رضا شهریاری در گفت‌وگو با ایسنا، درباره شیوع تب برفکی میان دام در برخی نقاط کشور اظهار کرد: گزارشاتی که اکنون مربوط به تب برفکی وجود دارد، نشان می‌دهد اخیراً شیوع این بیماری در بعضی از نقاط کشور مشاهده شده و در استان فارس نیز مواردی از رخداد بیماری وجود داشته است. البته ما از سال گذشته این سویه (SAT۱) را رصد می‌کردیم و اطلاعات را از منابع معتبر سازمان دامپزشکی و سازمان‌های معتبر بین‌المللی دریافت می‌کردیم.

وی ادامه داد: اقدامات انجام شده در استان فارس به دو بخش قبل از وقوع بیماری و بعد از وقوع بیماری تقسیم می‌شود. در اردیبهشت ماه امسال این هشدار به صورت مکتوب و مستند به تمام ادارات دامپزشکی شهرستان‌ها اعلام شد تا در صورت مشاهده هر مورد، بلافاصله اطلاع‌رسانی شود و نمونه‌برداری انجام شود. نمونه‌ها به آزمایشگاه ارسال می‌شوند که آزمایشگاه اداره‌کل فارس یکی از معدود آزمایشگاه‌های رفرنس تب برفکی در سطح کشور است و علاوه بر مرکز تشخیص تهران، تشخیص بیماری را انجام می‌دهد. از زمانی که گزارش دریافت شود، پاسخ نمونه‌ها بین ۲۴ تا ۴۸ ساعت آماده می‌شود.

شهریاری با بیان اینکه آزمایشگاه در حالت آماده‌باش قرار دارد و حتی در روزهای تعطیل، در صورت ضرورت، نمونه‌ها بررسی می‌شوند و همکاران در محل کار حاضر هستند، ادامه داد: برای مقابله با این بیماری در تیر و مردادماه از استانداری فارس درخواست جلسه برای هماهنگی بین‌بخشی شد و جلسه توسط ستاد بحران استانداری برگزار شد. تمام این اقدامات مربوط به قبل از رخداد بیماری در استان فارس و حتی در سطح کشور بود. بیماری تب برفکی سویه SAT۱ است و با توجه به شیوع آن در کشورهای همسایه غربی، اقدامات پیشگیرانه قبل از ورود بیماری به کشور انجام شد.

شهریاری توضیح داد: در سطح استان فارس نیز قبل از ورود بیماری، هشدار آماده‌باش به شهرستان‌ها به صورت کتبی داده شد و درخواست برگزاری جلسه از ستاد بحران استانداری برای هم‌افزایی بین دستگاه‌ها انجام شد. بر اساس این درخواست، استانداری جلسه‌ای تشکیل داد. همچنین به اتحادیه‌های دامپرورشی اطلاع‌رسانی شد که بیماری در کشورهای همسایه وجود دارد و باید آمادگی داشته باشند و همچنین به کلینیسین‌ها اطلاع‌رسانی شد.

رئیس اداره بهداشت و مدیریت بیماری‌های دامی اداره‌کل دامپزشکی فارس افزود: دوره بازآموزی برای نیروهای ستاد و شهرستان‌ها در شهریورماه برگزار شد تا مروری بر تشخیص، نمونه‌برداری، کارهای اپیدمیولوژیک و کارهای اداری لازم انجام شود.

شهریاری گفت: در اواخر شهریورماه سال جاری زمانی که گزارش‌های غیررسمی از رخداد بیماری در پایتخت دریافت شد، روزانه مکاتباتی با همکاران انجام شد و هشدارهای لازم به همکاران اداری و ذینفعان از جمله دامپروران بزرگ و مگا فارم‌ها مانند گاوداری پگاه و سایر گاوداری‌های بزرگ استان داده شد. اتحادیه‌ها حداقل سه بار با ما جلسات داشتند و آگاهی‌بخشی انجام شد. همچنین اعلام کردیم که واکسن وارد کشور می‌شود و دامپروران می‌توانند واکسیناسیون را انجام دهند.

وی تصریح کرد: حجم قابل توجهی واکسن به استان فارس تخصیص یافت. زیرا ذینفعان که پروران گاوداری شیری بودند، با هماهنگی و پیگیری خود واکسن را بلافاصله از مجاری قانونی دریافت کردند و واکسیناسیون گسترده انجام شد.

مشاهده اولین موارد بیماری و اقدامات فوری

شهریاری اظهار کرد: در نیمه مهرماه اولین مورد بیماری در استان فارس مشاهده شد و نمونه‌برداری همان روز انجام شد. آزمایشگاه استان پاسخ اولیه را تایید کرد و برای تایید نهایی به مرکز تشخیص در تهران ارسال شد، بدون آنکه منتظر پروسه زمان‌بر قانونی باشیم. وقوع بیماری بلافاصله به دستگاه‌های مربوطه اطلاع داده شد و از جمله به استانداری مکاتبه شد و درخواست جلسه مجدد ستاد بحران ارائه شد. ستاد بحران استان نیز فوراً جلسه مجدد برگزار کرد.

وی با بیان اینکه واکسیناسیون بیماری تب برفکی میان دام استان فارس به اندازه نیاز انجام شد و در سه نوبت واکسن تامین شده به استان فارس تخصیص یافت، گفت: هر پارتی واکسن که وارد کشور می‌شد، ظرف ۲۴ ساعت در شیراز توزیع می‌شد. همکاران ما در تهران پروسه ترخیص واکسن را پیگیری می‌کردند که حتی در روزهای تعطیل نیز کوتاه‌ترین زمان ممکن را برای تامین واکسن انجام دادند. این همکاری و تعامل بسیار خوب همکاران ملی باعث شد که در گاوداری‌های بزرگ که تولید اصلی شیر در آن‌ها انجام می‌شود، تاکنون هیچ مورد بیماری گزارش نشود.

شهریاری تصریح کرد: در گاوداری‌های روستایی برخی موارد بیماری مشاهده شد و در گاوداری‌های نیمه‌صنعتی نیز با تخصیص اعتبارات استانی، ضدعفونی در حجم وسیع بین تمام شهرستان‌ها انجام شد. برای شهرستان‌های درگیر بیماری، سهمیه ویژه‌ای اختصاص یافت و همکاران نسبت به ضدعفونی کانون‌های بیماری اقدام کردند. در حال حاضر بیماری تحت کنترل است و شیب درگیری کاهش یافته و شهرهایی که درگیر بودند، در حال پاک شدن هستند.

رئیس اداره بهداشت و مدیریت بیماری‌های دامی اداره‌کل دامپزشکی فارس، در ادامه درباره روند شیوع تب برفکی در شهرستان‌های استان گفت: تعدادی از شهرستان‌های استان فارس درگیر بیماری تب برفکی دام بودند، اما اکنون در برخی شهرستان‌ها این موضوع مختومه شده و بیماری در آن‌ها پاک شده است. برخی شهرستان‌ها هنوز اطلاعات کامل موجود است، اما با توجه به مجاز نبودن انتشار آمار، اجازه می‌دهیم که منابع ملی آن را اعلام کنند. خوشبختانه در سطح استان فارس، بیماری تحت کنترل است.

وی افزود: در گوسفند و بز تاکنون دو مورد رخداد بیماری ثبت شده است، اما تا کنون در دام عشایر مشاهده نشده است. این به معنای درگیر نشدن دام عشایر نیست و باید اقدامات عاجل در این حوزه انجام شود. در عین حال از اداره‌کل عشایری تشکر می‌کنیم که به درخواست ما مبنی بر تعویق زمان کوچ عشایر جهت مدیریت بیماری همکاری کردند. بنا به درخواست ما و تصویب ستاد بحران، کوچ عشایر به اوایل آذر به تعویق افتاده و این انتقال با استفاده از خودرو و دریافت گواهی بهداشتی انجام خواهد شد.

تأمین منابع و واکسیناسیون دام‌ها

شهریاری درباره تامین منابع مالی و اقدامات اجرایی توضیح داد: ما از سازمان برنامه بودجه درخواست تخصیص اعتبار کرده‌ایم و کارهای اداری آن در یک مرحله انجام شده است. سازمان مدیریت هم همکاری خوبی داشت و با وجود مشکلات، منابع لازم در اختیار ما قرار گرفته است. مکاتبات مختلفی با دستگاه‌های مرتبط انجام شده است.

وی افزود: بیماری تب برفکی به نحوی است که پس از تزریق یک نوبت واکسن، نوبت دوم نیز لازم است. مانند سایر واکسن‌ها، این مرحله به نام راپل یا بوستر دوز انجام می‌شود. میزان تقسیم واکسن در کشور برای گاوهای شیری کفایت می‌کند، اما دامدارانی که مایل به خرید واکسن هستند، می‌توانند از سهمیه وارداتی بخش خصوصی استفاده کنند. تا امروز چهارشنبه، ۲۱ آبان که بررسی شده است، بیش از ۶۰ هزار گوسفند واکسیناسیون شده‌اند.

شهریاری ادامه داد: منتظر تامین واکسن هستیم و اگر منابع دولتی کافی باشد، واکسیناسیون گسترده انجام خواهد شد. در غیر این صورت، واکسن به اندازه کفایت تامین می‌شود و همچنین تولید داخلی واکسن در کشور در آینده نزدیک آغاز خواهد شد. دو سازنده واکسن، از جمله موسسه سرم و واکسن‌سازی رازی، به زودی واکسن مناسب با ویروس در گردش کشور را تولید و وارد مدار خواهند کرد که خبر خوبی برای دامداران است.

گاوداری‌های بزرگ استان فارس درگیر بیماری نشده‌اند

وی همچنین درباره وضعیت تولید شیر و تاثیر بیماری افزود: ما وضعیت سایر استان‌ها را نیز رصد می‌کنیم تا از تجربیات آن‌ها استفاده کنیم و تجربیات خود را نیز به اشتراک بگذاریم. خوشبختانه در این لحظه، گاوداری‌های بزرگ استان فارس درگیر بیماری نشده‌اند، در حالی که در برخی استان‌ها، تعداد انگشت‌شماری گاوداری بزرگ درگیر شده‌اند. به همین دلیل، میزان تولید شیر در استان فارس نسبت به سایر استان‌ها که آسیب بیشتری دیدند، کاهش کمتری داشته است.

شهریاری تصریح کرد: میزان شیری که کاهش پیدا کرده، به دلیل درگیری گاوداری‌ها است و با اقدامات انجام‌شده، میزان تولید شیر در حال افزایش است. نگرانی احتمالی جامعه نسبت به اختلال در تولید شیر وجود ندارد و این موضوع به سلامت مدیریت می‌شود.

رئیس اداره بهداشت و مدیریت بیماری‌های دامی اداره‌کل دامپزشکی فارس درباره دام‌های درگیر تب برفکی گفت: بیماری تب برفکی برای دام‌های نشخوارکننده شامل گاو، گوسفند و بز رخ داده است. بیشترین اثر بیماری در گاوها مشاهده می‌شود، به ویژه در گاوداری‌های شیری، که علاوه بر کاهش وزن، تولید شیر را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد و این حوزه چالش‌های ویژه‌ای ایجاد می‌کند. البته گوسفند نیز درگیر می‌شود و تاکنون دو مورد بیماری در این دام‌ها مشاهده شده است.

ایمنی مصرف شیر و گوشت

وی ادامه داد: در ادامه اقدامات، مکاتبات متعددی چه قبل از وقوع بیماری در کشور و چه بعد از وقوع بیماری در استان با سازمان محیط زیست انجام دادیم. دلیل این اقدام، همجواری برخی مناطق دامداری با مناطق حفاظت شده محیط زیست بود. خوشبختانه تا آنجا که اطلاع داریم، اقدامات خوبی توسط سازمان محیط زیست انجام شده و هم‌افزایی مناسبی شکل گرفته است تا در این مناطق چالشی در حوزه حیات‌وحش ایجاد نشود. در حال حاضر هیچ موردی از درگیری بیماری در حیات‌وحش گزارش نشده است.

شهریاری همچنین تصریح کرد: بیماری تب برفکی جزو بیماری‌های ناقل بین انسان و دام نیست و بنابراین هیچ نگرانی از این بابت در رابطه با مصرف شیر و گوشت دام‌ها برای انسان وجود ندارد. مصرف‌کنندگان از این نظر مطمئن باشند و هیچ مشکلی در این زمینه وجود ندارد.

انتهای پیام