در هفته فرهنگ عمومی، ۹ آبان‌ روز ملی خانواده و سبک زندگی ایرانی‌اسلامی نام گرفت. این روز فرصتی ارزشمند برای بازاندیشی در نقش بنیادین خانواده در شکل‌دهی ارزش‌ها، هنجارها و انسجام اجتماعی است. خانواده، کوچک‌ترین نهاد اجتماعی، اما مهم‌ترین کانون شکل‌گیری شخصیت، اخلاق و هویت فرهنگی انسان به‌شمار می‌رود.

در سال‌های اخیر، تحولات اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی به‌ویژه در کلان‌شهرهایی مانند اصفهان، ساختار خانواده را با چالش‌هایی مواجه کرده است، از جمله کاهش نرخ ازدواج، افزایش آمار طلاق، تغییر نگرش‌ها نسبت به فرزندآوری و گسترش سبک‌های زندگی فردگرایانه. این شرایط ضرورت بازنگری در سیاست‌های حمایتی و فرهنگی برای تقویت بنیان خانواده را دوچندان کرده است.

برخی کارشناسان حوزه جامعه‌شناسی بر این باورند که خانواده سالم، کلید توسعه پایدار و سلامت اجتماعی است. خانواده نه‌تنها محل پرورش عاطفه و امنیت روانی اعضاست، بلکه نقش تعیین‌کننده‌ای در انتقال ارزش‌های فرهنگی، اخلاقی و دینی دارد.

نرگس حسینی، جامعه‌شناس، استاد دانشگاه و کارشناس خانواده در این رابطه در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: خانواده نخستین نهاد اجتماعی است که تأثیر به‌سزایی بر شکل‌گیری شخصیت و ارزش‌های فردی دارد. استحکام روابط خانوادگی، آرامش و امنیت اعضا را تضمین کرده و سلامت اجتماعی جامعه را ارتقا می‌دهد.

وی افزود: ارتباط مؤثر میان اعضای خانواده، کلید کاهش تنش و ایجاد محیطی سالم و حمایت‌کننده است. مهارت‌های زندگی و آموزش ارتباطی باید از سنین پایین در خانواده‌ها نهادینه شود تا اثرات مثبت آن در جامعه نمایان گردد.

این جامعه‌شناس بیان کرد: فضای مجازی و فشارهای اقتصادی در سال‌های اخیر، باعث کاهش تعاملات واقعی میان اعضای خانواده شده و در نتیجه نگرش جوانان نسبت به ازدواج و فرزندآوری را تغییر داده است.

حسینی تأکید کرد: تقویت فرهنگ خانواده و آموزش مهارت‌های ارتباطی، اساسی‌ترین راهکار برای مقابله با این چالش‌هاست. فرزندآوری نیز علاوه بر تأثیرات جمعیتی، موجب تحکیم پیوندهای خانوادگی و انتقال ارزش‌های فرهنگی و اخلاقی میان نسل‌ها می‌گردد.

وی با اشاره به اهمیت مهارت‌های والدین توضیح داد: والدین باید بیاموزند چگونه به‌صورت مؤثر با یکدیگر و با فرزندان خود گفت‌وگو کنند. آموزش مهارت حل تعارض، احترام متقابل و توانایی گفت‌وگوی سالم، کلید ایجاد محیطی آرام و کاهش اختلافات خانوادگی است.

این کارشناس صداوسیما با تأکید بر ضرورت همکاری نهادهای مختلف بیان کرد: نهادهای دولتی و غیردولتی می‌توانند با ارائه مشاوره‌های خانوادگی، برنامه‌های آموزشی و حمایتی، و تولید محتوای فرهنگی مناسب، در حفظ انسجام خانواده‌ها نقش‌آفرینی کنند. تعامل میان رسانه‌ها، مدارس و سازمان‌های اجتماعی، اثرگذاری این اقدامات را دوچندان خواهد کرد.

حسینی در ادامه به تجربه‌های موفق در حوزه خانواده اشاره کرده و افزود: برنامه‌هایی که مهارت‌های گفت‌وگو، حل تعارض و تقویت اعتماد میان اعضای خانواده را آموزش داده‌اند، نتایج بسیار مثبتی داشته و می‌توانند به‌عنوان الگو در سایر استان‌ها مورداستفاده قرار گیرند.

وی با اشاره به آخرین آمار رسمی ازدواج و طلاق در استان اصفهان گفت: در ۱۴۰۴، حدود ۲۳ هزار و ۳۰۰ واقعه ازدواج به ثبت رسیده است که نسبت به سال قبل اندکی کاهش‌یافته و همچنین حدود  ۹۹۴۰ طلاق در استان ثبت شده که گرچه نسبت به سال گذشته اندکی کاهش‌یافته، اما همچنان نگران‌کننده است و نیاز به برنامه‌های پیشگیرانه و فرهنگی دارد.

این جامعه‌شناس و استاد دانشگاه در پایان خاطرنشان کرد: نرخ باروری در اصفهان حدود ۱.۳ درصد است که پایین‌تر از میانگین کشوری است. این آمار بیانگر ضرورت تدوین سیاست‌های حمایتی، اقتصادی و فرهنگی برای تشویق فرزندآوری و تحکیم روابط خانوادگی است.

روز خانواده، صرفاً یک مناسبت تقویمی نیست؛ بلکه یادآور جایگاه بنیادین خانواده در ساختار اجتماعی و فرهنگی کشور است. کارشناسان تأکید دارند که تقویت بنیان خانواده، زمینه‌ساز ارتقای کیفیت زندگی، کاهش آسیب‌های اجتماعی و گسترش ارزش‌های انسانی در جامعه است.

توجه به آموزش مهارت‌های زندگی، ترویج فرهنگ گفت‌وگو و حل تعارض، حمایت اقتصادی از خانواده‌ها و اجرای برنامه‌های فرهنگی هدفمند، از مهم‌ترین راهکارهای استحکام خانواده به‌شمار می‌رود.

پاسداشت روز خانواده، فرصتی است برای بازگشت به ارزش‌های اصیل ایرانی و اسلامی؛ ارزش‌هایی که جامعه‌ای پایدارتر، همدل‌تر و انسانی‌تر را رقم می‌زنند. جامعه‌ای که اعضای آن در محیطی امن، حمایت‌گر و ارزش‌محور رشد کنند و نسل‌های آینده نیز با همین اصول پرورش یابند.

انتهای پیام