به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایران، به تولد چندقلوها همواره چالش‌های اقتصادی- درمانی و عاطفی برای خانواده به همراه دارد. سازمان بهزیستی کشور به منظور اجرای وظایف قانونی خود و در راستای سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری درخصوص جمعیت و قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، به خانواده‌های دارای فرزند چندقلو خدماتی ارائه می‌کند. چند قلوزایی در دنیا در حال افزایش است. در ایران هرچند آمار کلی چندقلوزایی در اختیار وزارت بهداشت است، اما بررسی‌ها نشان می‌دهد در سال‌های اخیر روند چندقلوزایی در کشورمان کاهشی شده است.

مریم خاک‌رنگین مدیرکل دفتر توانمندسازی زنان و خانواده سازمان بهزیستی کشور با بیان مطالب فوق  می‌گوید: «در پنج دهک درآمدی که تحت پوشش سازمان بهزیستی قرار می‌گیرند، بررسی‌هایی انجام داده‌ایم، نتایج نشان داد که از سال 1398 تا 1402 روند چند قلوزایی رو به افزایش بوده، اما از سال 1403 و 1404 این روند کاهشی بوده است. هرچند که هنوز تا پایان سال فاصله داریم ولی حتی اگر 1404 را دو برابر هم در نظر بگیریم، روند همچنان کاهشی است.»

او معتقد است از آنجا که کشور با موضوع کاهش باروری و سالمندی جمعیت روبه‌رو است باید این موضوع را مورد بررسی قرار دهیم. خاک‌رنگین می‌گوید: «به نظرم این کاهش نمی‌تواند ناشی از عدم استقبال از خدمات سازمان بهزیستی باشد، چون خانواده‌ها استقبال خوبی از یارانه و حمایت‌های مالی بهزیستی دارند. آنها خواستار افزایش سنوات برخورداری از این یارانه‌ها هستند که این مورد در دستور کار برنامه‌های پیش روی ما قرار دارد تا اگر بتوانیم سن کمک به خانواده‌های دارای چندقلو را از 6 سال تا 12سال افزایش بدهیم.»

4 میلیون و 400 هزار تومان
کمک هزینه برای چندقلوها

 مدیرکل دفتر توانمندسازی زنان و خانواده سازمان بهزیستی با اشاره به اینکه سازمان در حوزه حمایت از خانواده‌های دارای فرزند چندقلو سه برنامه دارد، توضیح می‌دهد: «پرداخت کمک هزینه تغذیه به کودکان دارای سوء تغذیه یا مادرانشان که به فرزندان خود شیر می‌دهند، کمک هزینه مراقب همراه و پرداخت مستمری از جمله برنامه‌های حمایتی از این خانواده‌هاست که فراگیرترین آن پرداخت مستمری است.

در حال حاضر 43 هزار و 102 نفر خانواده دارای فرزند دوقلو و بالاتر از سازمان بهزیستی مستمری دریافت می‌کنند. مبلغ کف این مستمری برای خانواده‌ها 3 میلیون و 600 هزار تومان و سقف آن 4 میلیون و 400 هزار تومان است. البته یکی از مطالباتی که در حال انجام آن هستیم افزایش مستمری برای خانواده‌های دارای چند فرزند با تأکید بر دهک‌های پایداری درآمدی است. در حوزه چندقلوها لازم به توضیح است که بهزیستی برای تمامی خانوارهای دارای فرزند دوقلو که پایین‌تر از دهک پنج هستند و تمامی خانوارهای فرزند سه قلو و بیشتر که پایین‌تر از دهک هفت هستند، پرداخت مستمری انجام می‌دهد.»

طرحی برای مراقبت

به اعتقاد خاک‌رنگین ورود یک بچه به خانواده با اضافه شدن نقش والدینی همراه است. او می‌گوید: «وقتی یک نوزاد جدید به دنیا می‌آید، خانواده مجبور است مهارت‌های جدیدی را به مهارت‌های زندگی خود اضافه و خود را با شرایط جدید منطبق کند. در شرایط فرزند چندقلو خانواده‌ها با بحران بیشتری مواجه هستند. بسیاری از خانواده‌ها انتظار این همه نقش و مسئولیت‌های جدید را ندارند. در سراسر دنیا در ماه‌های اول به دنیا آمدن چندقلوها والدین معتقدند که انتظارشان از پدر و مادر بودن با آنچه که در حال تجربه آن هستند متفاوت بوده است. استرس، اضطراب و نگرانی از پیامدهای تولد چند فرزند برای همه خانواده‌هاست. حالا اگر دهک اقتصادی اجتماعی خانواده پایین باشد این وضعیت دشوارتر هم خواهد شد.»

کمک هزینه تغذیه 
برای کودکان زیر دو سال

خاک‌رنگین با بیان اینکه برنامه دیگری از سال 1402 به خدمات سازمان اضافه شده است، می‌گوید: «برنامه کمک هزینه تغذیه، برای مادرانی که به فرزند خود شیر مادر می‌دهند و کودکانی که دارای سوء تغذیه هستند در حال اجراست. در این برنامه کمک هزینه تغذیه برای گروه سنی زیر 2 سال پرداخت می‌شود. انتخاب گروه سنی زیر 2 سال هم به خاطر اهمیت این سنین در رشد کودکان است تا اگر دچار سوءتغذیه باشند در همان سال‌های اول برطرف شود. کمک هزینه تغذیه ماهانه برای هر خانوار دهک یک تا پنج دارای سه قلو و بالاتر یک میلیون تومان در نظر گرفته شده است. به دلیل اینکه گاهی اعتبارات ما دیرتر ابلاغ می‌شود، به خانواده تا پایان سال ۱۲ میلیون تومان پرداخت می‌شود. هرچند این کمک هزینه پاسخگوی همه نیازهای خانواده‌های چندقلو به طور کامل نیست.

این یارانه فقط به افرادی پرداخت می‌شود که کودک دارای سوءتغذیه باشد.» او با اشاره به اینکه امسال این کمک هزینه با اولویت خانواده‌های سه قلو و بالاتر به مادران دارای فرزند شیرخوار هم پرداخت می‌شود، می‌گوید: «یعنی اگر در گروه سه‌قلوها و دوقلوها، کودکان دارای تغذیه‌مان تکمیل شوند، امکان پرداخت به مادرانی که فرزند سه قلو دارند و بچه‌ها همزمان از شیر مادر هم استفاده می‌کنند، وجود دارد یعنی ممکن است بچه‌ها سوء‌تغذیه هم نداشته باشند ولی برای یک سال اول زندگی این هزینه به آنها هم پرداخت می‌شود.»

برش

مشکلات اقتصادی خانواده‌های دارای چند قلو

خاک‌رنگین یکی از مشکلات تولد چند فرزند را چالش‌های اقتصادی می‌داند و می‌گوید: «تولدهای نارس در این کودکان بیشتر است و از طرفی مرگ و میر دوران نوزادی هم در این بچه‌ها بالاتر است. هزینه خدمات درمانی در سال اول و دوم هم می‌تواند بار اقتصادی خانواده را افزایش بدهد. بعضی از این خانواده‌ها برای مراقبت از فرزندان به شبکه‌های طبیعی حمایت اجتماعی مثل مادربزرگ، پدربزرگ، خاله، عمه یا سایر نزدیکان دسترسی ندارند. کوچک بودن شبکه‌های اجتماعی در خانواده‌هایی که طبقات اقتصادی اجتماعی پایین‌تر دارند بیشتر است، چون بسیاری از این خانواده‌ها مهاجر هستند، یعنی خانواده‌هایشان در شهرهای دیگری سکونت دارند. در بازدیدها متوجه شدیم بسیاری از خانواده‌های دارای چندقلو در حواشی شهرها زندگی می‌کنند. در گفت‌وگو با این خانواده‌ها متوجه شدیم که مدیریت همزمان این بچه‌ها برای ورود و خروج از خانه بسیار سخت است. از طرفی این محدودیت‌ها باعث شده تا این کودکان کمتر از سایر کودکان بتوانند از خدمات عمومی شهر مثل پارک‌ها استفاده ‌کنند.

بازدیدها نشان داد که فرزندان چندقلو در برخی از حوزه‌های رشدی انگار با تأخیرهایی مواجه هستند از جمله در رشد زبانی، رشد مهارت‌های اجتماعی و... که این موارد البته مختص کشور ما نیست و در کشورهای دیگر هم گزارش شده است. یکی از دلایل این است که امکان حضور اجتماعی آنها چندان فراهم نیست، مثلاً بسیاری از این کودکان نمی‌توانند تجربه خرید با مادرشان را تجربه کنند. مادر نمی‌تواند دست این بچه را بگیرد و ساعتی که پدر حضور ندارد به خانه سایر اقوام ببرد. بنابراین محیط کودک برای مواجهه با برخی از اتفاقاتی که می‌تواند به رشد او کمک کند کمتر می‌شود. مادر هم در شرایط دشوارتر قرار دارد، به طور مثال یکی از بچه‌ها که شروع به گریه می‌کند بلافاصله بچه دیگر هم گریه می‌کند و مادر برای مدیریت چنین وضعیتی نیازمند کمک است. پدران ظرفیت خوبی هستند اما چون ورود همزمان چند فرزند می‌طلبد که پدر ساعت بیشتری را کار کند، با دو پدیده مواجهیم، برای خانواده‌هایی که خانواده گسترده در اطرافشان نیست یا پدر مجبور است که ساعت‌های کاریش را کم کند و حتی شغلش را از دست بدهد، در حالی که نیاز بیشتری به پول دارد. یا اینکه ساعت‌های شغلی خود را زیاد کند که هر دو حالت برای خانواده آسیب‌زا است. بنابراین فراهم کردن مراقب همراه برای این خانواده‌ها ضرورت است.

در برخی از کشورها سیستم سلامت، مراقبین سلامت را در سال اول زندگی در نظرگرفته است. ولی در کشورمان چنین برنامه‌ای نداریم.» مدیرکل دفتر توانمندسازی زنان و خانواده می‌گوید: «در حال حاضر سازمان بهزیستی پرداخت کمک هزینه مراقب همراه را انجام می‌دهد، فعلاً تمرکزمان بر این است که کمک کنیم خانواده از سیستم شبکه‌های حمایتی طبیعی خودش استفاده کند. ولی در بازدیدهایی که امسال داشتیم متوجه شدیم که واقعاً هنوز نتوانسته‌ایم کمک زیادی انجام بدهیم. پرداخت‌های ماهیانه برای خانواده‌هایی که دارای فرزند سه قلو بالاتر زیر دو سال هستند را تا سه میلیون تومان افزایش داده‌ایم. ولی برای کمک هزینه اعتبار ما پاسخگوی نیاز همه خانواده‌ها نیست. خانواده‌های دوقلو دهک یک تا سه را هم امسال وارد طرح کرده‌ایم و پرداخت ماهیانه سه میلیون برای آنها در نظر گرفته شده است اگرچه اعتبار طرح تازه تخصیص داده شده، اما معوقات به خانواده‌ها پرداخت خواهد شد.»