مدیر پایگاه میراث جهانی قنات قصبه گناباد، از قصبه گناباد، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین و کهن‌ترین قنات‌های ایران نام برد و گفت: این قنات، نه تنها نشان‌دهنده مهارت‌های فنی و مهندسی آب‌انبار در گذشته است، بلکه یک جاذبه گردشگری باارزش نیز شناخته می‌شود.

حمیدرضا محمودی قوژدی، در گفت و گو با ایسنا با بیان اینکه در راستای اجرای برنامه‌های توسعه‌ای پایگاه میراث جهانی قنات قصبه گناباد، اقداماتی برای ارتقای زیرساخت‌های گردشگری و حفظ کاربری‌های کشاورزی و باغی در حال انجام است، افزود: کوی شرقی به دلیل موقعیت ویژه در مسیر قنات و ظرفیت‌های بالای گردشگری، در اولویت اجرای برنامه‌های توسعه گردشگری قرار گرفته است.

 وی با تأکید بر اینکه تلاش‌ها بر این است که با همکاری مالکین و دستگاه‌های خدمات‌رسان، زیرساخت‌های لازم در این محدوده با حفظ اصالت و منظر تاریخی منطقه فراهم شود، از مالکین پلاک‌های واقع در مسیر گردشگری قنات قصبه خواست تا پیشنهادهای خود را در حوزه سرمایه‌گذاری فعالیت‌های گردشگری، اقامتی، پذیرایی و تفریحی به‌صورت کتبی به دفتر پایگاه میراث جهانی قنات قصبه ارائه دهند. پس از بررسی کارشناسی، اقدامات لازم برای همکاری و اجرا انجام خواهد شد.

مدیر پایگاه میراث جهانی قنات قصبه گناباد، تأکید کرد: تمامی طرح‌ها باید بر اساس استانداردها و ضوابط بین‌المللی گردشگری و در چارچوب قوانین اداره میراث فرهنگی، جهاد کشاورزی و شهرداری گناباد اجرا شوند. هدف اصلی این است که توسعه‌ای هماهنگ با اصول حفاظت از میراث جهانی انجام شود تا ضمن حفظ ارزش‌های تاریخی و فرهنگی، زمینه برای رونق پایدار گردشگری در این منطقه فراهم شود.

وی با بیان اینکه قنات قصبه با تاریخچه‌ای غنی، به‌عنوان نمادی از تمدن کهن ایرانی، نه تنها برای ساکنان محلی بلکه برای گردشگران داخلی و خارجی جذابیت دارد، تصریح کرد: این قنات، به عنوان یک اثر ثبت‌شده در فهرست میراث جهانی یونسکو، می‌تواند به رونق اقتصادی و ایجاد اشتغال در منطقه کمک کند.

محمودی قوژدی، با اشاره به اینکه امیدواریم با همکاری مردم و مشارکت فعال مالکان، در آینده نزدیک شاهد آبادانی، رونق اقتصادی و توسعه گردشگری پایدار در محدوده قنات قصبه گناباد باشیم، خاطرنشان کرد: با اجرای این طرح‌ها، قنات قصبه می‌تواند به‌ عنوان یک محور کلیدی در توسعه گردشگری شهرستان گناباد عمل و به افزایش آگاهی‌های فرهنگی و تاریخی گردشگران کمک کند.

قنات قصبه تنها یک سازه نیست

وی با اعلام اینکه قنات قصبه تنها یک سازه نیست؛ دانشنامه‌ای زنده از فن‌آوری کهن ایران زمین است، اظهار کرد: این قنات که پیشینه آن به دوران پیش از ساسانیان و حتی اساطیر کهن باز می‌گردد، با عمق مادر چاهی نزدیک به ۳۰۰ متر، یکی از عمیق‌ترین و فنی‌ترین نمونه‌های کاریز در جهان محسوب می‌شود.

مدیر پایگاه میراث جهانی قنات قصبه گناباد، بیان کرد: این سازه شامل دو رشته اصلی «قصبه» و «افرا» است که با مهارت حیرت‌آوری از لایه‌های زمین آب را استخراج کرده و بیش از ۱۰۰۰ هکتار از زمین‌های کشاورزی منطقه را سیراب کرده است.

وی با بیان اینکه ثبت جهانی قنات قصبه در سال ۲۰۱۶، نه فقط یک افتخار ملی، بلکه یک تأییدیه بین‌المللی بر اهمیت جهانی این سازه در سرفصل میراث مهندسی و هیدرولیکی بشریت بود، گفت: این ثبت، مسئولیت سنگینی را بر دوش متولیان میراث فرهنگی و توسعه منطقه نهاده است تا ضمن حفاظت از اصالت آن، از پتانسیل‌های گردشگری آن نیز بهره‌برداری حداکثری شود.

محمودی قوژدی خاطرنشان کرد: در راستای تبدیل این میراث جهانی به قطب گردشگری، برنامه‌های توسعه زیرساختی جامعی با رویکرد حفظ ماهیت تاریخی و کشاورزی آغاز شده است.

وی گفت: مناطق هدف این طرح توسعه شامل پارک گردشگری قصبه شهر، محوطه تاریخی پای چنار، مظهر قنات، بخش پایاب و حاشیه شرقی شهرک شهرجو است. این طرح‌ها شامل بهبود دسترسی‌ها، ساماندهی مسیرهای پیاده‌روی و نصب زیرساخت‌های ضروری نظیر ساماندهی آب، برق، گاز و شبکه ارتباطی (تلفن) در محدوده‌های گردشگری تعریف شده‌اند.

مدیر پایگاه میراث جهانی قنات قصبه در ادامه به مسئله سرمایه‌گذاری و بهره‌برداری اقتصادی اشاره و اعلام کرد: در این میان، کوی شرقی به دلیل موقعیت استراتژیک و ظرفیت بالا برای پذیرش زیرساخت‌های خدماتی، در اولویت اصلی اجرای برنامه‌ها قرار دارد.

وی با بیان اینکه با ارتقاء زیرساخت‌ها و تسهیل دسترسی و اقامت، شهرستان گناباد می‌تواند از پتانسیل‌های خود به طور کامل استفاده کند، افزود: این توسعه نه تنها به ایجاد فرصت‌های شغلی مستقیم برای جوانان منطقه کمک می‌کند، بلکه با افزایش ماندگاری مسافران و توسعه خدمات جانبی (مانند صنایع دستی و کشاورزی ارگانیک مرتبط با آب)، رونق اقتصادی فراگیر را در شهرستان رقم خواهد زد.

خطری جدی که این میراث جهانی را تهدید می‌کند

محمودی قوژدی، با اشاره به اهمیت این قنات به‌عنوان تنها اثر ثبتی خراسان رضوی در فهرست آثار جهانی یونسکو، گفت: حریم قنات جهانی قصبه ۳۰۹ کیلومتر مربع وسعت دارد که معادل ۵ درصد از مجموع وسعت شهرستان گناباد است.

وی با بیان اینکه از مجموع ۲۵۰ اثر تاریخی شناسایی شده در گناباد، ۱۴۸ اثر در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده‌اند و قنات جهانی قصبه از جایگاه خاص و ممتازی برخوردار است، بر لزوم حفاظت از این میراث تأکید کرد و افزود: باید از ساخت و ساز در حریم قنات جلوگیری شود. ساخت‌وسازهای غیرمجاز به یک دغدغه مهم تبدیل شده و در حال حاضر، این اقدامات، عمدتاً در قالب خرید و فروش باغ و احداث ویلا، استمرار ثبت این اثر در فهرست یونسکو را با مخاطره روبرو کرده‌است.

مدیر پایگاه میراث جهانی قنات قصبه افزود: حفاظت از قنات قصبه تنها به معنای نگهداری از یک سازه تاریخی نیست، بلکه به معنای حفظ هویت فرهنگی و اجتماعی یک جامعه و فراهم آوردن بستر برای توسعه پایدار در آینده است.

وی همچنین بر لزوم آگاهی‌بخشی به جامعه محلی و گردشگران درباره اهمیت قنات قصبه تأکید کرد و گفت: آموزش و فرهنگ‌سازی در زمینه حفاظت از این میراث، می‌تواند نقش بسزایی در جلب توجه گردشگران و حفظ این اثر تاریخی ایفا کند. باید به مردم بگوییم که حفاظت از قنات نه تنها به نفع فرهنگ و تاریخ ماست، بلکه به نفع اقتصاد منطقه نیز خواهد بود.

مدیر پایگاه میراث جهانی قنات قصبه با اشاره به برنامه‌های آینده افزود: در نظر داریم که با همکاری نهادهای دولتی و خصوصی، پروژه‌های متنوعی برای توسعه پایدار و گردشگری در منطقه اجرا کنیم. این پروژه‌ها شامل بهبود زیرساخت‌ها، ایجاد مسیرهای دسترسی مناسب و ارائه خدمات رفاهی به گردشگران خواهد بود.

انتهای پیام