به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، طی سال‌های گذشته پس از واقعه سوریه و حوادثی که در این کشور رخ داد، کتاب‌های مختلفی در این‌باره به زبان فارسی منتشر شد و در دسترس علاقه‌مندان به ادبیات مقاومت قرار گرفت. اما در این میان، عمده توجه نویسندگان به میدان مبارزه و رزمندگانی معطوف بوده است که در این واقعه حضور داشتند. این در حالی است که جنگ سوریه در کنار اتفاقات نظامی و سیاسی، بُعد اجتماعی نیز داشته و منجر به بی‌خانمانی و آوارگی حجم بزرگی از خانواده‌های سوری شده است. از سوی دیگر، تبعات این جنگ بر کودکان، زنان و غیر نظامیانی که ناخواسته در این ماجرا حضور داشتند، از جمله موضوعاتی است که کمتر مورد توجه نویسندگان قرار گرفته است.

از این منظر کتاب «اینجا سوریه است»، نوشته زهرا یزدان‌پناه، فرصت مغتنمی است برای بررسی لایه‌های زیرین از جنگ سوریه و تأثیری که این واقعه بر بخشی از جهان اسلام و منطقه گذاشته است. نویسنده به عنوان اولین زنی که در میدان حضور یافته، پای صحبت جمعی از زنان و کودکان نشسته و از تجربیات آنها در مواجهه با این بحران گفته است.

حضور یزدان‌پناه در سوریه به عنوان اولین نویسنده زن، به نوعی «خط‌شکنی» است. او خود در این‌باره به تسنیم می‌گوید: می‌توان گفت در زمینه کاری و فعالیت‌­هایی مانند پژوهش میدانی و مصاحبه‌­ها و نگارش کتاب به همراه عکس‌هایی که در این پژوهش میدانی در شهرها و استان­‌های مختلف سوریه تهیه کرده‌­ام، حضور من به عنوان یک خانم نویسنده، پژوهشگر و مستندساز ایرانی در سوریه، تقریباً نوعی خط­‌شکنی در میدان، برای حضور در سوریه درگیر جنگ، بود. اما لطف خداوند و عنایت شهدای مدافع حرم مانند شهید محسن حججی که به گمان خودم، اصلاً قصه حضور من در سوریه برای نوشتن این کتاب، به نوعی به شهادت این جهادگر مُخلص و سپس عنایت خاص او گره می خورد و اتفاقات بعد از آن و طرح و ایده اولیه‌­ای که مطرح شد و من در مقدمه کتاب به آن اشاره کرده‌­ام، این توفیق نصیبم شد. از این بابت هم، زبانم از شکر خداوند برای این توفیق، قاصر است.

نویسنده کتاب «اینجا سوریه است» درباره اهمیت بیان خاطرات و روایت‌های زنان از جنگ سوریه می‌گوید: در بیشتر جنگ‌­ها و در واقع بهتر است بگویم در هر جنگ و درگیری، حتی در نوع دفاع آن مانند دوران دفاع مقدس خودمان یا حتی همین سوریه که درواقع، جنگی ناخواسته بر نظام و ملت آنها تحمیل شده است و نظام و ملت سوریه، درصدد دفاع از خود و استقلال و تمامیت راضی سرزمین­شان هستند، معمولاً هم حضور مردان در میدان جنگ و مبارزه و دفاع، به خوبی دیده می‌­شود و هم، رنج جراحت و حتی شهادتشان، به خوبی به چشم می­‌آید. اما کمتر موقعیت­‌هایی پیش می‌­آید که هم حضور زنان و دختران در چنین میدان­‌هایی به خوبی چشم بیاید و هم فعالیت‌­هایشان در پشت جبهه به خوبی دیده شود و هم اینکه گاهی باید یادمان بیاید که وقتی مردی در جبهه و میدان مبارزه و دفاع، شهید یا حتی مجروح می­‌شود، بیشترین اعضای خانواده این شهدا و مجروحان که رنج­‌های چنین موقعیت­‌هایی گریبان آنها را می­‌گیرد، زنان و دختران و مادران و خواهران و حتی فرزندان هستند؛ یعنی وقتی کلمه زن به میان می‌­آید، بالطبع، کلمه خانواده هم درکنار این کلمه به میان می­‌آید؛ یعنی همسر، فرزند، خواهر، برادر، پدر و مادر و سایر اعضای خانواده.

به گفته یزدان‌پناه؛ بار مسئولیتی که زنان و دختران شهدا و مفقودان و مجروحان در کشورهای درگیر جنگ به دوش می‌­کشند، خیلی بیشتر از مسئولیت به شهادت رسیدن و مجروحیت و جانبازی مردان در خط مقدم و میدان مبارزه یا سایر فضاهای درگیر جنگ و دفاع است. چون اینها هم باید جای خالی پدر، همسر و برادر را در خانواده پُر کنند و هم، اگر هنوز در زیر بار آسیب ­های درگیری­‌ها کمر خم نکرده باشند، با روایت خاطرات خود و خانواده­شان، به عنوان تربیت کنندگان نسل­‌های آینده، پیام­برانی برای حفظ حافظه ملی­‌شان باشند تا نسل‌­های آینده از حقیقت وقایع و شناخت صحیح از دوست و دشمن غافل نباشند و با بی‌­هویت­شان، باعث تسلط دوباره دشمنان برخود و سرزمین­شان نشوند. این همان ضرورتی است که نه تنها من، بلکه هر کسی که از این منظر به موضوع نگاه کند، همین زاویه را انتخاب و سعی می‌کند از این منظر، غافل نشود.   

«اینجا سوریه است» گذشته از اینکه صدای زنانه جنگ سوریه را ارائه می‌دهد، از وجوه دیگر نیز خواندنی است. نویسنده تلاش کرده است فارغ از تعصبات و دیدگاه‌های مذهبی و تنها با تأکید بر وجه انسانی، به روایت از جنگ سوریه بپردازد. از این منظر، تنوع روایت‌ها در کتاب نیز جالب و خواندنی است. یزدان‌پناه در این‌باره می‌گوید: نه تنها ظلم در حق انسان- چه زن و چه مرد-، بلکه ظلم در حق حیوان هم نکوهیده است. همین، حجت بر این استکه مذموم بودن و دردناکی ظلمی که بر یکزن مسیحی، یهودی، زرتشتی، علوی یا حتی ایزدی می‌­رود، کمتر از نکوهیده بودن و دردناکی ظلمی که بر یک زن مسلمان، چه شیعه و چه اهل سنت می­‌رود، نیست. در واقع، فلسفه ظهور منجی عالم بشریت، حضرت حجت(ع)، حفظ کرامت انسانی، فارغ از همه ادیان و مذاهب است. به همین دلیل، هر نوع فعالیتی، برای سهیم شدن حتی به قدر اندک سهمی در زمینه سازی ظهور هم، باید در همین راستا باشد.

کتاب «اینجا سوریه است» پس از انتشار با اقبال فعالان این حوزه همراه شد. زینب سلیمانی، دختر سردار قاسم سلیمانی، خواندن این اثر را به همه کسانی که حضور ایران در سوریه برایشان جای سؤال است، پیشنهاد کرده است. به‌تازگی نیز کتاب مورد توجه رهبر معظم انقلاب قرار گرفته است. روز گذشته، 5 بهمن‌ماه، در مراسمی با حضور علیرضا مختارپور و جمعی از فعالان فرهنگی از نویسنده این کتاب تجلیل و چفیه‌ای از سوی رهبر معظم انقلاب به همراه یک جلد قرآن کریم به یزدان‌پناه اهدا شد.

کتاب «اینجا سوریه است» اگرچه به تبعات جنگ بر غیر نظامیان می‌پردازد، اما به صورت غیر مستقیم به نقش ایران در خاتمه دادن به این واقعه تلخ و بازگرداندن امنیت و آرامش به خانواده‌های سوری و منطقه نیز می‌پردازد. این اثر از سوی انتشارات راه یار به چاپ رسیده و در پانزدهمین دوره جایزه جلال در جمع کاندیدای نهایی این رویداد فرهنگی برای دریافت جایزه قرار گرفته است.

انتهای پیام/