گزارش‌ها از شاخص تورم مصرف‌کننده در مهرماه امسال از جهشی چشم‌گیر در تورم بخش خرید خودرو و وسایل‌نقلیه خبر می‌دهد. تورم ماهانه این گروه در مهرماه به ۸.۳ درصد رسیده است؛ درحالی ‌که در ماه شهریور این رقم تنها ۲.۸ درصد بود؛ رشدی بیش از سه برابر در یک ماه که به‌روشنی از فعال شدن مجدد موتور قیمتی در بازار خودرو خبرمی‌دهد.

داده‌های نقطه‌ به‌نقطه نشان می‌دهد تورم خرید وسایل‌نقلیه از ۲۷.۹ درصد در ماه شهریور به ۳۶.۸ درصد در مهرماه رسیده است. در شرایطی که معاملات همچنان محدود و قدرت خرید خانوارها پایین است، قیمت خودرو در بازار همچنان رو به‌افزایش است. در مهرماه اقتصاد کلان کشور با شوک جدیدی مواجه شد. اوایل مهرماه بود که مکانیسم ماشه فعال شد؛ مکانیسمی که همه تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل علیه کشور را برمی‌گرداند. این موضوع انتظارات تورمی را به‌شدت در بین فعالان بازار افزایش داد. علاوه‌بر این در مهرماه بهای دلار در بازار آزاد به‌شدت افزایشی شد؛ به‌طوری که در بازه‌ای از این ماه بهای دلار بالای ۱۲۰ هزار تومان قرار گرفت. بنابراین افت ارزش پول ملی نیز به افزایش تورم در بازار خودرو دامن زد. همچنین از محدودیت واردات به‌عنوان عامل فرعی دیگری در این زمینه یاد می‌شود.

هرگاه بازار خودرو با چنین شوک‌هایی مواجه می‌شد تصمیم‌گیران خودرویی با افزایش واردات خودرو تا حدی جو حاکم را کنترل می‌کردند؛ اما از ابتدای سال تاکنون به‌دلیل اختلافات قانونی و حقوقی در مورد تعرفه، امکان رشد واردات وجود نداشته است. شاخص مربوط به «استفاده از وسایل‌نقلیه شخصی» نیز در مهرماه افزایش یافته است. تورم ماهانه آن از ۲.۳ درصد در شهریور به ۳.۳ درصد رسیده و نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه این بخش نیز از ۳۴.۴ به ۳۶.۵ درصد افزایش یافته است.

همچنین تورم سالانه برای این بخش نیز ۲۸ درصد ثبت شده است. اگرچه این تغییرات نسبت به جهش بخش خرید وسایل‌نقلیه ملایم‌تر است، اما نشان‌دهنده‌ گسترش دامنه فشار قیمتی از بازار خودرو به هزینه‌های جاری نگهداری آن است. افزایش قیمت قطعات مصرفی، خدمات تعمیر و بیمه از جمله عوامل اصلی این رشد بوده‌اند. در واقع، خانوارهایی که از خودرو شخصی استفاده می‌کنند، در مهرماه با افزایش هم‌زمان در هزینه‌های تعمیر و تامین قطعات مواجه شده‌اند.

برخلاف دو بخش یادشده، روند قیمت در «خدمات حمل‌ونقل عمومی» اندکی آرام‌تر شده است. تورم ماهانه در این بخش از ۳ درصد در شهریور به ۱.۲ درصد در مهر کاهش یافته؛ اما نرخ‌های بالای نقطه‌به‌نقطه (۵۵.۷درصد) و سالانه (۵۶.۲درصد) همچنان تداوم دارد. این به آن معناست که فشار قیمتی بر مصرف‌کنندگان حمل‌ونقل عمومی کاهش نیافته، بلکه صرفا شتاب آن کمی کندتر شده است. با توجه به وابستگی اقشار کم‌درآمد به این بخش، سطح بالای تورم به معنی ادامه‌ فشار شدید بر سبد هزینه خانوارهای دهک‌های پایین‌تر است.

درمجموع، تورم مهرماه نشان می‌دهد بخش حمل‌ونقل در مسیر بازگشت به چرخه فشار قیمتی قرار گرفته است. رشد شدید در هزینه خرید خودرو از یک‌ سو و تداوم تورم بالا در حمل‌ونقل عمومی و نگهداری از خودرو از سوی دیگر، تصویر دوگانه‌ای از این بازار ترسیم می‌کند. اگرچه آمارها در نگاه نخست از جهش قیمتی در خودرو و ثبات نسبی در حمل‌ونقل عمومی حکایت دارند، اما درواقع بیانگر وضعیتی هستند که در آن افزایش هزینه‌ها هم‌زمان در دو سوی بازار خود را نشان می‌دهد. خانوارهایی که توان خرید خودرو ندارند، با افزایش هزینه سفرهای عمومی روبه‌رو شده‌اند و آن‌ها که مالک خودرو هستند، با رشد مخارج نگهداری مواجه‌ هستند.

بازار خودرو همچنان در حال ریزش

خودروهای داخلی روز گذشته افت بهای یک تا ۲۰ میلیون‌تومان را تجربه کردند. جایی که نیسان دوگانه آپشنال (دریچه‌برقی) (۱۴۰۴) با ۲۰ میلیون‌تومان کاهش ۹۵۰ میلیون‌تومان، نیسان دوگانه آپشنال (دریچه‌سیمی) (۱۴۰۳) با ۱۵ میلیون‌تومان کاهش ۹۵۵ میلیون‌تومان، تارا ۶ دنده V۱ پلاس (۱۴۰۴) با ۱۴ میلیون‌تومان کاهش یک‌میلیارد و ۱۲۲ میلیون‌تومان، ساینا S اتومات (۱۴۰۴) با ۵ میلیون‌تومان کاهش ۸۰۰ میلیون‌تومان، شاهین اتومات (۱۴۰۴) با ۵ میلیون‌تومان کاهش یک‌میلیارد و ۲۳۷ میلیون‌تومان و رانا پلاس ارتقا (۸۵ گانه) (۱۴۰۴) با ۳ میلیون‌تومان کاهش به ۹۲۵ میلیون‌تومان رسید.

همچنین در میان خودروهای مونتاژی شاهد افت بهای ۱۰ تا ۳۰ میلیون‌تومانی بودیم. جایی که فونیکس آریزو ۸ اکسلنت (۱۴۰۴) با ۳۰ میلیون‌تومان کاهش ۳ ‌میلیارد و ۶۲۰ میلیون‌تومان، چری آریزو ۵T اسپرت FL IE (۱۴۰۴) با ۲۰ میلیون‌تومان کاهش یک‌میلیارد و ۷۷۰ میلیون‌تومان، جک J۴ اتوماتیک (۱۴۰۴) با ۱۵ میلیون‌تومان کاهش یک‌میلیارد و ۲۶۵ میلیون‌تومان و کی‌اِم‌سی J۷ (۱۴۰۴) با ۱۰ میلیون‌تومان کاهش ۲ ‌میلیارد و ۳۴۰ میلیون‌تومان خرید و فروش شدند.

از طرفی در میان خودروهای وارداتی شاهد افت بهای ۵۰ میلیون‌تومانی بودیم. جایی که ارزش اِم‌جی ۴ev تمام‌برقی (۲۰۲۴) با ۵۰ میلیون‌تومان کاهش به ۳ ‌میلیارد و ۱۰۰ میلیون‌تومان، اوتار ۱۱ EV (۲۰۲۴) با ۵۰ میلیون‌تومان کاهش به ۱۰ میلیارد و ۴۵۰ میلیون‌تومان و مرسدس‌بنز EQE Sedan ۵۰۰ تمام‌برقی (۲۰۲۵) با ۵۰ میلیون‌تومان کاهش به ۱۶ میلیارد و ۵۰ میلیون‌تومان رسید.