دانشمندان دانشکده پیری‌شناسی «لئونارد دیویس» دانشگاه کالیفرنیای جنوبی اظهار کردند: بی‌ثباتی پویا کوتاه‌مدت در فشار خون - تغییرات لحظه به لحظه اندازه‌گیری شده در عرض چند دقیقه - با از دست دادن بافت مغز در مناطقی که برای حافظه و شناخت حیاتی هستند و همچنین با نشانگرهای زیستی خون آسیب سلول‌های عصبی، مرتبط است.

دانیل نیشن، استاد پیری‌شناسی و پزشکی دانشکده پزشکی «لئونارد دیویس» دانشگاه کالیفرنیای جنوبی و پژوهشگر ارشد این پژوهش گفت: یافته‌های ما نشان می‌دهد، حتی زمانی که میانگین فشار خون طبیعی باشد، بی‌ثباتی از یک ضربان قلب تا ضربان بعدی قلب، ممکن است بر مغز فشار وارد کند. به نظر می‌رسد، این نوسانات لحظه به لحظه با همان نوع تغییرات مغزی که در اوایل زوال عصبی مشاهده می‌کنیم، مرتبط هستند.

ثبات فشارخون؛ فراتر از فشار خون بالا

در حالی که فشار خون متوسط ‌بالا از مدت‌ها پیش به‌عنوان عامل افزایش خطر زوال عقل شناخته شده بود، این پژوهش بر تغییرپذیری فشار خون یا میزان افزایش و کاهش فشار خون در دوره‌های زمانی کوتاه تمرکز دارد. شواهد اخیر نشان می‌دهد که چنین نوساناتی می‌تواند رگ‌های خونی کوچک در مغز را تحت فشار قرار دهد و توانایی آنها را در ارائه جریان خون پایدار کاهش دهد.

در این پژوهش دو معیار مکمل، میانگین تغییرپذیری واقعی (ARV)، میزان تغییر فشار خون سیستولیک و شاخص سختی شریانی (ASI) که نشان می‌دهد شریان‌ها در پاسخ به این تغییرات فشار چقدر انعطاف‌پذیر یا سفت هستند با یکدیگر ترکیب شدند. این معیارها در کنار هم نشان می‌دهند که جریان خون در یک دوره زمانی کوتاه چقدر تغییر می‌کند.

وی گفت: فشار خون ثابت نیست و همیشه با نیازهای بدن سازگار می‌شود، اما با افزایش سن، این تنظیم می‌تواند دقت کمتری داشته باشد. این نتایج نشان می‌دهد که نوسانات بیش از حد می‌تواند نشانه‌ای از پیری عروقی باشد که به آسیب مغزی منجر می‌شود.

اندازه‌گیری تغییرات مغز و خون

این پژوهش شامل ۱۰۵ فرد مسن بین ۵۵ تا ۸۹ سال بود که عموما سالم بودند و هیچ بیماری عصبی عمده‌ای نداشتند. فشار خون شرکت‌کنندگان در طول اسکن‌های ام‌ارآی، به‌طور مداوم با استفاده از یک دستگاه کاف انگشتی کنترل شد که هر ضربان را به مدت هفت دقیقه ثبت می‌کرد، سپس پژوهشگران تجزیه و تحلیل کردند که چگونه این نوسانات ریز مقیاس با ساختار مغز و نشانگرهای زیستی خون مرتبط با تخریب عصبی مرتبط هستند.

نتایج اسکن‌های ام‌ارآی نشان داد که شرکت‌کنندگانی که هم میانگین تغییرپذیری واقعی بالا و هم تغییر فشار خون سیستولیک و شاخص سختی شریانی بالا داشتند که نشان‌دهنده فشار ناپایدار و شریان‌های سفت است، حجم هیپوکامپ و قشر انتورینال کوچکتری داشتند. این دو ناحیه مغز برای یادگیری و حافظه حیاتی هستند و از اولین مناطقی محسوب می‌شوند که تحت تاثیر بیماری آلزایمر قرار می‌گیرند. نمونه‌های خون نشان داد که همین افراد سطح بالاتری از نور نوروفیلامنت (NfL) دارند، نشانگر مبتنی بر خون که هنگام آسیب سلول‌های عصبی افزایش می‌یابد.

نکته مهم این است که این یافته‌ها حتی پس از در نظر گرفتن سن، جنس و میانگین فشار خون شرکت‌کنندگان معنادار ماندند و این نتایج نشان می‌دهد که خود نوسانات، نه فقط فشار کلی، ممکن است عامل خطر کلیدی باشند.

علاوه بر این، تغییرات مغزی در سمت چپ برجسته‌تر به نظر می‌رسید که با نتایج تحقیقات قبلی که نشان می‌داد، نیمکره چپ ممکن است در برابر استرس عروقی و بیماری‌های عصبی مانند آلزایمر آسیب‌پذیرتر باشد، مطابقت دارد. پژوهشگران حدس می‌زنند که تفاوت در آناتومی رگ‌های خونی یا نیاز جریان خون بین نیمکره‌ها ممکن است سمت چپ را مستعدتر کند.

سایت مدیکال گزارش کرد، این یافته‌ها دریچه جدیدی را به چگونگی تاثیر تغییرات قلبی عروقی بر زوال شناختی باز می‌کند و ممکن است استراتژی‌های پیشگیری جدیدی ارائه دهند. تحقیقات آینده بررسی خواهد کرد که آیا مداخلاتی که فشار خون را تثبیت می‌کنند، مانند زمان‌بندی مناسب دارو، ورزش یا کاهش استرس، می‌توانند پیری مغز را کند کرده و خطر زوال عقل را کاهش دهند یا خیر.

نتایج این پژوهش به صورت آنلاین در مجله «بیماری آلزایمر» (Alzheimer's Disease) منتشر شده است.

انتهای پیام