خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: در سال‌های اخیر مسئله حجاب و پوشش، از سطح یک قانون اداری فراتر رفته و به پرسش و مطالبه‌ای فرهنگی در میان خانواده‌های ایرانی بدل شده است؛ مطالبه‌ای که ریشه در هویت تاریخی، دینی و اجتماعی این سرزمین دارد. در زیست‌بوم جامعه ایرانی، حجاب و عفاف از دیرباز یکی از ارکان فرهنگ ایرانی اسلامی بوده و امروز با شرایط فرهنگی و رسانه‌ای جدید، بیش از گذشته در کانون توجه قرار گرفته است.

برخورد جامعه با موضوع پوشش، نشان می‌دهد که خانواده‌ها آن را صرفاً یک الزام بیرونی نمی‌دانند، بلکه به عنوان بخشی از ساختار تربیتی، اخلاقی و هویتی نسل‌ها به آن می‌نگرند. حجاب در بسیاری از خانواده‌ها به‌مثابه سپری برای حفاظت از آرامش روانی و امنیت اخلاقی تلقی می‌شود و همین نگاه، جایگاه این مفهوم را در عرصه عمومی نیز تقویت کرده است.

تحولات رسانه‌ای و گسترش سبک‌های مختلف زیست در جامعه سبب شده بحث حجاب دوباره به موضوعی محوری در گفت‌وگوهای فرهنگی و اجتماعی تبدیل شود. خانواده‌ها از یک‌سو نگران تأثیر جریان‌های مخرب رسانه‌ای و از سوی دیگر در پی تقویت ارزش‌های اصیل ایرانی اسلامی هستند؛ ارزش‌هایی که طی قرن‌ها بخشی از هویت مشترک ایرانیان بوده است.

مسئله حجاب را باید در چارچوب یک گفتگوی تمدنی فهم کرد؛ زیرا پوشش در فرهنگ ایرانی اسلامی، تنها یک رفتار فردی نیست بلکه نشانه‌ای از اخلاق اجتماعی، نظم خانوادگی و نوعی احترام متقابل در فضای عمومی است. همین پیوند میان پوشش و فرهنگ، اهمیت نگاه تحلیلی و دقیق به این موضوع را دوچندان کرده است.

در چنین فضایی، سخنان و تحلیل‌های مسئولان فرهنگی و نمایندگان مردم درباره آثار فردی، خانوادگی و اجتماعی پوشش اهمیت بیشتری می‌یابد. تأکید بر نقش حجاب در جلوگیری از آسیب‌های اخلاقی، افزایش امنیت روانی، صیانت از خانواده و حفظ سرمایه فرهنگی جامعه، نشان‌دهنده آن است که این موضوع بار دیگر در جایگاه اصلی خود یعنی «مسئله‌ای فرهنگی و تمدنی» قرار گرفته است.

رعایت پوشش مانع بسیاری از آسیب‌های اخلاقی و فکری است

احسان عظیمی راد، نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی گفت: رعایت این امر نه‌تنها در جامعه بلکه در محیط خانواده نیز نقش مؤثری در پیشگیری از آسیب‌های اخلاقی و روحی دارد.

نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی با اشاره به جایگاه رفیع مسئله پوشش در معارف اسلامی بیان کرد: در فرهنگ دینی ما، پوشش و به‌اصطلاح حجاب امری است که ریشه در شرع و قانون دارد و می‌تواند نقش مهمی در حفظ و حراست جامعه از آسیب‌های اخلاقی و اجتماعی ایفا کند؛ چه در سطح فردی و چه در سطح جمعی، این موضوع اهمیتی دوچندان دارد و نیازمند توجه جدی است.

وی افزود: اگر در عرصه فردی و خانوادگی نسبت به این مسئله دقت شود، آثار مثبت آن در رفتار والدین و فرزندان آشکار خواهد شد. در مکتب دینی ما تأکید شده است که حتی پدر و مادر نیز در برابر فرزندان، باید حدودی از پوشش را رعایت کنند، هرچند اعضای خانواده به هم محرم باشند؛ زیرا پوشش نامناسب در درون یک خانواده نیز می‌تواند در ذهن و روح سایر اعضا اثر منفی برجای بگذارد.

عظیمی‌راد با بیان اینکه رعایت حریم پوشش بین اعضای خانواده، نشانه بی محرم بودن نیست، خاطرنشان کرد: این توصیه الهی برای پاسداشت پاکی فکری و سلامت روحی در فضای خانواده است. چه دختران و چه پسران در یک خانه مشترک باید بدین معنا در تعامل با هم مراقب باشند. رعایت این حدود، سپری در برابر بسیاری از آسیب‌های جسمی، روحی و رفتاری است که دین مبین اسلام به‌درستی آن را پیش‌بینی کرده است.

نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: خانواده‌های متدین سال‌هاست با عمل به همین آموزه‌های دینی توانسته‌اند محیطی سالم و آرام در درون خانه ایجاد کنند و از بسیاری از لغزش‌ها و آسیب‌های اخلاقی در امان بمانند. امروز نیز تقویت فرهنگ پوشش صحیح، درون‌خانواده‌ای و اجتماعی، ضرورتی فرهنگی و دینی برای سلامت جامعه اسلامی ما محسوب می‌شود.

وی گفت: بی‌اعتنایی به فرهنگ پوشش اسلامی، می‌تواند آسیب‌های اخلاقی و اجتماعی را از بیرون به درون خانه منتقل کرده و آرامش و امنیت روانی خانواده‌ها را مختل کند.

عظیمی راد رسانه ملی، فضای مجازی و جریان‌های معاند فرهنگی را سه عامل مهم در شکل‌دهی یا تخریب سبک زندگی ایرانی اسلامی دانست.

نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی درباره اهمیت حفظ پوشش اسلامی اظهار کرد: نکته دوم در مسئله پوشش، جلوگیری از آسیب‌هایی است که ممکن است از بیرون به درون خانواده سرایت کند. زمانی که جوانان، اعم از پسر یا دختر، در جامعه رعایت پوشش مناسب را نکنند، ناخواسته زمینه چشم‌طمع بیگانگان و ناهنجاری‌های اخلاقی را فراهم می‌کنند و این آسیب‌ها می‌تواند آرامش درونی خانواده‌ها را بر هم بزند و حتی آنان را درگیر چالش‌های حقوقی یا دادگاهی کند. بنابراین رعایت پوشش نه فقط از منظر فردی بلکه به‌عنوان تضمین‌کننده امنیت روانی و اخلاقی خانواده اهمیت فراوانی دارد.

وی افزود: از نگاه اجتماعی نیز این موضوع حیاتی است. وقتی خانواده‌ها در رعایت پوشش سستی نشان دهند، افراد چنین خانواده‌هایی در سطح جامعه به مرور موجب تغییر فضای عمومی و القای الگوهای غلط رفتاری می‌شوند. کودکان و نوجوانان، این رفتارها را به‌عنوان الگو می‌پذیرند و این روند، ریشه‌های تربیتی و اخلاقی جامعه را تهدید می‌کند. از سوی دیگر، رسانه نقش کلیدی دارد؛ اگر رسانه ملی از الگوهای اسلامی فاصله بگیرد، چه در انتخاب بازیگران و چه در محتوای سریال و فیلم، این بی‌توجهی اثر مستقیم بر سبک پوشش و باور دینی مردم خواهد داشت.

عظیمی راد خاطرنشان کرد: در کنار رسانه ملی، فضای مجازی نیز اگرچه می‌تواند نقش مثبت در ترویج فرهنگ اصیل ایفا کند، اما گاه مسیر معکوس می‌رود. شبکه‌های غیراخلاقی مأموریت دارند تا ارزش‌های اسلامی را تضعیف کنند، و حتی صفحات و برنامه‌های معمولی هم اگر بدون دقت در مرزهای دینی فعالیت کنند، ناخواسته در جهت تضعیف حجاب اصیل عمل خواهند کرد.

نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی با اشاره به ابعاد جنگ نرم فرهنگی دشمن تأکید کرد: دشمنان ملت ایران سال‌هاست با بهره‌گیری از رسانه‌های خارجی و شبکه‌های ماهواره‌ای تلاش می‌کنند سبک زندگی مردم ما را تغییر دهند. آن‌ها می‌خواهند پوشش اسلامی زنان پاک ایرانی را، که چادر نماد دیرینه آن است، کمرنگ کنند و نوعی برهنگی تدریجی را جایگزین سازند. هدفشان مشغول کردن ذهن‌ها و فروپاشی فرهنگی از درون است.

حجاب، نماد پاسداری از هویت فرهنگی است

وی گفت: پایداری پاکدامنی، عفت و حیا در جامعه امروز ایران به پاسداشت همان فرهنگ اصیل اسلامی-ایرانی وابسته است. اگر مراقب نباشیم و فرهنگ پوشش را به دشمن واگذار کنیم، آسیب‌های جبران‌ناپذیری در انتظار جامعه خواهد بود. حفظ حجاب و پوشش، معنای پاسداری از استقلال فرهنگی و پیوند نسل‌ها با ارزش‌های الهی و انقلابی است.

عظیمی‌راد به بیانات مقام معظم رهبری درباره جنگ نرم فرهنگی اشاره کرده و گفت: همان‌طور که رهبر معظم انقلاب سال‌ها پیش هشدار دادند، دشمنان در قالب جنگ نرم و با شبیخون فرهنگی به میدان آمده‌اند تا ریشه‌های فرهنگی، ایمانی و هویتی ملت مسلمان ایران را هدف بگیرند. امروز هم مصداق عینی این هشدار را در عرصه پوشش و حجاب می‌بینیم؛ دشمن تلاش می‌کند سبک زندگی اسلامی، عفت و حیا را در میان نسل جوان تضعیف کند و با الگوسازی‌های غربی، آرام‌آرام جامعه را از درون تهی سازد.

نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی افزود: رهبر انقلاب همیشه فرموده‌اند که مسئله فرهنگ از هر مسئله دیگری مهم‌تر است و اگر در این عرصه غفلت کنیم، دشمن بدون شلیک حتی یک گلوله می‌تواند هویت و بنیان جامعه را مورد تهاجم قرار دهد. از همین رو، مسئله پوشش اسلامی نه فقط یک دستور شرعی، بلکه سنگر مستحکم مقاومت فرهنگی در برابر تهاجم سازمان‌یافته دشمن است.

حجاب، نشانه شأن و طبقه والا در تمام فرهنگ‌ها است

سید محمود بدیعی خیرآبادی، استاد دانشکده حقوق دانشگاه آزاد اسلامی مشهد و عضو هیئت مدیره کانون سردفتران و دفتریاران خراسان رضوی در گفتگو با خبرنگار مهر اظها رکرد: حجاب تنها متعلق به جمهوری اسلامی نیست، بلکه در همه ادیان الهی و جوامع اصیل نشانه منزلت، شأن و حرمت زنان و خانواده‌ها بوده است و حتی در فرهنگ غرب نیز مدیران ارشد و طبقات بالا ملزم به رعایت پوشش و حریم ظاهری هستند.

استاد دانشکده حقوق دانشگاه آزاد اسلامی مشهد بیان کرد: موضوع پوشش و حجاب که امروز یکی از معضلات فرهنگی جامعه ماست، بارها در تریبون‌های مختلف توسط بزرگان مورد بررسی قرار گرفته است. مدل پوششی که امروز در جامعه ما رایج شده، نه متعلق به جمهوری اسلامی است و نه به دین مبین اسلام مربوط می‌شود. حجاب در ادیان مختلف و در بازه‌های زمانی گوناگون وجود داشته و پوشش مختص همه ادیان بوده است؛ کمااینکه در همه کشورها و ادیان اصیل، این پوشیدگی و عدم ولنگاری مختص خانواده‌های بزرگ، اشراف و بزرگان دین بوده است.

وی افزود: در گذشته در میان نجیب زادگان و حاکمان، زنان مجاز نبودند بدون رعایت پوشش مناسب در منظر عموم حاضر شوند و ملزم بودند شأن خانوادگی خود را حفظ کنند. در تمام فرهنگ‌ها، ادیان اصیل برای طبقات والا، پوشش نشانه شأن و منزلت بوده است. برخلاف جریان امروزی که بی‌حجابی را نشانه روشنفکری جا می‌زند، در حقیقت، حجاب و پوشش، جلوه‌ی وقار و خردمندی است.

بدیعی خیرآبادی تصریح کرد: حتی در آئین یهود که پیش از اسلام بوده است، زنان بزرگان یهودی دارای پوشش برتر و حجاب بودند. جالب است که در جوامع غربی هم مواردی از رعایت اجباری پوشش برای طبقات بالا وجود دارد. به عنوان مثال، اخیراً من در ارتباط کاری‌ام با یک خانم ایرانی که در ایالت تگزاس آمریکا در یک کمپانی مد فعالیت می‌کرد و از مدیران ارشد آن مجموعه بود صحبت کردم. ایشان می‌گفت در همان کمپانی، با اینکه ما تولیدکننده انواع لباس‌های مد روز هستیم، مدیران و اعضای ارشد فروشگاه‌ها اجازه استفاده از این تولیدات بی‌ضابطه را ندارند و سیاست شرکت ایجاب می‌کند حتی فروشنده‌ها هم پوشش خاص و رسمی داشته باشند.

استاد دانشکده حقوق دانشگاه آزاد اسلامی مشهد افزود: ما باید در جریان‌های اجتماعی امروز این واقعیت را جا بیندازیم که مسئله حجاب، تقابل نیست بلکه نشانه حفظ حرمت زن و امت اسلامی است. در نگاه اسلام، پوشش زن برای حفظ ارزش و مقام اوست. همان‌طور که هر وسیله یا دارایی ارزشمندی را با محافظ نگه می‌داریم، حجاب هم حفاظ ارزش زن است. هیچ‌کس گوشی گران‌قیمت یا خودروی تازه‌اش را بدون پوشش و مراقبت رها نمی‌کند، چون برایش ارزش قائل است. پس چرا وقتی به زن و کرامت او می‌رسد، پوشیدگی را نشانه‌ی محدودیت می‌دانند؟ این وارونه‌نمایی است.

وی افزود: برهنگی و برداشتن حجاب در واقع بی‌ارزش کردن جایگاه زن است، و متأسفانه دشمنان تا حدودی در این زمینه موفق شده‌اند. رویکرد ما باید این باشد که در بین جوانان، با طرح محاسن پوشش و رفتار شایسته، اندیشه درباره ارزش حجاب را گسترش دهیم.

بدیعی خیرآبادی با اشاره به دوگانگی موجود در جوامع غربی گفت: اگر به دقت نگاه کنیم، هیچ اشراف‌زاده‌ای را نمی‌بینیم که با پوشش نامناسب ظاهر شود. همه آنها برای حفظ حرمت جایگاه خود لباس‌های پوشیده و رسمی استفاده می‌کنند. این در واقع نشانه‌ی احترام و جایگاه طبقاتی است. در حالی که برهنگی و پوشش ناهنجار، در نگاه همان جوامع، نشانه‌ی سطح پایین و بی‌کلاسی است.

عضو هیئت مدیره کانون سردفتران و دفتریاران خراسان رضوی خاطرنشان کرد: امروز کارشناسان، اساتید و متخصصان باید برای جوانان تبیین کنند که بی‌حجابی نه‌تنها ارزش نیست بلکه نشانه‌ی از دست دادن شأن اجتماعی است. هرچه پوشیده‌تر و منظم‌تر باشیم، در نظر جامعه و حتی در همان فرهنگ‌های غربی، از سطح و طبقه بالاتری برخورداریم. باید این آگاهی را در ذهن جوانان جا انداخت که پوشش، ابزار کرامت است نه محدودیت.

حجاب سنگر ملی و جلوه هویت اصیل ایرانی است

عبدالله ابراهیمی، استاد دانشگاه و پیشکسوت رسانه در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: بدحجابی هیچ‌گاه در فرهنگ ایرانیان جای نداشته و حجاب و پوشش از دیرباز بخشی از هویت ملی و نشانه وقار، عزت و شرافت ایرانیان بوده است.

مدرس و مشاور دانشگاه علوم قرآنی و پیشکسوت رسانه با بیان اینکه «ایرانیان اصیل هیچ‌گاه بدحجاب نبوده‌اند» گفت: بدحجابی هیچ‌وقت در فرهنگ ایرانیان وجود نداشته و حجاب هویت ملی و فرهنگی این سرزمین است. در حقیقت حجاب یک سنگر ملی و جلوه‌ای از دفاع از فرهنگ اصیل ایرانی محسوب می‌شود.

وی افزود: ایرانیان از دیرباز دارای پوششی بودند که به آنان وقار می‌بخشید و زینت جسم و جانشان بود. در فرهنگ ایرانی، پوشش برای مردان و زنان همواره مسئله‌ای ارزشمند و نشانگر نجابت، عفت و شرافت بوده است.

ابراهیمی اظهار کرد: اگر از نگاه پژوهشی و منصفانه به موضوع حجاب بنگریم، درمی‌یابیم رفتار برخی در بدپوششی چیزی جز فریب و بی‌هویتی نیست. پیش از اسلام، زنان ایرانی پوششی کامل داشته و مردان نیز لباس‌هایی بلند و پوشیده بر تن می‌کردند؛ پس از اسلام نیز در هیچ برهه‌ای از تاریخ، بی‌حیایی و بدحجابی در فرهنگ ایرانی جایگاهی نداشته است.

مدرس و مشاور دانشگاه علوم قرآنی و پیشکسوت رسانه با اشاره به دوران پهلوی، گفت: در آن دوران که نماد غرب‌زدگی و بی‌هویتی بود، تلاش کردند با ترویج و اجبار بدحجابی، جامعه ایرانی را از فرهنگ خود جدا سازند، اما تنها تعداد اندکی از افراد بیگانه با فرهنگ ایرانی به تقلید کورکورانه از غرب روی آوردند. پس از انقلاب اسلامی، ملت ایران با ۹۸ درصد آرا هویت اصیل خود باز سازی نموده و افراد اندکی که بد حجاب شده بودند بار دیگر به ارزش‌های ایرانی و اسلامی خویش پایبند شدند.

وی افزود: از همان زمان دشمنان ایران برای مبارزه با این فرهنگ اصیل به جنگ نرم فرهنگی روی آوردند و اکنون با ترویج برهنگی و رفتارهای هوس‌آلود، در پی تسلط فرهنگی و اقتصادی بر ملت ایران هستند.

ابراهیمی تصریح کرد: امروز بیش از هر زمان دیگری، حجاب و پوشش با هویت ایرانی و سرنوشت کشور گره خورده است. دشمنان، حجاب را نماد ایران‌دوستی و بدحجابی را نشانه همراهی با بیگانگان می‌دانند، اما حقیقت تاریخ گواهی می‌دهد که ایرانیان در همه دوره‌ها، مردمانی باوقار، باحیا و صاحب پوشش مخصوص خود بوده‌اند.

حجاب به دغدغه ریشه‌دار فرهنگی خانواده‌ها بدل شده است

حجاب و پوشش، امروز نه یک مسئله صرفاً اجرایی بلکه یک دغدغه ریشه‌دار فرهنگی برای جامعه ایرانی است. خانواده‌ها آن را پیونددهنده نسل‌ها با ارزش‌های الهی و هویتی می‌دانند و از همین رو حفظ آن را شرط استمرار سلامت اخلاقی و روانی جامعه تلقی می‌کنند.

تأکید بر رعایت پوشش حتی در محیط خانه، هشدار درباره تأثیرات بیرونی بر روابط خانوادگی و اشاره به نفوذ جریان‌های رسانه‌ای معارض نشان می‌دهد که این موضوع در لایه‌های مختلف جامعه اثرگذار است و بی‌توجهی به آن می‌تواند پیامدهای بلندمدت بر جای بگذارد.

همچنین یادآوری پیشینه تاریخی پوشش در ایران و استناد به رفتار طبقات فرهنگی و اجتماعی در دوره‌های مختلف، بیانگر آن است که مسئله حجاب نه پدیده‌ای تازه و نه مختص یک دوره سیاسی است، بلکه بخش مهمی از منظومه فرهنگی ایران بوده و در دوره‌های مختلف تاریخ، نشانه شأن، وقار و منزلت اجتماعی تلقی می‌شده است.

در این میان، هشدار کارشناسان درباره جنگ نرم فرهنگی و تلاش معاندان برای تغییر سبک زندگی ایرانی، ضرورت تقویت آگاهی و سواد رسانه‌ای را دوچندان می‌کند. تبیین فلسفه پوشش، بیان کارکردهای اخلاقی و تربیتی آن و ارائه الگوهای مناسب رفتاری برای نسل جوان، یکی از مهم‌ترین راه‌های حفاظت از ارزش‌های فرهنگی جامعه است.

آنچه از مجموع دیدگاه‌ها برمی‌آید این است که حجاب و پوشش، امروز به یکی از مطالبات جدی فرهنگی خانواده‌ها تبدیل شده و ضرورت دارد فراتر از قوانین و بخشنامه‌ها، در سطح گفت‌وگوی اجتماعی، تربیت خانوادگی و نظام رسانه‌ای کشور تقویت شود. حفظ حجاب به‌عنوان پاسداری از استقلال فرهنگی و پیوند نسل‌ها با ارزش‌های اصیل ایرانی اسلامی، سنگری است که تداوم آن می‌تواند آینده فرهنگی جامعه را تضمین کند.