه تحت کنترل‌های بهداشتی و آزمایش‌های لازم قرار می‌گیرند و هیچ گزارشی از افزایش تخلفات نسبت به سال گذشته ثبت نشده است.

رئیس اداره نظارت بر بهداشت عمومی و مواد غذایی دامپزشکی خراسان رضوی در توضیح وضعیت نظارت بر محموله‌های گوشت گفت: هر محموله گوشت، عمر ماندگاری مشخصی دارد و تاریخ تولید و انقضا روی آن درج می‌شود. ما مطابق ضوابط سازمان دامپزشکی تا پایان این دوره، اجازه مصرف می‌دهیم. اگر در ماه‌هایی مثل فروردین با حجم بالای محموله و نزدیک به انقضا روبه‌رو باشیم، معمولاً پیشنهاد می‌کنیم محموله به مراکز انبوه‌مصرف ارسال شود تا سریع‌تر مصرف شود.

وی درباره نگرانی‌های مربوط به بیماری‌های مشترک انسان و دام نیز توضیح داد: در خصوص گوشت‌های تنظیم بازاری یا سایر محموله‌ها، بیماری مشترکی که از دام مبتلا به انسان منتقل شود، وجود ندارد؛ بنابراین از این بابت مشکلی مطرح نیست.

افشاریان شیوه توزیع محموله‌های تنظیم بازاری را چنین تشریح کرد: سازمان پشتیبانی امور دام عمدتاً این گوشت‌ها را از طریق فروشگاه‌های زنجیره‌ای عرضه می‌کند. نظارت بهداشتی بر عهده دامپزشکی است و قیمت‌گذاری نیز توسط جهاد کشاورزی و سایر دستگاه‌های نظارتی انجام می‌شود.

رئیس اداره نظارت بر بهداشت عمومی و مواد غذایی دامپزشکی خراسان رضوی درباره اینکه این محموله‌ها چگونه و در چه مکان‌هایی مصرف می‌شوند، افزود: وقتی می‌گوئیم توزیع انبوه، منظور مصرف در رستوران‌ها، هتل‌ها و مراکزی است که حجم مصرف بسیار بالایی دارند.

وی درباره وضعیت محموله‌های وارداتی نیز گفت: اگر گوشت وارداتی باشد، همه محموله‌ها در مبادی ورودی نمونه‌برداری و آزمایش می‌شوند. علاوه بر آن، همکاران ما در کشورِ مبدأ هم حضور دارند و نظارت انجام می‌شود. در صورتی که محموله از نظر ارگانولپتیک و شاخص‌های میکروبی مطابق استاندارد باشد، اجازه ترخیص می‌گیرد.

افشاریان با اشاره به تولیدات داخلی نیز اظهار کرد: مراکز مجاز تولید گوشت در داخل کشور تحت نظارت سازمان دامپزشکی فعالیت می‌کنند و همه این مراکز مسئول فنی بهداشتی دارند. بنابراین در گوشت‌های داخلی نیز مشکلی وجود ندارد.

رئیس اداره نظارت بر بهداشت عمومی و مواد غذایی دامپزشکی خراسان رضوی درباره میزان تخلفات نیز گفت: تفکیکی میان تنظیم بازاری و غیر تنظیم بازاری قائل نمی‌شویم. هر محموله‌ای که خارج از ضوابط بهداشتی باشد، با آن برخورد قانونی می‌کنیم. از سال گذشته تا امسال هم افزایش تخلفات گزارش نشده و تغییر محسوسی نداشتیم.

وی در پاسخ به این سوال که آیا دام‌های تأمین‌کننده این محموله‌ها شناسنامه‌دار هستند، توضیح داد: دام‌ها در سامانه ثبت می‌شوند و فرایند قابل رصد است.

افشاریان درباره کشورهای طرف قرارداد واردات گوشت گفت: واردات فقط از برزیل و پاکستان نیست. از کشورهای مختلفی واردات انجام می‌شود. حتی گوشت منجمد مغولی هم اخیراً زیاد دیده شده است.

هم‌زمانی نظارت و واردات، بازار گوشت را آرام کرد

بازار گوشت در نقطه‌ای ایستاده که کوچک‌ترین تغییر در جریان عرضه، می‌تواند اثر چشمگیری بر قیمت‌ها بگذارد؛ و همین واقعیت است که ورود محموله‌های پاکستانی را به یکی از متغیرهای کلیدی روزهای آینده تبدیل کرده است. ترکیب عرضه داخلی با محموله‌های وارداتی ارزان‌تر، الگوی شناخته‌شده‌ای در تنظیم بازار است و در دوره‌های گذشته نیز توانسته شکاف قیمتی ایجاد کند. حالا همین انتظار درباره محموله‌های جدید وجود دارد و فعالان بازار معتقدند که با ورودشان، فشار قیمتی کاهش می‌یابد.

استمرار نظارت دامپزشکی بر محموله‌های وارداتی و داخلی، ضامن حفظ اعتماد مصرف‌کنندگان است. بدون اطمینان از سلامت کالا، هیچ سیاست تنظیم بازاری نمی‌تواند کارکرد واقعی خود را نشان دهد؛ بنابراین پیوند عرضه و نظارت، بخش مهمی از مسیر آرام‌سازی بازار به شمار می‌رود. یکی دیگر از حلقه‌های حساس در معادله قیمت، نقش واسطه‌ها و نحوه چرخش کالا در بازار است؛ موضوعی که اگر سامان‌دهی نشود، می‌تواند اثر مثبت هرگونه افزایش عرضه را خنثی کند. به همین دلیل، اصلاح مسیر توزیع همچنان یک ضرورت محوری محسوب می‌شود.

از سوی دیگر، تجربه استان‌ها نشان می‌دهد که مدیریت تقاضا در مقاطع خاص، مانند ابتدای ماه، نیازمند هماهنگی دقیق میان دستگاه‌های اجرایی است؛ زیرا بخش قابل توجهی از جهش‌های قیمتی از همین افزایش ناگهانی مصرف ناشی می‌شود. با این حال، آن‌چه چشم‌انداز بازار را امیدوارکننده کرده، هم‌زمانی توزیع محموله‌های منجمد، ورود نزدیک محموله‌های پاکستانی و هماهنگی دستگاه‌های نظارتی است؛ ترکیبی که می‌تواند بازار را به سمت ثبات هدایت کند و روند کاهشی قیمت را تقویت نماید.

اکنون توجهات به روزهای آینده و لحظه ورود نخستین محموله‌های پاکستانی به مشهد دوخته شده است. اگر این محموله‌ها طبق پیش‌بینی‌ها اثر بگذارند، بازار می‌تواند از فاز پرتنش هفته‌های اخیر خارج شود و بار دیگر به تعادل طبیعی بازگردد؛ تعادلی که برای معیشت خانوارها اهمیت حیاتی دارد.