خبرگزاری مهر – گروه استان‌ها، علی ستاری: منصور ضمیری، شاعر آرامِ جنوب و یکی از چهره‌های تأثیرگذار ادبیات معاصر هرمزگان، در حالی چشم از جهان فروبست که ردّ حضورش همچنان در سطرهای شعر این سرزمین زنده است. او از نخستین سامان‌دهندگان انجمن‌های شعر استان بود؛ مردی که بیش از آنکه در پی دیده‌شدن باشد، عمرش را صرف پرورش نسل تازه شاعران کرد. فروتنیِ مثال‌زدنی‌اش که همه شاگردان و دوستانش بر آن شهادت داده‌اند گاه بیش از شعرش ماندگار شده است.

ضمیری در بندرعباس، رودان و دیگر شهرهای جنوب نه تنها به‌عنوان شاعر، که به عنوان رفیق، معلم و پناهگاه اهل شعر شناخته می‌شد؛ شخصیتی که حضورش آرامش می‌آورد و کلامش امید.

غزل‌سرایی پخته با رنگی از اجتماع و طنز، صراحت لهجه‌ای بی‌پیرایه؛ بسیاری از شاعران امروز هرمزگان خود را شاگرد او می‌دانند؛ شاگرد مردی که هنر را به معامله نمی‌گذاشت و سال‌ها در سکوت، اما با اثرگذاری عمیق، جریان شعر جنوب را پیش برد.

اکنون جامعه ادبی هرمزگان در سوگ مردی نشسته است که شعر را زیست و آرام رفت؛ اما میراثش همچنان در حافظه جمعی شاعران جوان و پیشکسوت زنده است. یاد او، در غزل‌های جنوب و در صمیمیت محافل ادبی، ادامه خواهد داشت.

رئیس انجمن شعر هرمزگان: «منصور ضمیری» میراث‌دار غزل جنوب بود

ایرج انصاری‌فرد، رئیس انجمن شعر هرمزگان، در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با ابراز اندوه از درگذشت منصور ضمیری شاعر پیشکسوت و از نخستین مدیران انجمن‌های ادبی استان هرمزگان گفت: ضمیری معلم عشق و انسانیت بود. نسل‌های زیادی از شاعران هرمزگان خود را شاگرد او می‌دانند.

انصاری‌فرد در آغاز گفت‌وگو با اشاره به سابقه دوستی و همراهی دیرینه‌اش با منصور ضمیری اظهار کرد: آشنایی من با ایشان به بیش از دو دهه قبل بازمی‌گردد. طی این سال‌ها نه فقط همکار که رفیق بودیم و در بسیاری از جلسات و فعالیت‌های ادبی کنار هم بودیم. ضمیری شخصیتی بود که هرگز از یاد نمی‌رود؛ هم به خاطر توانایی ادبی‌اش و هم به خاطر منش انسانی‌اش.

وی افزود: امروز در سوگ بزرگ‌مردی نشسته‌ایم که حضورش برای انجمن‌های ادبی استان آرامش‌بخش و امیدآفرین بود.

نخستین مسئول انجمن‌های شعر هرمزگان؛ معلمِ چند نسل شاعر

رئیس انجمن شعر هرمزگان با اشاره به جایگاه مهم ضمیری در شکل‌گیری فعالیت‌های ادبی استان تصریح کرد: آقای ضمیری از اولین مسئولان انجمن‌های شعر در هرمزگان بود و نقش مهمی در سامان دادن به جلسات شعر بندرعباس داشت. بسیاری از شاعران امروز استان چه جوان و چه پیشکسوت به نوعی شاگرد ایشان محسوب می‌شوند.

او ادامه داد: در سال‌هایی که چهره‌های نامداری مثل زنده‌یاد قیصر امین‌پور یا زنده‌یاد سید حسن حسینی به جلسات شعر جنوب سر می‌زدند، ضمیری مسئولیت انجمن را بر عهده داشت و با صلابت و در عین حال فروتنی برنامه‌ها را هدایت می‌کرد.

غزل‌سرایی پخته با چاشنی طنز و اجتماع

انصاری‌فرد درباره سبک شعری منصور ضمیری گفت: تبحر اصلی او در غزل بود؛ آن هم غزل فرم که ساختار مشخص و سخت‌گیرانه‌ای دارد و سرودن در آن کار ساده‌ای نیست. در غزل‌هایش هم مضامین عاشقانه دیده می‌شد و هم اجتماعی؛ گاهی نیز لحنی عرفانی داشت. رباعیاتش هم بسیار مطرح بود و برخی از آنها رنگی از طنز اجتماعی داشت که مخاطب را به فکر فرو می‌برد.

وی اضافه کرد: در یکی از مجموعه‌های ملی شعر که در دهه گذشته چاپ شد، ضمیری به عنوان نماینده هرمزگان انتخاب شد. این انتخاب تصادفی نبود؛ نشان از اصالت و کیفیت کار او داشت.

فروتنی‌ای که زبانزد همه شاعران بود

رئیس انجمن شعر هرمزگان با تأکید بر اینکه اخلاق و رفتار منصور ضمیری بخشی جدایی‌ناپذیر از هویت ادبی او بود، اظهار کرد: با وجود جایگاه علمی و سابقه طولانی، همیشه فروتن بود. وقتی با یک نوجوان شاعر روبه‌رو می‌شد، همان‌طور رفتار می‌کرد که با یک استاد دانشگاه. هیچ‌گاه احساس برتری نداشت و این تواضع در تمام رفتارهایش مشهود بود.

او ادامه داد: گفت‌وگو با او اصلاً خستگی نداشت. همیشه خوش‌رو بود و با روی باز درباره شعر صحبت می‌کرد. بسیاری از شاعران جوان اعتراف می‌کنند که حضور او برایشان الهام‌بخش و انرژی‌زا بوده است.

عشق مثال‌زدنی به مادر و خانواده

انصاری‌فرد در بخش دیگری از سخنانش به ویژگی‌های خانوادگی این شاعر اشاره کرد و گفت: استاد ضمیری تا آخرین روزهای زندگی مادرش در خدمت او بود. بسیاری از مواقع که در جلسات شعر حضور نداشت، دلیلش رسیدگی به مادر بود و این موضوع را با افتخار بیان می‌کرد. پس از درگذشت مادر، گویی دیگر تکیه‌گاه احساسی‌اش را از دست داد و زمان زیادی نگذشت که خودش نیز از میان ما رفت.

وی افزود: در خانواده نیز بسیار مهربان، آرام و اهل احترام بود. فرزندانش، دوستانش و حتی شاگردانش از او خاطراتی سرشار از عشق و همراهی دارند.

رفیق همه شاعران؛ از رودان تا بندرعباس

رئیس انجمن شعر هرمزگان با اشاره به ارتباط گسترده ضمیری با اهالی شعر استان گفت: با شاعران رودان، بندرعباس و دیگر شهرها رابطه‌ای پدرانه و صمیمی داشت. چه زن چه مرد، همه را مثل فرزندان خود می‌دانست. حضورش در جلسات شعر گرما می‌آورد و با همه دوستانه برخورد می‌کرد.

او ادامه داد: به‌ویژه با شاعران جوانی چون جواد زمینی، جلیل کرامتی و بچه‌های شعر رودان رابطه‌ای بسیار نزدیک داشت. این صمیمیت باعث شده است که امروز همه شاعران استان خود را داغدار بدانند.

وداع با مردی که شعر را زندگی کرد

انصاری‌فرد در پایان خاطرنشان کرد: درگذشت استاد ضمیری ضایعه‌ای بزرگ برای جامعه ادبی هرمزگان است. او نه تنها شاعر که نماد اخلاق، صفا و انسانیت بود. به خانواده محترمش و همه شاعران استان تسلیت عرض می‌کنم و امیدوارم خداوند سایه دیگر بزرگان شعر استان را از سر ما کم نکند.

رئیس انجمن شعر رودان: «منصور ضمیری» شاعرِ آزاده‌ای بود که عمرش را وقف پرورش نسل نو شعر کرد

جلیل کرامتی، رئیس انجمن شعر رودان، با تسلیت به جامعه فرهنگی و ادبی هرمزگان، در گفت‌وگو با خبرنگار مهر از منصور ضمیری به‌عنوان «چهره‌ای شاعرپرور، بی‌کینه و تمام‌قد وقفِ شعر» یاد کرد و اعلام داشت که انجمن‌های ادبی استان با همکاری یکدیگر برنامه گسترده‌ای برای پاسداشت این شاعر برجسته در نظر دارند.

شاعری که پرورش‌دهنده نسل جدید شعر هرمزگان بود

جلیل کرامتی در ابتدای گفت‌وگو با یادآوری شخصیت هنری منصور ضمیری گفت: حرف زدن درباره منصور کار آسانی نیست. زندگی او را می‌توان به دو بخش تقسیم کرد، اما هر دو بخش در یک واژه خلاصه می‌شود: هنر. منصور ضمیری از آن چهره‌هایی بود که نه فقط شاعر بود، بلکه شاعرپرور بود.

او با اشاره به سخن استاد «محمدعلی بهمنی» درباره ضمیری ادامه داد: بهمنیِ بزرگ گفت که منصور بیشتر شاعرپرور بود تا شاعر و من باور دارم این جمله دقیق‌ترین توصیف از اوست؛ چرا که بخش بزرگی از شاعرانی که امروز در هرمزگان به نامی رسیده‌اند، دست‌پرورده نگاه، دانش و آموزش‌های منصور هستند. او از آن انسان‌هایی بود که شکوفه‌زدن استعداد دیگران را عمیق‌تر از درخشش شخصی خودش دوست داشت.

کرامتی تأکید کرد: «منصور ضمیری» تمام عمرش را با شعر زندگی کرد؛ او سلول‌به‌سلول وجودش با شعر آمیخته بود. هیچ‌کس نمی‌تواند انکار کند که «منصور ضمیری» یکی از ستون‌های اصلی جریان شعر معاصر هرمزگان بود و همه شاعران، چه جوان و چه پیشکسوت، از نگاه و روش او بهره برده‌اند.

انسانی بی‌کینه، وارسته و دور از هیاهوی دنیا

رئیس انجمن شعر رودان در ادامه گفت‌وگو با اشاره به منش انسانی منصور ضمیری گفت: در طول ۴۰ سال ارتباط مستمر و نزدیک، هرگز کوچک‌ترین نشانه‌ای از کینه، حسادت یا بخل در وجود منصور ندیدم. او انسانی بود که با صداقت و مهربانی نفس می‌کشید و همین باعث شده بود همه دوستش داشته باشند.

او افزود: منصور دلبستگی‌ای به دنیا نداشت. انگار جهان برایش وسیله‌ای بود برای زیستن در لحظه. او خیام‌گونه زندگی می‌کرد؛ با ساده‌زیستی، با بی‌نیازی و با نگاهی عمیق به زیبایی‌های کوچک زندگی. مطمئنم همان‌طور رفت که همیشه می‌خواست؛ با آرامش یک شاعر آزاده.

کرامتی تأکید کرد: یکی از برجسته‌ترین ویژگی‌های منصور این بود که هیچ‌گاه هنر خود را به شهرت و ثروت نفروخت. وارد بازی‌های سیاسی نشد و اجازه نداد شعرش در مسیر غیر از ذات خودش حرکت کند. برای منصور، هنر چیزی نبود که به معامله گذاشته شود؛ او فقط برای عشق به شعر می‌نوشت.

برنامه‌های گسترده برای پاسداشت نام و آثار منصور ضمیری

کرامتی با اشاره به جایگاه ضمیری در حافظه جمعی شاعران استان گفت: واقعیت این است که منصور نیازی به ما ندارد؛ نام او همیشه زنده است، چه ما کاری بکنیم، چه نکنیم. اما وظیفه اخلاقی م ا است که یادش را زنده نگه داریم و راهی را که آغاز کرده بود ادامه دهیم.

او تصریح کرد: در انجمن شعر رودان، با همکاری انجمن شعر هرمزگان، انجمن خلیج‌فارس میناب و دیگر فعالان ادبی استان، برنامه‌های متعددی برای پاسداشت او خواهیم داشت. از چاپ و گردآوری آثارش گرفته تا برگزاری بزرگداشت و نشست‌های شعرخوانی ویژه؛ «منصور ضمیری» یکی از ستون‌های فرهنگ ماست و میراث او باید برای نسل‌های آینده ثبت و حفظ شود.

رئیس انجمن شعر رودان گفت: انتشار آثار ضمیری در اولویت قرار دارد: به یاری خداوند، مجموعه اشعار و دست‌نوشته‌های منصور را گردآوری و برای چاپ آماده می‌کنیم تا میراث ارزشمند او به‌صورت رسمی در اختیار دوستداران شعر قرار گیرد.

نگاه شاعرانه‌ای که باید ادامه یابد

کرامتی در پایان با اشاره به تأثیر اخلاقی و انسانی منصور ضمیری بر اطرافیان گفت: امیدوارم همه ما بتوانیم مانند منصور به زندگی نگاه کنیم؛ از زاویه عشق، هنر، انسانیت و بی‌نیازی. او درس بزرگی به ما داد: اینکه می‌توان شاعر بود، اما اول انسان بود.

چهره پنهان یک شاعر صریح‌گو؛ روایت اصغر ملایی از زندگی، منش و شعر منصور ضمیری

اصغر ملایی محمدآبادی، شاعر و کارشناس زبان و ادبیات فارسی، در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، ضمن مرور بیش از دو دهه دوستی و مشاهده نزدیک فعالیت‌های مرحوم منصور ضمیری، شاعر شناخته‌شده رودانی، ویژگی‌های انسانی، صراحت کلام، حضور او در صحنه شعر هرمزگان و دلبستگی مثال‌زدنی‌اش به مادر را شرح داد؛ شخصیتی که به گفته ملایی «سال‌ها با فروتنی در سایه زیست، اما اثرش در دل جامعه ادبی مانده است.

آشنایی در یک مراسم مذهبی و آغاز دوستی طولانی

ملایی در بازخوانی نخستین مواجهه خود با ضمیری گفت: سال‌های ابتدایی دهه ۸۰ بود. مراسم سالگرد ارتحال امام خمینی (ره) در رودخانه برگزار می‌شد و در مسجد جامع نبی‌اکرم (ص) روستای بادرک حضور داشتیم. منصور ضمیری را همان‌جا دیدم. صحبت‌مان درباره غزلی درباره امام بود که یکی از شاعران هرمزگان سروده بود. همان گفت‌وگوی کوتاه، شروع آشنایی ما شد.

او توضیح داد: در آن زمان شناخت عمیقی از او نداشتم، اما می‌دانستم اهل رودان است و سابقه‌ای قابل توجه در شعر بندرعباس دارد. ضمیری از آن شاعرانی بود که نیازی به هیاهو نداشت؛ در آرامش می‌نوشت و میان اهل ادب شناخته شده بود.

سال ۱۳۹۸؛ بازگشت پس از سال‌ها کناره‌گیری

ملایی با اشاره به دوره‌ای که ضمیری از محافل ادبی فاصله گرفته بود گفت: در سال ۱۳۹۸ که به رودان نقل مکان کردم و مسئولیت انجمن شعر و ادب شهرستان را پذیرفتم، اتفاق مهمی رخ داد: بازگشت منصور ضمیری به انجمن. او سال‌ها در محافل کمتر دیده می‌شد؛ گاهی به دلیل مشغله‌های شخصی و گاهی به خاطر کسالت‌هایی که داشت. اما دوباره به جمع شاعران آمد و حضور مؤثر و جدی داشت.

او افزود: هر بار که شعری می‌خواند، ما را شگفت‌زده می‌کرد. در شعر عاشورایی، درباره سردار شهید حاج قاسم سلیمانی، موضوعات اجتماعی و به ویژه غزل، کارهای ارزشمندی داشت. اینکه شاعری پس از وقفه طولانی باز هم بتواند بدرخشد، نتیجه سال‌ها ممارست خاموش او بود.

حضور با وجود درد؛ عشق به شعر و مردم

ملایی در ادامه گفت: گاهی با وجود مشکلات جسمی، حضور در محافل برایش سخت بود؛ اما می‌آمد. و همین آمدن، به تنهایی پیام داشت: عشق به شعر، عشق به جمع، عشق به فرهنگ.

او افزود: هیچ‌کس نمی‌دانست پشت آن لبخند آرام، چه رنج‌هایی پنهان است؛ اما حضورش به ما انرژی می‌داد. منصور ضمیری از آن دست آدم‌ها بود که اگرچه کم‌حرف به نظر می‌رسید، اما وقتی آمده بود، یعنی که دلش برای شعر می‌تپد.

اخلاق خوش و مهربانی‌ای که در مراسم تشییع نیز دیده شد

ملایی با تأکید بر خلق‌وخوی نیکوی ضمیری گفت: یکی از برجسته‌ترین ویژگی‌های او خوش‌مشربی بود. حتی اگر با کسی اختلاف نظر داشت، برخوردش پر از لطف بود. در گفت‌وگوهای خصوصی، اگر بحث‌ها کمی جدی می‌شد، هرگز رفتار خشونت‌آمیز یا تند از او نمی‌دیدید.

او ادامه داد: جالب آنکه این ویژگی را در مراسم تشییع ایشان نیز دیدم. هرکس می‌آمد، حرفش درباره منصور ضمیری یک چیز بود؛ اخلاق خوش. این نادر است که جامعه ادبی که همیشه اختلاف‌نظرهای طبیعی خودش را دارد، درباره یک نفر این‌قدر هم‌صدا باشد.

صراحت لهجه؛ بی‌پرده‌گویی یک شاعر مسئول

ملایی با اشاره به ویژگی دیگر ضمیری گفت: صراحت لهجه او مثال‌زدنی بود. اگر عقیده‌ای داشت، بی‌پرده بیان می‌کرد. در برنامه‌های مختلف، از جمله نخستین قسمت برنامه ماه نگاه که در مجموعه کتابخانه‌های هرمزگان برگزار شد، شاهد این ویژگی بودم.

او افزود: حرفش را می‌زد، حتی اگر کسی خوشش نیاید. اما چون نیتش پاک بود، کسی از او کینه به دل نمی‌گرفت. صداقت در کلامش برای همه روشن بود.

زندگی در سایه خدمت؛ یک ماه کنار مادر ماندن

ملایی برجسته‌ترین بخش گفتارش را به رابطه ضمیری با مادرش اختصاص داد: خدمت بی‌منتش به مادر، واقعاً فصل جداگانه‌ای در زندگی اوست. بارها دیدم که یک ماه کامل در رودان می‌ماند تا امور مادرش را انجام دهد. اکنون که به آن روزها فکر می‌کنم، می‌بینم او نه وظیفه، بلکه عشق را اجرا می‌کرد.

او ادامه داد: وقتی مادرش بیمار بود و نیاز به همراه داشت، حتی شعر و محافل ادبی را کنار می‌گذاشت. این نشانه انسانیت است. پس از فوت مادرش، دلم لرزید. احساس می‌کردم شکست بزرگی درونی رخ داده. انگار چشمه‌ای که به او نیرو می‌داد، ناگهان خشک شده باشد.

ملایی گفت: زیاد نگذشت که خودش هم رفت. گویی راه مادر را دنبال کرد.

شاعری با سابقه‌ای ماندگار در حافظه فرهنگی هرمزگان

ملایی جایگاه ضمیری را چنین توصیف کرد: منصور ضمیری بیش از آنکه یک شاعر باشد، یک شخصیت فرهنگی بود. شاعری که بسیاری از اهل فرهنگ و ادب هرمزگان او را می‌شناختند. آثارش، خلق‌وخویش، صراحتش و عشقش به خانواده، همه بخشی از میراث اوست.