سعید عاشقی نویسنده و گردآورنده کتاب «الگوریتم صور» در گفتگو با خبرنگار مهر، درباره ایده شکل‌گیری این کتاب، گفت: من دوستان و آشنایانی داشتم که پدر یا مادرشان در غسالخانه کار می‌کردند و این موضوع از قدیم برایم جالب توجه بود. قدیم‌ها نگاه به غسال‌ها یا به اصطلاح عموم «مرده‌شورها» خوب نبود. آن‌طور که از آنها شنیده و دیده بودم، با آنها کمتر رفت و آمد می‌شد و به صورت کلی نگاه مردم به آنها خوب نبود. البته بعدها این نگاه تعدیل شود و غسال‌ها هم به مرور تبدیل به کارمند شدند.

مواجهه خودمان از غسال‌ها و غسالخانه را نوشتیم

وی ادامه داد: زمانی ذهن من بیشتر با این موضوع درگیر شد که کرونا آمد. در کرونا به پزشکان و پرستاران خیلی توجه شد و به خاطر زحماتی که در دوران کرونا کشیدند، به آنها مدافعان سلامت گفتیم، ولی هیچکس به غسال‌ها و کاری که در آن ایام انجام دادند، توجه نکرد. توجه من به عنوان شاعر و نویسنده به این موضوع جلب شد و دوست داشتم چیزی درباره آن بنویسم. موضوع را در کارگاه نویسندگی که داشتیم مطرح کردم و تصمیم گرفتیم هرکسی از زاویه نگاه خودش داستان یا جستاری درباره غسال‌ها بنویسیم. من به بچه‌ها گفتم مواجهه خودتان از مسأله غسل و غسالخانه و غسال‌ها را بنویسید و تلاش نکنید که یک قصه خیالی را تصویر کنید. به همین دلیل ما در این کتاب الزاما به یک غسال و زندگی او نپرداخته‌ایم. بچه‌ها در داستان‌ها یا جستارهایشان، خودشان را در موقعیت‌های مختلف قرار داده‌اند و به موضوع غسال‌ها و غسالخانه‌ها پرداخته‌اند. ضمن اینکه ما در کارگاه‌ها روی تک تک این داستان‌ها و ناداستان‌ها صحبت می‌کردیم و اعضای کارگاه روی نوشته‌ها نظر می‌دادند و ایراداتشان را مطرح می‌کردند. یعنی کتاب‌ها در یک پروسه طولانی نوشته و اصلاح شدند.

عاشقی افزود: یک سال و نیم روی این داستان‌ها کار کردیم و آثار پانزده نویسنده به مرحله نهایی رسید و در کتاب «الگوریتم صور» منتشر شد. کتاب، به جز این پانزده داستان، دو مقدمه هم دارد. یک مقدمه را یک دوست روحانی نوشته و در آن درباره آیین غسل و تکفین و تدفین، و اهمیتی که در دین دارند، نکاتی بیان کرده است. خودم هم یک مقدمه دارم و در آن درباره چرایی و چگونگی نوشته شدن این داستان‌ها نکاتی بیان می‌کنم.

این نویسنده درباره مخاطبان این کتاب، گفت: ابتدا بگویم که مخاطب ما حتی خود عزیزان غسال هم نیستند. مخاطب ما کسانی هستند که به داستان و ناداستان علاقه دارند. ما در این مجموعه در حال تلاش برای تمرین نویسندگی بودیم و قصدمان تلاش برای رسیدن به نویسندگی خلاق بود. این سوژه همین که درباره‌اش صحبت کنیم جذابیت دارد، حالا تصور کنید این سوژه در حوزه داستان بسط پیدا کند و از زاویه‌های مختلف به آن پرداخته شود. در واقع اولین اهمیت این کار برای ما، تمرین نویسندگی به واسطه پرداختن به موضوعی جذاب مثل غسال‌ها بود. یعنی اصلا در پی این نبودیم که با نوشتن درباره غسل میت و غسالخانه، حتما تلنگری به مخاطب بزنیم. اولویت اصلی ما تمرین نویسندگی بود و فکر می‌کردیم این موضوع برای نویسندگی خلق، انتخاب خوبی است. البته کسانی که کتاب را خواندند، از حیث داستانی و موضوعی هم براشان جذاب بود، ولی هدف اصلی ما تمرین نوشتن بود. ما کتاب را به این نیت که کسی سراغ کتاب برود و از آن عبرت بگیرد، ننوشتیم. ما تجربه خودمان از مواجهه با این مسأله نوشتیم. در کنار این، چیزی که برای ما مهم‌تر بود کسب تجربه از مسیر نویسندگی خلاق بود.

مولف کتاب «الگوریتم صور»، گفت: در این کتاب هم داستان داریم، هم ناداستان یا جستار. جستار از نظر روایی همان کار داستان را می‌کند، ولی ممکن است شخصیت‌پردازی و فضاسازی داستانی نداشته باشد. نویسنده از زبان اول شخص به غسل میت، غسال‌ها و غسالخانه پرداخته و مواجهه خودش با موضوع را بیان کرده است. بیشتر نویسندگان کتاب نوقلم هستند و فقط چهار پنج نفرشان پیش از این سابقه نوشتن داشته‌اند.

در کتاب بعدی به سراغ خاطرت غسال‌ها می‌رویم

عاشقی با بیان اینکه این کتاب به صورت شخصی منتشر شده است، گفت: وقتی به این سوژه رسیدیم، برای جلب حمایت سراغ سازمان‌های دولتی رفتیم. همه سوژه را دوست داشتند ولی کمکی به ما نکردند. به همین دلیل، ما از طریق دوستی که به کتاب و کتابخوانی علاقه داشت و به صورت شخصی از ما حمایت کرد، این کتاب را چاپ کردیم. البته اداره ارشاد برای رونمایی کتاب همراهی کردند و توانستیم مراسم خوبی برای کتاب برگزار کنیم. دوست داریم در یک جلسه، خود غسال‌ها هم حضور داشته باشند و در حضور آنها بعضی از داستان‌ها و جستارهای کتاب خوانده شود. همان‌طور که گفتم این کتاب الزاما به زندگی غسال‌ها نپرداخته است، بلکه به سمت کار و شغل آنها نوری تابانده و هر کسی از یک زاویه با موضوع نزدیک شده است.

وی در پایان گفت: بعد از این کتاب یک پروژه دیگر را هم شروع کرده‌ایم و بنا داریم خاطرات غسال‌ها را بگیریم و بازنویسی کنیم و منتشر کنیم. این خاطرات ادامه کتاب «الگوریتم صور» است و امیدوارم آن هم به سرانجام برسد. در کتاب الگوریتم صور ما به عنوان نویسنده به این عزیزان پرداختیم، اما دوست داریم حالا خودشان بیایند و راوی باشند.

کتاب «الگوریتم صور» با قیمت ۱۷۵ هزار تومان و توسط انتشارات «شمع آوید» راهی بازار نشر شده است.