خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: «خانه‌ام ابری است، یکسره روی زمین ابری است با آن… از فراز گردنه‌هایش رهِ کوه پیداست» واژه‌های نیما یوشیج در این شعر کوتاه، همچون مه‌ای از اندوه و تفکر بر جان ادبیات ای ران نشسته است.

مردی از دل کوه‌های یوش که قرن‌ها سکوت شعر فارسی را شکست و جان تازه‌ای در کالبد کلمات دمید. نیما نه‌فقط قالب شعر، بلکه نگاه انسان ایرانی به زندگی را دگرگون کرد.

او با «افسانه»، «مرغ آمین» و «خانه‌ام ابری‌ست» راهی تازه گشود که شعر را از خیال به واقعیت، از برج عاج به کوچه و از تغزل به تفکر رساند.

محمد جمالی پژوهشگر ادبیات معاصر، در گفت‌وگو با خبرنگار مهر می‌گوید: نیما تنها وزن و قافیه را دگرگون نکرد، بلکه زاویه دید ما را نسبت به انسان و جهان تغییر داد.

وی افزود: نیما شعر را از قالب تکراری و آرایش‌یافته سنت بیرون کشید و به آن جان زندگی بخشید. در شعر نیما، انسان واقعی سخن می‌گوید؛ انسانی که رنج می‌برد، می‌اندیشد و امید دارد.

نیما تنها وزن و قافیه را دگرگون نکرد، بلکه زاویه دید ما را نسبت به انسان و جهان تغییر داد. او شعر را از قالب تکراری و آرایش‌یافته سنت بیرون کشید و به آن جان زندگی بخشید.

به گفته او، نیما نخستین شاعری بود که شعر را تجربه‌ای زیسته دانست، در نگاه نیما، شاعر باید میان مردم باشد و درد را لمس کند. او شعر را از ذهن به زندگی آورد. نیما می‌خواست شعر نه برای تماشا، بلکه برای زیستن باشد.

نیما از خیال فردی به آگاهی جمعی رسید

لیلا اسدی شاعر مازندرانی نیز در تحلیل خود از آثار نیما می‌گوید: نیما از خیال فردی در «افسانه» به آگاهی جمعی در «مرغ آمین» رسید و در واقع مسیر فکری او از رؤیا به مسئولیت اجتماعی حرکت می‌کند. شعر نیما نه‌تنها تحولی ادبی، بلکه تحولی در نوع تفکر است؛ شعری که انسان را در بستر جامعه می‌بیند.

وی در گفتگو با خبرنگار مهر افزود: زبان ساده و گفتاری که امروز در شعر معاصر رواج دارد، میراث نیماست.

این شاعر ادامه داد: او به ما آموخت که شعر می‌تواند با زبان مردم سخن بگوید و در عین حال اصیل و شاعرانه باقی بماند. این همان چیزی است که شعر امروز را زنده نگه داشته است.

سعید یزدانی شاعر و نیماپژوه مازندرانی نیز در گفت‌وگو با مهر اظهار کرد: نیما در ظاهر در انزوا زندگی می‌کرد، اما در اندیشه اجتماعی بسیار فعال بود.

وی گفت: نیما در دل کوه، با مردم زمانه‌اش هم‌نفس بود. همین تضاد میان خلوت و دغدغه اجتماعی، شعر او را به اثری جهانی تبدیل کرد.

وی تصریح کرد: نیما شاعر طبیعت بود، اما از دل طبیعت به انسان می‌رسید. در شعر او باد، برف و درخت سخن می‌گویند و این نگاه، شعر فارسی را از توصیف صرف به اندیشه رساند.

اکنون که بیش از شش دهه از درگذشت او می‌گذرد، صدای نیما همچنان در ادبیات ایران طنین دارد؛ صدای انسانی که باور داشت شعر باید زندگی را بازتاب دهد، نه از آن بگریزد.

نیما آموزگار تفکر و آزاد اندیشی است

محمد محمدی، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی مازندران با تأکید بر جایگاه ماندگار نیما در فرهنگ کشور گفت: نیما یوشیج سرمایه‌ای ملی و نماد فرهنگ مردم مازندران است. او با نگاهی عمیق و مردمی، شعر را از تشریفات ادبی خارج کرد و به زبان زندگی رساند. نیما نه‌تنها پدر شعر نو، بلکه آموزگار تفکر و آزاداندیشی است.

وی در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به برنامه‌های فرهنگی اداره کل ارشاد مازندران برای گرامیداشت نیما افزود: هر سال در سالروز تولد نیما، برنامه‌های فرهنگی و پژوهشی متعددی از جمله نشست‌های تخصصی، نمایشگاه‌های ادبی و بازدید از خانه نیما در یوش برگزار می‌شود. هدف ما معرفی دوباره اندیشه‌های او به نسل جوان است. نیما هنوز زنده است، زیرا شعرش با روح مردم پیوند خورده است.

وی اهدای نشان نیما به ۵ نیما پژوه برجسته و برپایی همایش ملی نیما را از جمله برنامه‌ها ذکر کرد.

به اعتقاد پژوهشگران، در شعر نیما طبیعت روح دارد. باد و برف و درخت سخن می‌گویند. این نگاه، شعر فارسی را از توصیف به تأمل رساند.

نیما یوشیج نه‌فقط شاعر نوآور قرن بیستم، بلکه روشنفکری بود که به انسان ایرانی جرأت اندیشیدن داد. او باور داشت شعر باید به دردِ زندگی بخورد، باید روشنایی بیاورد و آینه‌ی رنج و امید مردم باشد.

در دنیای امروز نیز، بازخوانی نیما، بازگشت به روح اصیل شعر و آگاهی اجتماعی است.

زندگینامه نیما

نیما تحصیلات ابتدایی خود را در مازندران گذراند و سپس برای ادامه تحصیل به تهران آمد و در مدرسه‌ی سن‌لویی، نزد معلمان فرانسوی درس خواند. تأثیر آشنایی او با ادبیات اروپا، به‌ویژه شعر فرانسه، در شکل‌گیری نگاه تازه‌اش به شعر فارسی بسیار مهم بود.

پیش از نیما، شعر فارسی قرن‌ها در قالب‌های سنتی مانند غزل و قصیده جریان داشت. اما او با انتشار منظومه‌ی «افسانه» (سروده‌شده در ۱۳۰۱) ساختار، زبان و اندیشه شعر فارسی را دگرگون کرد. او معتقد بود شعر باید بازتاب زندگی انسان معاصر باشد و وزن و قافیه باید در خدمت معنا قرار گیرد، نه برعکس.

نیما با شکستن قالب‌های سنتی و ایجاد شیوه «شعر نیمایی»، راه را برای نسل‌های بعدی شاعران مانند احمد شاملو، مهدی اخوان ثالث، فروغ فرخزاد، سهراب سپهری و بسیاری دیگر باز کرد.

امروز، نیما نه تنها بنیان‌گذار شعر نو فارسی، بلکه نماد تجدد و تحول در ادبیات ایران به‌شمار می‌آید.

امروز زادروز علی اسفندیاری معروف به نیما یوشیج است. نیما یوشیج (علی اسفندیاری) پدر شعر نو فارسی و از برجسته‌ترین چهره‌های ادبیات معاصر ایران است.

او در ۲۱ آبان ۱۲۷۶ در روستای یوش از توابع نور مازندران به دنیا آمد و در ۱۳ دی ۱۳۳۸ در تهران درگذشت. نام اصلی‌اش علی اسفندیاری بود، اما بعدها تخلص «نیما یوشیج» را برگزید؛ «نیما» نام یکی از نیاکان او و «یوشیج» به معنای «اهل یوش» است.